Íslendingaþættir Tímans - 10.05.1975, Side 14

Sjötíu og fimm ára
Sveinbjörg Sigríður Ásmundsdóttir
Sveinbjörg Sigriöur Ásmundsdóttir
átti 75ára afmæli 25. janúar s.l. Fædd
er hún á Ytri-Lyngum aldamótaáriö
1900. Foreldrar hennar voru Vilborg
Jónsdóttir og Asmundur Jónsson
skáld. Móöir Vilborgar var Guðlaug
Guömundsdóttir skáldkona. Faöir As-
mundar, Jón Asmundsson var einnig
hagyrðingur. Grein um Jón birtist i
Goðasteini 6. árg. 2. h. 1967. Jón var af-
renndur að afli og i ætt Guðlaugar
Guömundsdóttur voru kraftamenn.
Má þar t.d. nefna Egil bróður hennar
og Egil son hans, er fluttist vestur i
Biskupstungur.
Þaö sem hér fer á eftir er byggt á
viðtali viö Sveinbjörgu, en meira þó af
minum kunnugleika og annarra, þvi
aö hún er dul, og eyðir öllu tali um
sjálfa sig.
Sveinbjörg var sjöunda I aldursröð
níu systkina. Ollum kippti þeim i kyniö
um hagmælsku og likamsburöi. 1
tveimur ljóöabókum skaftfellskum
Vestur-skaftfellskum ljóðum og Lauf-
skálum eru ljóð eftir sex þessara syst-
kina. Sveinbjörg er þar með talin.
Hún fór I fóstur þriggja ára til
hjónanna Sigriöar Sveinsdóttur og As-
um. Viö fáum þá frétt aö Elin á
Ingjaldsstöðum sé dáin.
Við erum aftur orðnar litlar stúlkur
heima á Fljótsbakka og minningar frá
æskuárunum streyma fram i hugann.
Okkar fyrsta sjálfstæða framtak i
lifinu, var að fara einar okkar liös
suður i Ingjaldsstaði i ýmsum erind-
um. Þar var öllum tekið tveim hönd-
um.
Þar réöi kærleikurinn og gestrisnin
gerðum samhentra hjóna. Hjá þeim
var alltaf rúm sérstaklega fyrir þá,
sem höfðu á einhvern hátt orðið út-
undan I lifinu. Enginn kom svo I
Ingjaldsstaöi að hann færi ekki þaðan
ánægðari og fyndi meira til sín fyrir
áhrif þessarar góðu konu. Þrátt fyrir
mikiö annrlki og ómegö hafði Elln
alltaf tima fyrir alla. Hún geröi engan
mun á, hvort þaö var lítið barn eða
hérðashöfðingi á ferð, öllum var tekiö
tveim höndum. Alltaf voru á hverju
sumri hjá þeim hjónum börn til
sumardvalar stundum fleiri en eitt i
senn og voru þau tekin inn I fjöl-
skylduna eins og heimabörnin.
Elin var sérstök friðleikskona og átti
lund sem samanstóð af fórnfýsi og
14
bjarnar Jónssonará Syðri-Fljótum. Á
Fljótum hefur hún átt heimili siðan.
Þessi hjón voru samvalin að góðvild og
gjafmildi og reyndust þau Sveinbjörgu
sem beztu foreldrar.
Strax innan fermingar vandist
mannkærleika. í marga vetur var far-
skóli á Ingjaldsstöðum og voru þá bæði
kennari og nokkur börn þar I fæði og
húsnæði. Þessir vetur eru okkur að
mörgu leyti minnisstæðir og eins og að
likum lætur oft glatt á hjalla þar sem
mörg börn eru saman komin og lýsir
þaö vel allri gerö húsmóöurinnar aö
aldrei heyröust styggöaryröi af
hennar vörum. Hún hjálpaöi okkur og
örvuðu þau sem bágt áttu og bað þess
aö hópurinn meiddi sig ekki i göngum
og stigum þó mikið gengi á.
Ingjaldsstaöir eru I minningu okkar
sérstakt regluheimili þar sem allir
hlutir áttu sinn fasta staö og voru þau
hjón mjög samhengt í allri snyrti-
mennsku utan húss og innan. Var það
mörgum umhugsunarefni hvernig
Elin stjórnaöi svo allir vildu gera
hannar vilja.
Kæra vina, viö viljum þakka af heil-
um hug svo ótal margt sem þú hefur
fyrir okkur gert um leið og viö vottum
eftirlifandi manni og börnum okkar
innilegustu samúö á þessum erfiöu
timum og biöjum guö aö gefa þeim
styrk. Meö kærri kveöju.
Rósa og Sara.
Sveinbjörg öllum störfum, sem þá
voru nauðsynleg á sveitaheimilum.
Eldvatniðhjá Fljótum var óbrúað þá,
og lengi slðan. Oft þurfti að ferja fólk
yfir Vatnið, og vandist Sveinbjörg þvi
starfi, þegar fóstri hennar var ekki
heima.
Fjöruferðir voru Sveinbjörgu sem
barni mikil tilbreyting. Venjulega fór
hún gangandi með fóstru sinni um
tveggja klukkustunda gang hvora leið.
Oft báru þær heim spýtur i eldinn og
matarreka, ef viðráðanlegur var.
Stundum kom landhlaup af sili
(loðnu) og einstöku sinnum af þorski
og ufsa. Syðri-Fljot eiga Slýjafjöru
alla og hálfa Fljótafjöru. Fengu fá-
tæklingar ómælt af þessum reka. Eitt
sinn, er landhlaup kom af þorski á
Slýjafjöru, gáfu hjónin, Sigrlður og
Asbjörn, 10 fiska á hvert heimili i
sveitinni, og mörgum utansveitar-
mönnum einnig. Þannig var gefinn
meginhluti rekans, sem næst 400
fiskar.
Fátækt húsmennskufólk var á
Fljótum og sumt af þvi endaði ævi sina
I örmum Sveinbjargar.
í bernsku og fram eftir ævi hafði hún
gaman af að renna sér á skautum og
hentaöi það einnig vel I fjöruferðum,
þegar svo gaf.
Sveinbjörg var fjóra vetur i barna-
skóla. Fyrsta veturinn kenndi Sigriður
Bjarnadóttir frá Mýrum i Álftaveri, en
hina Eyjólfur Eyjólfsson i Botnum.
Sveinbjörg hélt til á Bakkakoti, en
skólinn var á Strönd. Á fullnaðarprófi
fékk hún hæstu einkunn I reikningi, og
allt nám var henni auðvelt. Hún var
fermd I Langholtskirkju af sr. Bjarna
á Mýrum.
Sveinbjörg fékk rikulegar
fermingargjafir umfram það, sem þá
var titt. Henni var gefinn tveggja
vetra foli og sex ær. Folans naut hún
vel og lengi. Hún hefur alla tið verið
skepnúvinur og hafði gott lag á hest
um, sem ekki voru allra meðfæri.
Brún hryssa var á Fljótum, sem
enginn tilldi á baki nema Sveinbjörg.
Siðar var hún notuö fyrir vagn og lét
sér vel lika, að heimafólk sæti á
vagninum, en ef ókunnugir tóku sér
þar sæti, tætti hún af sér vagninn með
manninum.
Fóstra sinn missti Sveinbjörg 1922.
Eftir það hafði hún öll erfiðustu verk
utanbæjar, þó að aldraöur
maður, Sigurbergur Einarsson,
íslendingaþættir