Íslendingaþættir Tímans - 30.12.1981, Blaðsíða 6

ÁRNAÐ HEILLA
Amalía Björnsdóttir,
Mýrum, Skriðdal
Niutiu ára er þann 21/12 Amalia
Björnsdóttir Mýrum Skriðdal. Hún er við
góða heilsu aðkalla má, þegar tekið er til-
lit til hins háa aldurs, heldur vel sjón og
heyrn. Hún les mikið sér til ánægju, hlust-
ar á útvarp, horfir á sjónvarp og fylgist
vel með öllu sem er að gerast. Hún er si-
vinnandi viðinnanhúss störf,en er hætt aö
fara út á tún með hrifuna sina á sumrin.
Amalia er greind kona og minni hennar
alveg frábært. Sem dæmi um hvað fólk
hér treysti á minnið hennar, var jafnan
viðkvæðið ef menn greindi á um liöna at-
burði. Við spyrjum Amaliu.
Amalia er fædd á Vaði i Skriðdal 21/12
1891. Dóttir Ingibjargar Bjarnadóttur frá
Viðfirði og Björns Ivarssonar frá Vaði
dugmikil atgerfishjón. Ingibjörg var
systir doktors Björns Bjarnasonar, og
margir af ættmennum hennar miklir hag-
leiksmenn og þjóðhagasmiðir. Björn var
sonur Ivars Jónssonar sterka á Vaöi og
önnu Guðmundsdóttur konu hans. Var
Ivar talinn sterkastur manna á héraði.
Hef ég heyrt að Ivar hafi jafnan tekið
klyfjar sina í hvora hendi og hengt á klakk
þegar hann lét uppá hest. Björn og Ingi-
björg bjuggu stórbúi á Vaði og var Björn
talinn fjárflestur bóndi i Skriðdal. Ingi-
björg var dugnaðarforkur til allra verka.
Ég nefni litið dæmi um dugnaö hennar við
rúningu á vorin. Þá þurfti vel röskann
mann til að taka kindurnar leggja niöur
og binda. En þá var venja að það voru
bundnir saman fætur og kindin látin
liggja á jörðinni, en Ingibjörg klippti meö
venjulegum skærum.
Mér er ljúft að minnast Ingibjargar
ömmu minnar, þó ekki væri nema þegar
ég fór fyrst að heiman, lítill drengstauli
og dvaldi aö mig minnir 2 vikur á Vaði.
Björg dóttir hennar ætlaöi að kenna mér
að lesa, skrifa og fleira. Mér leiddist og
gekk námið illa, en amma var svo góð við
mig. Þvi gleymi ég aldrei.
Björn og Ingibjörg eignuðust 12 börn.
Þeir sem skrifa
minningar- eða af-
mælisgreinar i ís-
lendingaþætti, eru
eindregið hvattir til
þess að skila vélrit-
uðum handritum.
Fimm dóu ung, en þau sem upp komust
voru: Guðrún hfr. Ameriku, Jónina hfr.
Geitdal, Siguröur bóndi Sauðhaga, Bjarni
bóndi Borg, Amalia sem þessar linur eru
helgaðar, Þórhildur hfr. Eskifirði og Guð-
rún Anna hfr. Neskaupsstað. 011 systkini
Amaliu eru látin.
Aldamótaárið 1900 missti Ingibjörg
mann sinn. Hún giftist aftur. Seinni
maður hennar var Jón Jónsson frá Hall-
bjarnarstöðum i Skriðdal. Þau áttu 5
börn: Björghfr. Jaðri Völlum nú á Egst.
Snæbjörn bóndi Geitdal, lést 1972, Ar-
mann bóndi Vaði, Vilborg hfr. Litla-Sand-
felli nú á Akureyri, drengur dó óskiröur.
