Íslendingaþættir Tímans - 17.07.1976, Page 3

*r Og sagöi Kristln, aö þaö heföi hvatt
s*g mikiö til þess aö halda áfram aö
skrifa, hvaö bækurnar fengu góöa
dóma i öllum blööum, sem um þær
skrifuöu. Þaö er gaman aö velta þvi
fyrir sér hvaöa áhrif þaö heföi haft á
ritferil Kristínar, ef hún heföi ekki
skrifaö „Tengdamömmu”. Myndi hiin
kafa haft kjark til þess aö ráöast I aö
skrifa hinar stóru skáldsögur, sem á
eftir fylgdu, viö þær aöstæöur, sem
hún haföi viö aö búa án uppörvunar
Þeirrar sem viötökur „Tengda-
mömmu” veittuhenni? Næstu ár voru
mikill gróskutimi á rithöfundarferli
Kristlnar. Hún skrifaöi tvær allstórar
skáldsögur: „Gestir” sem kom útárið
1925 og „Gömul saga” sem kom út I
tveim bindum á árunum 1927-1928.
Einnig kom ævintýraleikritiö óska-
stundin, sem hún ritaöi á þessum ár-
Url>, út 1925, og auk þess skrifaöi hún
nokkrar smásögur, sem birtust I ýms-
1,111 tlmaritum, einkum Rétti.
Kristin fann sig aldrei á ritvellinum
eftir aö hún flutti I bæinn. Hvaö kom til
a& svo varö, er ekki gott aö fullyröa
neitt um. Þó er tvennt, sem þar viröist
helzt koma til greina. Annars vegar
veikindi bamanna. Meðan hin þrúg-
andi mara berklaveikinnar lá yfir
heimilinu, var ekkert tóm til ritstarfa
°8 hætt er viö, aö áhrif þessarar þol-
naunar hafi veriö þaömikil næstu árin,
aÖ annaö hafi ekki komizt aö. Hitt at-
r,6iö, sem ég ætla aö nefna I þessu
sambandi, er brottflutningur Ur sveit-
inni.
Ætla mætti, aömeö þvl aö hverfa frá
erilsömu starfi sveitarinnar hafi gefizt
hetra næöi til ritstarfa. En sé betur aö
Súö, sézt aö margt mælir á móti þvi.
Kristln var tengd heimabyggð sinni
sterkari böndum en gengur og gerist.
Þaö var sveitin hennar meö slnu
fðbrotna mannllfi, sem haföi aliöhana
UPP frá barnæsku og þangaö sótti hún
yrkisefni sln I einfaldleika hversdags-
hfsins. Eftir aö Kristin hóf ritstörf
lyrir alvöru, þá oröin fertug, stundaöi
hún eins og áöur sagöi ritsmíöar ein-
Söngu I stopulum tómstundum sam-
hliöa erilsömu starfi sveitakonunnar.
t’annig voru skáldskapurinn og
skyldustörfin oröin órofa heild svo að,
erKristin fluttilbæinn, skildi hún ekki
einungis eftir eril hversdagsllfsins
heldur llka stóran hluta af skáldkon-
únni i sér. Eftir var stórt tóm, sem
erfitt var aö brúa.
Eftir 1937 fór Kristlnuaftur aölangi
1‘1 aö skrifa og nokkru siöar byrjaö
hún á leikritinu Melkorka en þaö efn
huibi lengi veriö henni hugstætt. Sagö
■st Kristln hafa faliö blööin jafnóöun
u8 hún skrifaöi þau, vegna þess aö húi
hafi veriö svo hrædd um aö áhugini
Ijaraöi út áöur en verkinu lyki. Svi
Varö þó ekki. Ekki segist Kristln vera 1
'slendingaþættir
neinum vafa um, aö meö þessu verki
haföi hún reistsér huröarás um öxl, en
húnkvaöstekki hafa haftkjark I sér til
þess aö rifa þaö niöur og skrifa aö
nýju, eins og réttast heföi veriö. Þess
vegna hafi hún brugöiö á þaö ráö aö
senda þaö til birtingar, eins og hún
gekk frá þvi nokkrum árum áöur, er
verk hennar voru gefin út I heild. Um
„Melkorku” segir Kristln einnig:
„Hún er ekkert annaö en dægradvöl
mln I ellinni, einn áfanginn — liklega
sá siöasti — á minum torsótta ritferli.”
Á þessum árum skrifaöi Kristta einnig
nokkrar smásögur svo og minningar
staar fram til fermingaraldurs.
