Íslendingaþættir Tímans - 09.09.1981, Qupperneq 8

S veinbj örn
Valgeirsson
frá Norðurfirði á Ströndum
75 ára
Allt fram streymir endalaust
ár og dagar liða
nú er komið hrlmkalt haust
horfin sumarbllða:
J.H.
Arstíöaskiptin eru grópuð i undirvitund
hvers Islendings, sem lifir á okkar kæra
en harðbýla landi. Er kominn til vits og
ára, hefur verið og er þátttakandi i llfi og
starfi, les og hlustar á dægurmál liðandi
stundar, á landi elds og isa. Landi sögu-
rikra viðburða, landi fegurðar og heita,
landi hörku og bliðu. Alla tið hafa Islend-
ingar varðveitt sögu sina. Getið um þátta-
skil, afrek, raunir, góðæri, hörmungar,
fátækt og auðlegð. Allt eru þetta dýr-
gripir, sem heyra til menningu, framtaki,
dugnaði og góðri dómgreind. Oft hefur
verið rætt og ritað um aldamöta kyn-
slóðina, það er fólkið sem fætt er um
siðustu aldamót. Og þeir sem i farar-
broddi stóðu á þeim tima. Ný Öld færði -
nýja framfara i von i brjóst hvers viti
borins Islendings, þess tima. Ný stórhuga
vakning hófst, af stórhug skyldi staðið að
vélvæddri byltingu sem skyldi verða að
veruleika á þessari öld. Þetta hefur svo,
sannarlega ræst og betur en björtustu
vonir gátu spáð um. Aldamótafólkið getur
þvi ánægt og þakklátt litið til baka, á
timamótum ævi sinnar, vegna þeirra
stóru sigra sem að baki eru.
Einn þeirra heiðursmanna, sem lögðu
fram hug sinn og hönd, i sameiginlegt
átak til aðgera stórar óskir að veruleika,
er 75 ára I dag. Hann heitir Sveinbjörn
Valgeirsson á sitt heimili að Vesturgötu 47
Akranesi. Hann er fæddur á Norðurfirði I
Strandasýslu þann 24.ágúst 1906, sá tiundi
I röðinni 18 barna þeirra heiðurshjóna,
sem þar bjuggu þeirra Sesselju Gisla-
dóttur og Valgeirs Jónssonar.
Hverjum manni hlýtur að skiljast að
þarna hefur lifsbaráttan verið hörð. Þá
var samhjálpin ekki orðin að lögum,
reyndar allir fátækir. Barna eða fjöl-
skyldubætur voru ekki til. Þarna réði
manngildið, heilsan, ráðdeild og nægju-
semi.. Lifstiðarkapphlaupið i dag á senni-
lega lltið skylt með þvi mannlifi sem þar
var háð. Engu að siöur tókst þessu
dugnaðar heiðursfólki að koma sinum
stóra mannvænlega barnahóp til manns,
svo til fyrirmyndar er talið, án hjálpar.
8
Vissulega hjálpuöu þessi tápmiklu börn
foreldrum sinum strax og kraftar leyfðu..
Þarna var ekki um stóra kostarika jörð að
ræða, sem þau sátu. Nytjar voru jöfnum
höndum af sjó og landbUnaði. Arvekni
hefur þurft, áræði og dugnað, til að afla
lifsnauðsynja fyrir svo stóra fjölskyldu,
þaðhefurmátt haida velá. Afurðir af litlu
bUi hafaekki fært mikinn auð i' garð. Ekki
voru afurðasölulög komin i gildi, svo það
Htilræði sem til sölu fór hefur verið háð
verðlagi, sem hefur verið óráðið á
hverjum tima. En þarna hafa nytjar
bUsins komið fjölskyldunni vel, bæði til
fæðis og klæðis. Eins og reyndar alþekkt
er Ur íslensku sveitalifi.
