Íslendingaþættir Tímans - 27.01.1978, Síða 16

85 ára
Sigríður Þorgilsdóttir
30.ágúst fyrir 5 árum var ég á leiB
sunnan af flugvelli og minntist þá þess
aB SigriBur stórráBa sem ég kalla hana
stundum átti áttræBisafmæli.
Ég lagBi þvi svolitla lykkju á leiB
mina og ék upp i Stórholt 31 aBeins til
aB sjá framan 1 hana og taka i styrka
hönd hennar og óska henni til
hamingju meB aldurinn og ætlaBi svo
auBvitaB aB halda beinustu leiB heim
og ljúka störfum,sem ég hafBi ákveBiB
deginum.
En SigriBur hafBi þann góBa
ásetning aB engu þvi aB hún er haldin
þeirri áráttu aB helzt megi engan bera
aöhennar dyrum án þess aö hljóta ein-
hverjar góBgerBir. Og meöan ég
rabbaöi viö hana I léttum tón var hún
áöur en ég áttaBi mig búinn, aö leiBa
mig inn I stofu fulla af prúöbúnu fólki
sem komiö var sömu erinda og ég. Og
raunar voru stofurnar tvær samliggj-
andi fullar af frændfólki og vinum úr
ýmsum stéttum þvi aö vini á hún jafnt
meöal hárra sem lágra. — En raunar
segjatitlar ekkertumstæröeöa smæö.
Er ég ætlaöi aö snúa viö lokaöi hún
leiBinni. Og „skelmirinn” Páll bróBir
hennar átti vlst sinn þátt i þvi lika. ÞaB
er ekki aB orBlengja aö ég komst ekki
undan þvl aö setjast aB borBi hlöBnu
freistandi bakkelsi meBal sparibúinna
gesta en var sjálfur I vinnugallanum
og þvi eins og illa geröur hlutur meöal
vel gerBra hluta. En ég tók auövitaö
þann kostinn aö láta sem ekkert væri
og naut góBrar stundar sem aBrir. Og
SigriBur var drottning þeirrar stund-
ar.
Og enn eru liBin 5 ár. En nú hvilir
Sigriöur sig i Hverageröi, enda lasin.
Ella hefBi hún haft fullt hús vina er hún
fótaBi sig á 86 áriö.
Enhver er þessiSigriöur „stórráöa”
frænka min? Hún er Þorgilsdóttir,
fædd 1891 sunnan brattra hllba Svina-
fellsjökuls á hinu staBarfagra forna
höfuöbóli Svinafellii öræfum, þar sem
skógur og jökull eru I bróöurlegu ná-
býli steinsnar frá bænum. En þrátt
fyrir jöklanánd er veBursæld mikil og
vetrarharka litil, þótt byggöin liggi
meB suöur- og vesturhliöum öræfa-
jökuls sem meö eld i æöum hefur
stundum veitt þungar búsifjar
byggBum og búendum, jafnvel i ham-
förum sinum eytt býlum og heilum
byggöum.
Svo langt er til byggöa á báöar
hendur aö öræfin munu hafa veriö
mest einangra&a og afskekktasta sveit
landsins. Breiöir sandar meö jökulám
til austur og vesturs, framundan hafn-
lausir sandar og hafiB og jöklar aB
baki. Slik var og er umgjörö þessarar
fögru sveitar. ÞaB hefur þvi þá veriö
erfitt meB alla flutninga aö og frá. Og
vafalaust oft slarksamt yfir fljótin. Og
þótt öræfingar væru reyndir vatna-
menn oghestar traustir, hefur kjarkur
og karlmennska stundum ráöiö úrslit-
um í tvisýnni glimu en teflt var á
tæpasta vaö. En slikar aöstæBur hlutu
aö leiöa af sér tápmikiB og traust fólk
er bjó sem mest aö sinu og tengdist
sterkum böndum samhjálpar og sam-
starfa. Hjálpfýsi og greiBasemi rann
þeim I merg og blóö og var rómuB af
feröamönnum er aö garBi bar.