Allur þessi slóri barnahópur Ingibjargar
sem upp komst var mikið dugnaðar og
manndómsfólk, vel gefiö og hefur sett
mikinn svip á samtiðina. I þessum stóra
barnahóp ólst Amalia upp og vandist allri
vinnu bæöi úti sem inni, svo sem að koma
mjólk i mat og ull i fat. En Amalia lét sér
ekki nægja tilskilda barnafræðslu, hún
vildi læra meira.
Haustið 1908 fer Amalia i Kvennaskóla
Reykjavikur og var þar til náms i 2 vetur,
en dvaldi heima á Vaði sumarið á milli.
Aö námi loknu kom Amalia aftur heim.
Það er ekki að efa, að ungu piltarnir litu
þessa ungu glæsilegu og menntuðu stúlku
hýruauga. I næstu sveit, Vallahreppi var
ungur og glæsilegur maður, hár og herða-
breiður, greindur og listaskrifari. Þessi
maöur var Einar Jónsson. Þau Amalia
felldu hugi saman og gengu i hjónaband
sumarið 1913. Þóttu þau glæsileg brúöhjón
sem vöktu verðskuldaða virðingu. Þau
eignuðust eina dóttur,Ingibjörgu,sem tók i
arf alla hina góðu mannkosti foreldra
sinna.
Jarðnæði lá ekki á lausu i þá daga,
bjuggu ungu hjónin fyrstu árin á ýmsum
bæjum i Skriðdal og Vallahreppi. Vorið
1923 losnar Geitdalur i Skriðdal úr ábúð.
Þessa jörð fengu þau til ábúðar og þar
blómgaðist búskapur þeirra. Geitdalur er
stór og góð sauðfjárjörð og mikill og
góður heyskapur eftir þvi sem þá gerðist.
Þar vantaði aldrei hey, hvað iangur og
harður sem veturinn var. Einar var mikill
fjárræktarmaður og hafði yndi af að um-
gangast sitt fallega fé. Var mikið talað
um Geitdalsféð, og eftirsóttir hrútar
þaðan, sem undantekningarlaust reynd-
ust vel. Umgangur allur i gripahúsum var
til fyrirmyndar, öll skán hreinsuð út á
vorin, garðar ailir vandlega sópaðir og
engir haugar við húsdyr.
Þegar i bæinn var komið var allt með
sama snyrtibrag, allt hvitskúrað og hver
hlutur á sinum stað. Amalia hefur aldrei
þurft að leita að nokkrum hlut. Amalia
var mikil búkona, hagsýn og nýtin enda
blómstraði hagur þeirra i Geitdal. Gest-
risin voru þau og mikið um gestakomur
var ánægjulegt að dvelja hjá þeim hjón-
um við skemmtilegar og fræðandi sam-
ræður og rausnarlegar veitingar.
Eftir 18 ára farsælan búskap i Geitdal
brugðu þau búi og fluttu út að Mýrum til
Ingibjargar dóttur sinnar og manns henn-
ar Zóphoniasar Stefánssonar hreppsst.
Einar vann við ýmis störf á sumrin utan
heimilis en hirti féð á Mýrum á veturna.
Mér fannst koma fljótt Geitdalssvipur á
Mýraféð.
Amalia tók til starfa með dóttur sinni,
með sama áhuga og dugnaði hafa þær
mæðgur alltaf verið samrýmdar. Amalia
hefur alla tið borið hag og velgengni
Mýraheimilisins fyrir brjósti. Þeim Ein-
ari leið vel á Mýrum. Hjónaband þeirra
var langt og farsælt. Það var mikið áfall
fyrir Amaliu er Einar lést 1975,
Amalia var félagslynd, var i Kvenfélagi
Skriðdæla og lengi i stjórn þess. Amalia er
frændrækin og frændfólkið margt. Mér
hefur alltaf fundist að það hafi verið litið á
Amaliu sem höfðingja ættarinnar. Ég lýk
þessum fátæklegu linum með innilegri
ósk okkar hjónanna til þin á þessum
merka afmælisdegi og biðjum góðan guö
að ævikvöld þitt megi verða þér milt og
bjart.
Stefán Bjarnason
Flögu
Islendingaþættir
6