Bærinn stóð á sjávarbakkanum, þvi var
bátur hafður til taks og til fiskjar róið,
með góðum árangri, reyndar vel sótt og
mikill afli oft dregin að landi. Sveinbjörn
og þeir bræður, voru vist ungir að árum
þegar þeir lögðu föður sinum lið og fóru i
róöur. Þetta hafa verið tryggustu matar-
bUr tslendinga frá fyrstu tið, land-
bUnaðurinn og sjórinn. Reyndar forsenda
þess að lifvænt er i þessu landi. Svo mun
það áfram verða, og þurfa engir að
skammast sin fyrir, heldur vera Guði
sinum þakklátir, á meðan milljónir
manna bUa við hungur i heiminum. Svein-
björn lá ekki á liði sinu. Ungur að árum
fór hann til sjós. Hann var á hákarlaskipi
frá Ófeigsfirði og hann réðist ungur á ver-
tiðarbáta'-frá tsafirði og viða lá leiðin. A
sildveiar fyrir norðurlandi og sitthvað
var prófað. Takmarkið var að sækja fast
til fanga og vinna sinum. Það þurfti knáa
pilta á Utilegubátana vestfirsku, áður
fyrr á árunum. Þeir sem komu meö góðan
vitnisburð þaðan, voru áreiðanlega nýtir
menn til fleiri verka. Einn þeirra var
Sveinbjörn Valgeirsson. Það var sá tiðar-
andi þá i gildi að hæla ekki fólki þó það
dygði vel til verka væri trUverðugt. Þakk-
lætið var birt með þegjandi þögninni.
Eftir mörg erfið ár til sjós, gerðist
Sveinbjörn bóndi á Norðurfirði, á sinni
föðurleifð. Hann varð þeirrar gæfu að-
njótandi aðeignast Urvals gæðakonu, sem
orðlögð er fyrir dugnað, mannkosti og
manngæði, sem þeir fá af að njóta, sem
meö henni ganga og af henni hafa kynni.
Þau hjón eiga 7 börn, hér talin i aldurs-
röð: GuðrUngift JUliusi Veturliðasyni þau
bUa á tsafirði. Þorgerður gift Erlendi
Halldórssyni þau bUa að Dal á Snæfells-
nesi. Sesselja gift Hlöðver Sigurðssyni
bUa á Akranesi. Gestur kvæntur Kristlnu
Jónsdóttur bUa á Akranesi. Guðjón
ókvæntur I föðurhUsum. HeiðrUn gift Jóni
Valgarðssyni Eystra-Miðfelli Hval-
fjarðarstr. og Valgerður gift Lárusi
Ólafssyni bUa á Akranesi. Barnabörnin
eru 23 og barnabarnabörn 3. öll vel af
Guði gerö, sem þau eiga kyn til. Sigurrós
Jónsdóttir kona Sveinbjarnar er ein af l6
systkinum frá Asparvlk á Ströndum.
Þó mln persónulegu kynni séu tak-
mörkuð af fólki þessara heiðurshjóna, þé
veit ég vel að þarna er um þekkt mann-
kosta, gáfufólk að ræða, sem Islendingar
kunna að meta og eru ánægðir með. Það
mætti kannski segja að þarna á Ströndum
norður sé um Utverði okkar þjóðar að
ræða. Það hefur lika verið á orði haft, aö
gerð fólksins megi oft marka af þv[
hvaðan það er, það mótist af umhverfi
slnu og lifsháttum. Liklega sannast þetta
einna bezt á Strandamönnum. Þar er
landslag svipmikið, tigulegt,hörkulegt og
býður uppá hörð viðskipti. Mér sýnist
fólkið svipmikið, táplegt, hreinskiptiö,
kjarkmikið, glaðlegt, greindarfólk trygg'
lynt og mannblendið, gestrisið og vin-
gjarnlegt, laust við tilgerð og sýndar-
mennsku. Þau kynni sem ég, kona min og
fjölskylda höfum haft af þeim heiðurs-
hjónum Sveinbirni og Sigurrós, svó
börnum þeirra, nU seinni árin eftir að
tengdir urðu með fjölskyldum okkar eru i
allastaði hin ákjósanlegustu. Þetta er
mesta sóma fólk, sem hægt er að bera
traust til. Það er ávinningur fyrir hvert
byggðarlag að fá gott fólk, þvi voru Akur-
nesingar heppnir að þetta fólk settist hér
að.
Gömlu hjónin una hag sinum vonunn
betur hér á Skipaskaga, i næsta nágrenm
við sína afkomendur, vini og vandamenn-
Hitt veit ég að átthagatryggðin býr þeim i
brjósti, óskert. Þau eiga djUpar átthaga-
rætur norður á Ströndum, þar sem
vaggan stóð, þar sem lifsorkunni var
eytt, til góðra verka, beztu æviárin.
Fyrir góð kynni, sýndan vinarhug, geS^
risni og tryggð, þökkum við hjónin þeinl
af heilum hug. Afmælisbarninu óskum við
til hamingju með timamótin. Við biðjum
þess að ævikvöld þeirra hjóna verði bjart
og fagurt. LjUfur hugur megi ylja sér við
arineld minninganna. Lifið heil.
ValgarðurL. Jónsson frá Eystra-Miðfe.H1,.
íslendingaþaettir