Enn hefur lítiö sem ekkert veriö
mtanztá ljóöagerö Kristtaar, sem hún
stundaöi frá barnæsku og fram á siö-
ustu æviár sin. Mikiö eru þetta tæki-
færisljóö, ort viö hin óllkustu tækifæri.
Mest er þó um minningarljóö, mátti
svo heita um margra ára skeiö, aö
enginn sveitungi hennar væriborinn til
grafar án þess aö hún væri beöin aö
minnast hans meö etahverjum eftir-
mælum. Og oftast varö hún viö þeirri
bón. Ekki hirti Kristln um aö halda
þessum kveðskap saman, en þó geröi
hún þaö á efri árum fyrir bænastaö
barna sinna aö safna nokkru af þeim
saman I bók, en aldrei ætlaöist hún til
að þau kæmu fyrir augu vandalausra.
Um þessa ljóöagerö segir Jón úr Vör,
sem fékk aö glugga I bóktaa, svo:
„Satt er þaö, aö minntagarljóö þessi
eru mjög misjöfn aö skáldskapargildi,
en þau eru hin bezta heimild um göf-
uga konu, sem notiö hefur þeirrar
guösblessunar aö kunna aö miöla kær-
leiksgjöfum huggunar og trúar. Ekki
efast ég um þaö, aö margt þakkaroröiö
hefur Kristta hlotið aö launum fyrir
þessa ljóöagerö staa, aöra þóknun
hefur hún sjaldnast fengiö. Er mér þó
til efs, aö allir sálusorgarar hafi oröiö
sóknarbörnum sinum til meirihjálpar
og harmaléttis en Kristin, þeim er til
hennar leituöu”.
A árunum 1949-1951 voru svo ritverk
Kristinar gefin út I heild og haföi Jón
úr Vör umsjón meö þvi verki. Þar birt-
ist I fyrsta sinn leikritið Melkorka og
fleira, er hún skrifaði eftir aö I bæinn
kom, ásamt úrvali af ljóöum hennar,
sem ekki höföu komiö á prenti áöur.
Kristín Sigfúsdóttir lézt aö heimili
sinu 28. september 1953 eftir skamma
legu. Meö henni er gengin til moldar
einn glæsilegasti fulltrúi Islenzkrar
alþýöumenningar.
Jóhannes Geir Sigurgeirsson
Hallgrímur J.
Jakobsson
F. 23.7. 1908 D. 16.3. 1976
Hallgrlmur var fæddur á Húsavtk 23.
júli 1908. Hann hét fullu nafni Hall-
grlmur Jónas. Foreldrar hans voru
Jón Jakobsson og Valgerður Péturs-
dóttir. Jón var sonur Jakobs Hálf-
dánarsonar á Grimsstöðum viö Mý-
vatn, síöar á Húsavik, eins af frum
kvöölum Kaupfélags Þingeyinga, og
Petrínu Kristfnar Pétursdóttur frá
Reykjahliö. Er margt af þvl ættfólki
nyröra. Valgeröur var dóttir Péturs
Gislasonar útvegsbónda I Ana-
naustum, Reykjavlk, og er þaö einnig
mikill ættbogi.
Börn Jóns og Valgeröar voru sjö:
Sigurður rafvirkjameistari, Asgeir
málarameistari, Pétur prófessor og
yfirlæknir á fæöingardeild
Landspitalans, Jakob verzlunar-
maöur, Hallgrlmur sem hér er minnst,
Petrina Kristln lengi bæjarfulltrúi I
Reykjavlk, býr nú I Vlk I Mýrdal, og
Aki alþingismaöur og ráöherra. Þau
fluttust vestur um haf, til Kanada,
meö allan barnahópinn, hiö elzta 10
ára, árið 1913 og bjuggu þar sjö ár,
sneru þá heim aftur og settust aö I
Reykjavlk. Frá þeim tlma báru
systkinin nafniö Jakobsson. Nú eru
þau öll látin nema Petrlna.
Hallgrimur liföi lengst þeirra
bræöra. Fyrir nokkrum árum kom
fram i honum sá sjúkdómur sem aö
lokum batt enda á lif hans. Þá missti
hann verulegan hluta starfsþreks slns
en gat þó meö gætni sinnt störfum uns
hann var fluttur á Borgarspitalann
miövikudaginn 3. marz. Lækningatil-
raunir komu fyrir ekki og eftir erfiöa
legu andaöist hann um hádegisbiliö 16.
3