Íslendingaþættir Tímans - 27.08.1977, Blaðsíða 14

Foreldrar mlnir höfBu tekiö mig
meö sér til Þingvalla 28. júni 1921 en
þann dag skyldi Kristjáni konungi 10.
drottningu hans og sonum þeirra gerö
hátlö, er þau gistu hinn forna þingstaö.
Forn þjóölífsþáttur, gllman, skyldi
vera einn þáttur hátlöarinnar. Vösk-
ustu glímumenn þjóöarinnar höföu
valizt til þessarar þriöju konungs-
glímu á Þingvöllum. Þótt liöin séu 55
ár man ég þessa karlmannlegu glímu-
menn og sumar viöureignirnar.
Aö lokinni gllmunni sat ég I grasmóa
meö foreldrum mlnum, þá sá ég hvar
sigurvegari gllmunnar kom gangandi I
átt til okkar. Hann var berhöföaöur og
snöggklæddur. Hélt hann á konungs-
bikarnum og á kinn hans var blóörák.
Aldrei hefi ég séö glæsilegri mann:
kraftur, fjör og gleöi ljómaöi af hon-
um. Fyrirmynd, sem mér hefur ekki
liöiö úr minni. Þetta er mín fyrsta
minning um Guömund Kristin Guö-
mundsson, sem átti eftir aö hafa
mikil áhrif á lif mitt og störf.
Þessi konungsglíma var slöasta
keppni Iþróttamannsins Guömundar
Kr. eins og hann oftast var kallaöur I
hópi félaga sinna.
Gllma, sund og frjálsar-Iþróttir voru
þær íþróttir, sem Guömundur Kr.
lagöi sérstaklega stund á.
Ariö 1920 efndi ISt til Allsherjar-
móts. Tryggvi Gunnarsson var þá
glfmukappi íslands og einn mesti
afreksmaöur I frjálsum Iþróttum. Is-
lenzk fimmtarþraut var sú keppnis-
grein sem hæst bar á mótinu. Siöasta
grein þeirrar keppni var gllma. I
frjálslþróttagreinunum var mjög jafnt
komiömeöGuömundi Kr. ogTryggva,
er kom aö glimunni. Keppnisform
glímunnar var jafnaöargllma, þ.e.
tvær viöureignir og sú þriöja, ef jafnt
yröi. Var glimt á möl Melavallar. Guö-
mundur og Tryggvi gengu til glímu
tvisvar og haföi Guömundur sigur I
báöum viöureignunum. Beitti hann
klofbragöi, sem honum var tamt, hátt
og glæsilegt.
Guömundur Kr. tekur þátt I tveimur
Islandsglimum (1912 og 1913) ásamt
Sigurjóni Péturssyni, sem vinnur þær
báöar en Guömundur Kr. er I þriöja
sæti i þeirri fyrri en I ööru i þeirri siö-
ari.
I Skjaldargllmu Armanns keppir
hann 1912 og 1914. Hann vinnur sér
þriöja og annaö sæti I þessum glímum.
Ariö 1913 voru miklar væringar milli
Armanns og Umf. Reykjavlkur, sem
Guömundur Kr. var þá meöal félaga.
Skjaldarglíman féll niöur en
Armenningar skora á ungmennafé-
laga til gllmukeppni. Tóku ungmenna-
félagar þessari áskorun og varö þessi
gllma lengi rómuö. Guömundur Kr.
var þá fremstur gllmumanna umf.
Reykjavlkur.
Umf. Reykjavikur lét þegar eftir
stofnun (1907) sig mjög varöa bætta
aöstööutil iþróttaiökana t.d. lagningu
sklöabrekku I öskjuhlfö og smiöi sund-
skála viö Skerjafjörö. Var Guömundur
Kr. einn þeirra sem lagöi fram hvað
mesta þegnskaparvinnu til hvors
tveggja þessara Iþróttamannvirkja.
Viö vigslu sundskálans veröur hann
þriöji I 50 m. sundkeppni og I fyrsta
Islandssundinu 1910 er hann meöal
keppenda.
A nýjársdag 1910 er efnt til hinnar
fyrstu sundkeppni á milli bryggja I
Reykjavlkurhöfn og veröur Guömund-
ur Kr. I ööru sæti. Hann keppir alls
fjórum sinnum I nýjarssundi. Ariö 1914
gengst UMFÍ fyrir þriöja Landsmóti
slnu og heldur þaö I Reykjavlk.
Guömundur Kr. varö stigahæstur
einstaklinga á mótinu. Hann vann 100
m og 200 m hlaup, 110 m grindahlaup,
kringlukast og kúluvarp meö betri og
báöum höndum. 1 hástökki og spjót-
kasti varö hann annar.
Mér hafa sagt þeir sem æföu fþróttir
meö Guömundi Kr. aö glaölyndari og
félagslyndari iþróttafélaga heföu þeir
ekki átt og einnig var honum umhugaö
um aö veita tilsögn.