Sagt er aö þar hafi hver maBur veriB
smiöur á tré og járn. Og aö þvi hafa
bæöi reki og strönd stuBlaö. A fjörur
rak margan góBan trjábolinn sem
flettur var eftir þörfum. Og ströndin
hafa fært marga fallega spýtu og bæöi
járn og kopar til aö smlöa úr. Og viöa
um landurBu öræfingar kunnir er þeir
fóru aB beizla lækina og leiöa rafmagn
i hýbýli sin.
ViB þessar aöstæöur og I þessu stór-
brotna fagra og hlýja umhverfi fædd-
ist og óist SigriBur upp. Úr þessum
jarövegi ættar og umhverfis er hún
vaxin. Og skapgerö hennar öll ber
þessa rikulega vitni. Allir sem Sigriöi
þekkja, þekkja skapfestu hennar og
dugnaB, hjartahlýju og óþrjótandi
greiBasemi. Ég spurBi hana eitt sinn
aB þvi hve mörgum hún hefBi hjálpaö.
„Ekki mörgum en margir hafa
hjálpaö mér”, svaraöi SigriBur.
Geri einhver henni grei&a gleymir
hún þvi aldrei. Hún er tryggBin sjálf
holdi klædd. En óorBheldni skussa-
háttur hvers konar lágkúra og hræsni
eru henni lltt aB skapi.
Hún var á 8. ári er hún missti fööur
sinn, þaB var henni og heimilinu mikiö
áfall.
Hann var söngmaöur góBur. Og
söngrödd haföi hún ágæta og öll
systkinin. Enda á hún lika gott pianó.
Ung hleypti SigriBur heimdraganum
og hélt vestur á bóginn. 1 Mýrdalnum
lærBi hún til sauma og hannyrBa. 1
Vestmannaeyjum var hún 4 ár hjá
Karli Einarssyni sýslumanni, þaBan lá
leiBin til Vikur I Mýrdal. Og þar er hún
1 nokkurár.Enaö lokum láleiö hennar
til Reykjavikur.
Fatasaum læröi hún og stundaöi hjá
Guöm. SigurBssyni klæöskera. — 1
Kvennaskólann komst hún er önnur
varö frá aö hverfa.
Er SigriBur gekk á fund skólastýr-
unnar Ingibjargar Bjarnason, átti hún
2 krónur og ger&i sér vonir um, aB hún
fengi aö vinna kostnaöinn af sér á
næsta sumri. En sú von brást. En
heppnin var alltaf i för meö henni, eins
og hún segir. A leiBinni heim i
kalsaveBriog hriöarmuggu, mætti hún
kunnum borgara sem hún þekkti vel,
þvi aö oft haf&i hún setiB aö spilum á
heimiii hans. EnþaB var á þeim árum
nokkuB almenn skemmtun. Og svo
glaBsinna og greind sem SigriBur er,
hefur hún áreiöanlega veriö skemmti-
legur spilafélagi.
Er þau mættust spur&i hann strax i
glettnistón hvaB hún væri aö flækjast I
svona veöri. Henni væri nær aö koma
ogspila. — Húnsvaraöiisama tón og
kvaBst ekki koma og spila nema hann
geröi sér stórgreiöa og lánaBi sér 200
kr. Oghenni til undrunar dró hann upp
úr brjóstvasanum 200 kr. og fékk
henni. Hann tók hana sem sagt á
oröinu. Og meö fjölskyldu hans settist
hún svo aö spilum sem oftar og spila&i
fram á nótt eins og iBulega var gert.
Daginn eftir fór hún til frk. Ingi-
bjargar og innritaBist I Kvennaskól-
ann. Fleiri voru þeir sem studdu hana
svo aö henni varB ekki fjár vant. Og at-
Framhald á bls. 15
16
islendingaþættir