Íslendingaþættir Tímans - 21.07.1982, Blaðsíða 4

Freyja Olafsdóttir
frá Tyrfingsstöðum
Fædd 4. aprfl 1899.
Dáin 20. júní 1982.
I>á ert þú nú lögð af stað fóstursystir mín góð
i leitina að betri heimi, sem góðu heilli ávallt hefur
verið trúað að væri á visum stað, en í óskilgreindri
fjarlægð.
Reyndar hefur mér jafnan fundist þessi heimur
fagur og full góður handa mér, og svo er enn. Að
sjálfsögðu kemur þó að því, að ég bregð undir
Jón Björnsson
Framhald af bls. 3
er Margrét Garðarsdóttir eiga 1 dóttur,
Einar býr á ísafirði kvæntur Soffíu Berg-
mannsdóttur,þau eiga 4. börn, Ásmundur
dó 1972, Ólöf býr á ísafirði, gift Baldri og
Gisli búa nú með móður sinni i Hattardal,
Guðbjörg býr i Súðavík með Sveini H.
Sörensen, Sigriður býr í Hnifsdal gift Einari
Indriðasyni, Halldóra og Ingibjörg Rúna eru
í foreldrahúsum en eru til náms og starfa hér
í nágrenninu.
Jón hafði sem bóndi margt til bús að bera,
vandist ræktun túna, bygginga og góðri
fóðrun búfjár í uppvextinum, og sýndist mér
þar koma fram sterk uppeldisáhrif.
En þó Jón kynni vel við bústörf framanaf
voru honum smíðar hugleiknastar og hafði
glöggt smiðs auga, enda smiður góður og
vandvirkur.
Þegar synir Jóns voru vel liðtækir orðnir
við bústörfin fór Jón að gefa sig meir að
smíðunum. Var hann lengi vel við þær hér
vestra, en seinni árin í Reykjavík.
Nú þegar þetta æfiskeið er á enda runnið
hrannast minningarnar fram i hugann, um
glaðværa æsku á mannmörgu heimili og
nágrannabörnin sem komu svo oft á kveldin
til útileikja. Jón var alltaf prúður og
-friðsamur sem ungmenni en hnyttinn í svörum.
Ég vil að endingu þakka öll þau góðu kynni
og bið honum Guðs blessunar í hinum
óþekkta heimi.
Við hjónin færum eftirlifandi konu hans,
börnum og fjölskyldum þeirra, samúð okkar
og óskum þeim innilega gæfu og gengis I
lífinu.
Fagrahvammi 1. maí 1982
Hjörtur Sturlaugsson.
4
mig betri fótunum sem aðrir, og er gott til að
hugsa eins og annarrar jákvæðrar þróunar, sem
mannleg von stendur til.
Freyja Ólafsdóttir var fædd að Þverá i Öxnadal
4. aprfl 1899. Foreldrar hennar voru hjónin
Guðrún Guðmundsdóttir og Ólafur Jóhannsson
albróðir föður míns. Ólafur var orðlagt karlmenni
að burðum og almennt kallaður Stóri-Ólafur. Alla
tfð voru þau hjón fátæk, enda börnin nokkuð
mörg. Ólafur lést hjá bróður sinum á Efri-Rauða-
læk 3. júní 1902 en var þó heimilisfastur að
Syðri-Bægisá. Banamein hans var lungnabólga.
Þetta sama ár fer Freyja litla i fóstur til foreldra
minna, þá þriggja ára að aldri. Og i kjöltu móður
minnar sat hún, þegar flutt var að Egilsá árið 1905.
Þannig urðum við snemma samferða, því móðir
mín bar mig þá undir belti, líklega nokkurskonar
frosk á því aldursskeiði. Hjá foreldrum minum
dvaldi Freyja síðan alla stund, þar til á vorið 1928,
að hún réðst til Jóhanns Eiríkssonar bónda að
Tyrfingsstöðum á Kjálka og tók þar við
búsforráðum. Ekki gengu þau Jóhann þó i
hjónaband fýrr en all mörgum árum síðar. Þetta
reyndist þeim báðum hið mesta gæfuspor, og á
Tyrfingsstöðum bjuggu þau siðan allan sinn
búskap. Þar fæddist þeirra eina barn, dóttirin
Kristín Friðfinna, sem að sjálfsögðu varð
sólargeisli heimilisins og augasteinn foreldranna,
enda efnileg stúlka.