Ariö 1915 var efnt til Iþróttanám-
skeiös á Breiöumýri I Reykjadal I
S-Þingeyjarsýslu. Þórólfur I Baldur-
heimi stóö fyrir framkvæmdum aö
þvl. I 50 ára afmælisriti HSÞsegir: ,,...
tókst honum aö útvega sem kennara
einn glæsilegasta og fjölhæfasta
íþróttamann landsins á þeim tfma.
Guömund Kr. Guömundsson”.
Guömundur Kr. kenndi þarna
Mullersæfingar og húöstrokur, frjáls-
ar-Iþróttir og gllmu. Einum þátttak-
enda, sem skrifar I afmælisritiö um
námskeiöið farast þannig orö: „Þess
er ég fullviss, aö margir þátttakenda
hafa hvorki fyrr né síöar á ævinni lifaö
skemmtilegri og eftirminnilegri daga
samfleytt en þessa námskeiösdaga,
sem mundu tæpast falla nokkrum úr
minni”.
Indriöi skáld á Fjalli sá aö loknu
námskeiöinu ástæöu til aö færa Guö-
mundi Kr. þakkir heimamanna I
ágætu kvæöi.
Eitt einkenndi Iþróttaæfingar Guö-
mundar Kr. og félaga hans en þaö voru
sjóbööin aö vetrarlagi sem aö sumri.
Hrollur fór um þá sem hugsuöu til
þeirra hvaö þá er þeir frostaveturinn
1918 klöngruöust naktir frá verk-
smiöjuhúsi IBunnar viö Rauöárvlk eft-
ir Isilögöum fjörum til vaka á víkinni.
Ég hlustaöi einhverju sinni á lýsingar
Erlings Pálssonar og Guömundar
Kr. á þessum sjóbaösiökunum og þaö
sat enginn hrollur I þeim, heldur kváöu
þeir þessum köldu stundum gleöirlkan
brag.
Guömundur Kr., sem fluttist hingaö
til Reykjavlkur 1901 og átti heima
innarlega á Laugaveginum, sótti
snemma til Páls Erlingssonar I Sund-
laugar Reykjavíkur og tók ástfóstri
viö þær. Sundiö varö honum rlk venja,
svo aö hann sótti laugarnar og slöar
Sundhöll Reykjavlkur, svo oft sem
honum var unnt og allt til þess aö sjón
og heilsa hömluðu.
Ég hygg aö Guömundur Kr. hafi tal-
iö mesta Iþróttaframa, sem hann á-
vann sér, er hann var valinn 1912 f hóp
fræknustu gllmumanna þjóöarinnar til
þátttöku I Ólympiuleikunum I Stokk-
hólmi.
Samstarf þessara manna á æfing-
um, sýningum og keppni leiddi af sér
aö þeim var faliö aö vinna meö Helga
Hjörvar aö samningu kennslubókkar I
gllmu, Ritiö kom út 1916, skreytt
glöggum bragöamyndum sem teknar
voru af þessum þjóökunnu glímu-
mönnum.
Fljótt eftir stofnun umf. Reykjavík-
ur geröist Guömundur Kr. ungmenna-
félagi. Sýnt er af fyrstu árgöngum
Skinfaxa, rits UMFl, sem hefur göngu
slna 1910undir ritstjórn Jónasar Jóns-
sonar frá Hriflu, aö Guömundur Kr. er
virkur I ýmsum nefndum. I þessum
félagsstörfum kynnist hann Jónasi
Jónssyni frá Hriflu, sem kann aö meta
hinn tápmikla Iþróttamann og sanna
ungmennafélaga. Hann veröur slöar
stuðningsmaöur hans og traustur
framsóknarmaöur.
Þegar landinu var skipt I fjóröungs-
sambönd ungmennafélaga var Guö-
mundur Kr. um árabil I stjórn fjórö-
ungssambands Sunnlendinga.
Upp úr fyrri heimsstyrjöldinni hætt-
ir umf. Reykjavikur störfum. Guö-
mundur Kr. gerðist þá félagi
i Glimufélaginu Armanni. Um
skeiö annast hann formannsstörf I
félaginu. Guömundur haföi lag á aö fá
góöa menn til starfa meö sér enda
félagslyndur. Meöal þessara manna
voru Jens Guöbjörnsson og Jón Þor-
steinsson, sem voru máttarstoöir
félagsins I nær 4 áratugi.
I stjórn ISÍ er Guömundur kosinn
1923 og á þar sæti I 12 ár. Hann annaö-
ist öll árin gjaldkerastörf.
Eitt hiö markveröasta á þessu
starfsskeiöi ISI voru tvö leiöbeinenda-
námskeiö, sem efnt var til og hiö
síðara I samvinnu viö UMFI. Einnig
voru meöal baráttumála ISI Sundhöll I
Reykjavlk og leikvangur. An efa mun
áhrifa hafa gætt frá Guðmundi Kr., aö
Jónas Jónsson frá Hriflu, flutti fyrsta
frumvarp sitt á Alþingi um aö reisa
meö rlkisstuöningi Sundhöll i Reykja-
vík. Baráttumál var þaö Guömundar
14
islendingaþættir