Íslendingaþættir Tímans - 27.08.1977, Page 1

ÍSLENDINGAÞÆTTIR
Laugardagur 27. ágúst 1977 6. tbl. TIMANS
Jónsína Jónsdóttir
Mlnir vinir fara fjöld
feigöin þessa heimtar köld.
Þannig kvaö Bólu Hjálmar er hann
horföi á bak látnum vinum.Þessi orö
veröa mér einnig i huga er ég lit til
liöins árs og mannfalls þess, sem hefir
oröiö I minni fyrri heimasveit, Sveins-
staöahreppi i Austur-HUnavatnssýslu
á árinu 1976. 0venju margir vinir min-
ir — og okkar fjölskyldunnar — hafa
verið kvaddir burt úr þessum heimi á
árinu. Skal fyrstur nefndur Jón S.
Pálmason fyrr lengi bóndi á Þingeyr-
um, sem andaðist 19. nóv. og hef ég
getið hans aö nokkru annars staöa-. Þá
hafa fjórar merkar konur horfiö burt
á árinu allar meö langt mikiö og
merkilegt starf aö baki. Þaö eru þær
Kristbjörg Kristmundsdóttir, fyrrum
húsfreyja aö Uppsölum, Anna
Siguröardóttir, húsfrú I Brekkukoti,
Sigriður Björnsdóttir, húsfrú i öxl og
loks sú konan sem ég vildi sérstaklega
minnast með þessu greinarkorni Jón-
sina Jónsdóttir, sem um margra ára-
tugaskeiö skipaö sæti húsfreyjunnar
á Sveinsstöðum meö miklum ágætum.
Þegar ég minnist hennar eftir mjög
langa og góöa viökynningu og vináttu
koma mér i hug visuoröin þessi:
Viöar en i siklingssölum
Svannafas er prýði glæst.
Mörg i vorum djúpu dölum
drottning hefir bónda fæðst
Frú Jónsina var vestur-húnvetnsk,
eöa nánar tiltekiö Vatnsnesingur aö
ætterni.Hún fæddist að Hrisakoti 19.
febr. 1883. Voru foreldrar hennar Jón
bóndi þar Jónsson fæddur 20. nóv. 1833,
dáinn 17. júni 1910 og kona hans Helga
Pétursdóttir bónda Jónssonar fædd 21.
sept. 1840 dáin 1. júni 1906.
Helga var tvlgiít, og meö fyrri
manni sinum átti hún tvö böm Þóru
húsfrú á Anastöðum móöir frú önnu,
er lengi var hjúkrunarkona á Blöndu-
ósi og Björn er einnig bjó vestur á
Vatnsnesi skammt frá Anastöðum.
Meö seinni manni sinum átti Helga
sex börn. og voru þau þessi: Jóhannes
bóndi i Hrisakoti, faöir Jóns
prófessors, Stefán, dósent viö háskól-
ann, fluttist til Danmerkur, Anna
saumakona á Akureyri, Marsibil, gift
Magnúsi á Blikastööum, Elín,
hjúkrunarkona á Blönduósi og Jónsina
sem var yngst systkinanna. Mun hún
hafa alizt upp i Hrisakoti meö foreldr-
um sinum fram undir tvitugt, en þá fór
hún á Kvennaskólann á Blönduósi.
Þar var hún I tvo vetur 1902-1903 og
lauk ágætu prófi. Var skólinn á þeim
tima fjölbreyttur og liktist aö mörgu
leyti almennum gagnfræöaskóla. Var
hann þvi ekki aöeins góöur undir-
búningur undir húsmóöurstarfiö,
heldur veittieinnig talsveröa almenna
menntun.
Aö lokinni skólavist á Blönduósi fór
Jónsina til Akureyrar, en þangaö var
þá Anna systir hennar komin og var
hún þar um skeib. Ariö 1906fer hún svo
aö Sveinsstööum þar sem heimili
hennar var upp frá þvi, eöa f full 70 ár.
Magnús sonur Jóns bónda Ólafsson-
ar, var þá fyrir nokkrum árum kominn
heim frá Noregi þar sem hann hafði
stundað búnaöarnám og var I þann
veginn aö taka vib jörö og búi á Sveins-
stööum. Giftist Jónsina honum voriö
1907 14. júni. Tók hún þá viö búsfor-
ráöum á heimilinu af Þorbjörgu
tengdamóður sinni hinni mestu
myndar- og merkiskonu. Reisn og
myndarskapur hafa ráöiö þar rikjum
en sú reisn minnkaði ekkert við þaö að
ungu hjónin tóku við, en aö sjálfsögöu
fluttu þau meö sér nýjan tima. Enn
uröu Sveinsstaöir miödepill sveitar-
innar i ýmsum skilningi. Bæöi voru
þau Jónsina og Magnús samvalin og
samstarfandi aö þvi aö gera heimiliö
snyrtilegt og aðlaðandi. Atti þaö ekk-
ert slður viö innan húss en utan. Jón-
sina var frábær húsmóðir.
Mér hefur sagt fólk, sem hjá þeim
hjónum vann, aö ekki heföi verið hægt
aö hugsa sér notalegri húsmóður og
umhyggjusamari um fólk sitt en hún
var. Hún var veitul og gestrisin, og
þeir voru margir, sem erindi áttu aö
Sveinsstöðum ýmissa hluta vegna og
þar var ævinlega gott aö koma. Ekki
sizt áttu börn, sem oft voru send
þangað meðal annars eftir pósti eöa I
öörum erindagjöröum, þar hlýju og
góðu að mæta. Mér var vel kunnugt
um, ab ekki var óalgengt aö hús-
móðirin stingi kökum eöa súkkulaði-
stykkjum I lófa barnanna, ef þau vildu
ekki stanza og þiggja hjá henni abrar
góögeröir.
Jónsina var glaölynd aö eðlisfari,
jafnan hlý I viðmóti og skemmtileg I
allri kynningu og umgengni. Hún var
hin mesta fríðleikskona, sviphrein og
tiguleg I fasi og ávann sér hylli og vel-
vild allra, sem henni kynntust. Þannig
veitti hún að sinum hluta heimilinu
forstöðu I meir en hálfan fjóröa ára-
tug.
Þaö hafa verið og eru enn fjölmörg
heimili f Húnaþingi prýöileg og ágæt
aö öllu leyti bæði snertandi snyrti-
mennsku, fallega umgengni og indælt