Aldrei voru auðæfi á Tyrfingsstöðum, ekki
heldur fátækt. Allir höfðu sinn „deilda verð“, sem
sjálf Ritningin telur manneskjunni ekki einungis
nóg heldur og hollast. Búið var að heimafengnu
svo sem kostur var, og allir undu glaðir við sitt,
eftir því sem séð varð.
Bæði voru þau hjón starfsöm og ráðdeildarsöm
í alla staði, og þrifnaður bæði úti og inni var með
þeim ágætum, að vart varð á betra kosið. Ekki
voru þó salarkynni við né háreist, því alla stund
var búið í torfbæ, að vísu endurbyggðum að
hluta á síðari árum. Allur var þessi bær
hreinlegur, hver fjalarspækja hvítskúruð svo sem
kostur var og gólf sópuð dag hvern, þar sem þvotti
varð ekki við komið.
Gestrisin voru þau hjón bæði og þóti jafnvel
miður, ef farið var hjá garði, enda ákaflega vinsæl
af nágrönnum og öllum sem til þekktu.
Aldrei bar Freyja tilfinningar sínar á torg, og
þegar fjölskyldan fluttist til Sauðárkróks árið 1969
og jörðin fór í eyði, sjálfsagt aðeins um
stundarsakir, ræddi hún lítið um söknuð sinn eftir
góða bújörð heldur hitt, að nú gæti enginn vegfari
h vílst og notið hressingar á Tyrfingsstöðum. í þá
átt féll ræða hennar, og þetta þótti henni sárast.
Á þetta heimili varlíka jafnan gott að koma,
glaðværð, hlýtt viðmót og veitingar svo sem best
varð á kosið. Faðir bónda, Eiríkur Gíslason,
-talaði um sterka menn og sagði kímnisögur, enda
nokkuð greindur karl, fullur af „húmor“ og hafði
frásagnarhæfileika. Á þessum bæ áttu utangarðs-
menn og vesalingar ævinlega öruggt hæli og urðu
heimilisvinir. Enda dvaldi þar jafnan eitthvað af
þesskonar fólki og undi hag sínum vel.
Freyja Ólafsdóttir var fremur frið stúlka með
hreint svipmót. Hún var söngelsk og hafði eyra
fyrir tónlist, félagslynd að eðlisfari. Ung að árum
eignaðist hún litla, einfalda harmóniku. Annað
hljóðfæri átti hún aldrei, því miður. Hún var
mikill dýravinur og allar skepnur hændust að
henni og áttu við gott að búa frá hennar hendi,
enda rækti hún húsmóðurskyldur sínar á breiðu
sviði sem sveitakona. Hún var gædd nokkurn
ófreskigáfu, sem hún fór þó fremur dult með.
Ekki verður því neitað að Freyja var skapkona
svo sem hún átti kyn til en ákaflega sáttfús.
Ekki verður hér frekar rakinn æviferill þessarar
konu, enda aldrei ætlunin. Minningamar eru sá
sjóður, sem aldrei brennur i verðbólgu né
gengisfelling nær til. Þakklætið er mér efst I Kuga
- þakklætið fyrir systurlegt þel, sem þú ávallt
sýndir mér óverðugum og mínu fólki, fóstursystir
mín góð.
Að lokum sendi ég og fjölskylda mín öllum
ástvinum hinnar látnu innilegar samúðarkveðjur
ásamt blessunaróskum.
Á þessum vordögum, nokkuð góðum að ýmsu
leyti, laumast vísuorð þjóðskáldsins stundum >
hugann: „Margt er það, og margt er það, sem
minningamar vekur. Þær era það eina, sem
enginn frá mér tekur.“
Guðmundur L. Friðfinnsson.
islendingaþættir