Íslendingaþættir Tímans - 07.04.1982, Blaðsíða 6

Jón Magnússon
frá Ólafsvík
Fæddur 20. maí 1892
Dáinn 7. mars 1982
Nýlátin er gamall maður, Jón Magnús-
son £rd Ólafsvik. Hann lést þ. 7. mars sl. á
Hrafnistu i Reykjavi'k, tæplega niræður
að aldri. tltför hans fór fram i Reykjavik
þ. 12. sama mánaðar.
Siðastliðin ár hafði hann legið rúmfast-
ur og má segja að heilsa og kraftar hafi
með öllu verið þrotnir, aðeins eftir að
slokkna að fullu á lifskveiknum.
Saga þessa gamla manns — hver var
hún? Að likindum var hún ekki frábrugöin
sögu þeirra manna og kvenna, sem lifað
hafa þetta tímabil í þessu landi, við erfið
lifskjör og fátækt. Fárra kosta var völ
annarra en að bjarga sér á einhvern hátt
við aðfullnægja frumþörfum lifsins. Þrátt
fyrir andsteymi og efnalega fátækt, átti
Jón þó i uppvexti sinum það, sem bæði þá
og nú er haldbesta lifsveganestið, ást og
umhyggju foreldra sinna. Þau hétu Þór-
unn Árnadóttir og Magnús Jóhannesson
og voru góöar manneskjur, sem útdeildu
örlát af sinu rikidæmi, hjartagæskunni.
Um lífshlaup þeirra mætti margt segja,
borða og dætur þeirra, tápmiklar og vel af
guði gerðar, lágu heldur ekki á liði sinu
eftir að þær komust á legg, og fóru að geta
eitthvað. Vélaöld var ekki enn gengin i
garð og kom sér þá vel að Kristján var
heyskaparmaður mikill, einkum var á
orði haft að hann væri framúrskarandi
sláttumaður, jafnvel tveggja manna
maki. En Margrét var ekki sfður afkasta-
mikil að hverju sem hún gekk, enda var
hún vinnuvikingur. Þegar Kristján ham-
aðist sem mest viö heyskapinn gaf hann
sér ekki tima til að fara heim i mat né
kaffi og færði Margrét honum hvort
tveggja á teiginn. Neytti hún þá oft þess
dagráös að bera kaffikönnuna i blikkfötu
með eldsglóð á botninum, þvi Kristjáni
þótti betra að kaffið væri vel heitt. Hann
sló með orfi fram undir nirætt.
Um sláttinn gaf Kristján sér sjaldnast
tima til þess aö fara i kaupstaö og fór þá
Margrét riðandi I söðli til Dalvikur með
reiðingshest 1 taumi og kom þá ekki heim
aftur stundum fyrr en undir morgunn.
Man ég eftir Margréti I þessum feröum,
höfðinglegri konu I söðlinum. Ég held að
hún hafi verið siðasta konan f Svarfaðar-
dal sem reið i söðli.
Kristján var skapmaður, en heill og
hreinskiptinn, óáleitinn og bóngóður. Mér
er i minni hve fagurt mál hann talaði eins
6
sem næsta ótrúlegt er á okkar tima. Þaö
er á vissan hátt hetjusaga og er um leið
enn eitt dæmið um reisn manneskjunnar I
og reyndar margt eldra fólk i sveitinni.
Gestkvæmt var um göngurnar á
Klængshóli af mönnum sem gengu i Hol-
ár- og Sveinsstaðaafrétt. Heimilisfólkið á
Klængshóli gekk úr rúmi fyrir gesti þegar
þar gisti tugur af gangnamönnum á
haustin. Slik var gestrisnin.
Kristján var einn af frumkvöðlum þess
ásamt óskari á Kóngsstööum og Rögn-
valdi á Dæli aö Skiðdælingar gerðu veg i
dalnum, að mestu I sjálfboðavinnu. Var
Kristján alla tið bókhaldari þess vegar.
Kristján var af öllum sem hann þekktu,
rómaður sem sérlegur atorku- og starfs-
maöur með frábært likams- og sálarþrek.
Hann hélt likamskröftum sinum litt skert-
um langt fram eftir aldri, og andlegri
reisn hélt hann i ágætu lagi allt til ævi-
loka.
Þess er svo að lokum aö geta, að hér um
áriö kemur maður að vestan og er að leita
að Kristjáni Halldórssyni. Og þetta er þá
hálfbróðir hans. Hann finnur Kristján og
bræöur hittast, annar 85, hinn 75 ára. Sá
frá Vesturheimi kom siðan á hverju sumri
að finna bróður sinn á íslandi, 10 ferðir
alls þangað til hann dó.
Margrét og Kristján voru jarðsett á
Dalvik. Klængshólssystur báru sjálfar
foreldra sina þar til grafar.
Július J. Danfeisson.
baráttunni við erfiðleika lifsins. Mér er
litilsháttar kunn þessi saga, þarsem mér
er málið skylt. Þessi hjón, þá öldruð, tóku
i fóstur eiginmann minn, Þorleif Þórðar-
son, nú látinn, eftir að hann mjög ungur
hafði misst móður si'na. Astrikis þeirra
naut hann I rikum mæli. Stoð og stytta
þessara foreldra sinna var Jón frá fyrstu
tið og voru bæði á heimili hans og konu
hanstilþeirradauðadægurs. Jón kvæntist
einstakri myndar- og sómakonu, Efin-
borgu Jónsdóttur frá Elliðai Staðarsveit,
sem lést árið 1972. Þau eignuðust ekki
börn saman, en ólu upp son hennar Jón
Jónsson, búsettan hér i Reykjavik og
Eggert Jóhannsson, systurson Jóns, bú-
settan í Ólafsvik. Jón var orðlagður
dugnaðar- og eljumaður, sistarfandi fram
undir áttræðisaldur, að hann flutti frá
æskustöðvum sinum vestra og hingað að
Hrafnistu. Hann gegndi á yngri árum sjó-
mennsku og um skeið búskap, en síðari
ár ævinnar vann hann við fiskvinnslustörf
i landi. Hjá Jóni mun hafa farið saman,
sem oft er um dugnaðarfólk, mikið skap
ogeinörð skaphöfn, sem ekkilét sinn hlut,
ef á var hallað. Hann var greiðvikinn og
hjálpsamur og sýndi það með rausn. A
efri árum hans fannst mér rikast f fari
hans umburðarlyndi, ásamt hlýju og
trausti til Guðs og manna. Hann var
þakklátur öllum sem einhver afskipti
höfðu af honum, jafnvel þó lftið væri ann-
að en vinsamlegt viðmót. Hann var þakk-
látur fólkinu á Hrafnistu sem annaðist
hann af mikilli alúð og elskusemi síðustu
árin. Eins og hjá þeim sem auðnast þann-
ig að móta sin lifsviðhorf, varð ellin hon-
um mildari en ella, og samneyti við hann
varð um leið öðrum ljúft.
Við, sem þekktum Jón, gleðjumst yfir
að hann hefur fengið kærkomna hvild eftir
langan dag. Börn okkar hjóna og ég minn-
umst með þakklæti kynnanna, góðvildar
hans og hlýju, sem við þekktum svo vel-
MegiGuðsblessun fylgja þessum gamla
manni og öllu hans fólki, og minningunni
um það.
Kristjana Kristjánsdóttir
íslendingaþættir