Íslendingaþættir Tímans - 06.07.1983, Blaðsíða 3

Oddný Aðalbjörg
Methúsalemsdóttir
frá Ytri Hlið
Fædd 28. febrúar 1891
Dáin 20. apríl 1983
Þann 28. febrúar 1891 fæddist að Bustarfelli í
Vopnafirði lítill rauðhærður telpuangi. Telpan
hlaut nafnið Oddný Aðalbjörg. Oddný var nafn
tnóðurömmunnar, en Aðalbjörg nafn föðursystur,
sem dó kornung. Foreldrarnir voru Methúsalem
Einarsson óðalsbóndi á Bustarfelli og kona hans
Eh'n Ólafsdóttir frá Sveinsstöðum í Þingi. Þau
hjónin höfðu áður eignast 8 börn, 2 sem dóu
kornabörn og 6 sem komust til fullorðins ára.
Þau voru: Ólafur, Einar, Halldór, Salína,
Björn og Methúsalem. Eitt barn fæddists síðar, en
dó fárra daga. Oddný var því yngst í systkinahópn-
um, litla systir, en auðvitað gat það haft bæði kosti
°g galla. Hún var augasteinn foreldra sinna, ekki
síst föður síns.
Og litla telpan öx og dafnaði, þó aldrei yrði hún
hávaxin, varð ung og fríð heimasæta með rauð-
gullið hár, síðan röggsöm húsfreyja á stóru
sveitaheimili marga áratugi. Hvíthærð og höfðing-
leg varð hún öldruð. Síðustu árin dvaldist hún
ásamt eiginmanni sínum í skjóli dóttur þeirra og
tengdasonar í Vopnafjarðarkauptúni. Hún andað-
tst í heilsugæslustöðinni á Vopnafirði þann 20.
apríl, en þar naut hún göðrar umönnunar síðustu
wánuðina.
Þannig var saga Oddnýjar föðursystur minnar í
allra stærstu dráttum.
Oddný ólst upp á stóru heimili, móðir hennar
var sérstök dugnaðar og myndar húsmóðir og
bæði voru foreldrarnir handlagin. Sú menntun
sem hún hlaut til munns og handar í foreldrahús-
um varð henni góður grunnur til að byggja á, en
alla ævi var hún að læra, að sögn hennar sjálfrar,
þó seta á skólabekk væri ekki löng. Um ferming-
araldur var hún einn vetur í unglingaskóla á
Vopnafirði og hafði þar mjög góðan kennara.
Áður hafði hún notið góðs af, er yngstu bræður
hennar fengu tilsögn í einhverjum bóklegum
greinum. Unglingur var hún vetrarpart á Húsavík
hjá Kristínu Guðjohnsen frænku sinni, hefur þar
eflaust fengið tilsögn í hannyrðum í viðbót við
það , sem hún hafði lært heima fyrir. En þær Salína
voru báðar miklar hannyrðakonur og listfengar.
Veturinn 1912-13 var hún við nám í Hússtjórnar-
skóla Reykjavíkur. Þá um vorið var hún einnig á
garðyrkjunámskeiði hjá Einari Helgasyni í Gróðrar-
stöð Reykjavíkur og þar með var garðyrkjuáhugi
hennar vakinn. Fyrsti garðurinn hennar var smá-
blettur sunnan undir bænum á Bustarfelli, með
h'klega þrem trjáplöntum og nokkrum hnausum
af fjölærum blómum. Þann garð stækkaði faðir
minn síðar. Veturinn 1915-16 dvaldi hún nokkra
mánuði í Kaupmannahöfn, sér til gagns og
gamans. Haustið 1918 fór hún til Noregs og dvaldi
Þar hjá vinafólki sínu þann vetur. Um vorið
e>gnaðist hún son, Þóri Guðmundsson. í Noregi
íslendingaþættir
var hún tvö ár, og mun sjóndeildarhringurinn hafa
víkkað mikið þann tíma. Þegar hún kom þaðan
hafði hún m.a. meðsér vefstól. Sá vefstóll áttieftir
að koma mikið við búskaparsögu hennar, því
mikið óf hún í honum, rúmteppi, dívanteppi,
veggstykki, gluggatjöld, borðrenninga, gólfrenn-
inga, púða, handklæði og mottur. Þetta óf hún
eftir að ég man eftir, en áður fyrr mun hún einnig
hafa ofið eitthvað af fataefnum.
Vorið 1916 byrjaði Methúsalem faðir minn
búskap á Bustarfelli á móti Ólafi bróður sínum
og Ástrúnu Jörgensdóttur konu hans. Oddný var
þá ráðskona hjá bróður sínum og var það næstu
árin til skiptis við Salínu systur þeirra.
En 28. júní 1924 giftist hún eftirlifandi eigin-
ntanni sínum, Friðriki Sigurjónssyni bónda í Ytri
Hlíð. í Ytri Hlíð bjuggu þau allan sinn búskap,
eða í 51 ár. Fyrst að einhverju leyti í tvíbýli við
foreldra Friðriks, Valgerði Helgadóttur og Sigur-
jón Hallgrímsson, síðan í einbýli í fjölda mörg ár,
en mörg seinni árin í tvíbýli við Sigurjón son sinn
og Guðrúnu konu hans. Ytri Hlíð mun ekki hafa
verið nein stórbýlisjörð, þegar Oddný og Friðrik
hófu þar búskap, en með einstökum dugnaði og
hagsýni gerðu þau Ytri Hlíð að stórbýli, að vísu
voru þau ekki bara tvö þar að verki, en nutu
góðrar aðstoðar og vil ég þar sérstaklega nefna
Vilhjálm Sigfússon sem var hjá þeim allan þeirra
búskap og vann heimili og búi af einstakri
trúmennsku. Þau hjónin gátu síðan glaðst yfir að
sjá búskapinn halda áfram að vaxa og blómstra í
höndum sonar þeirra og tengdadóttur og síðan
einnig sona þeirra. Oddný og Friðrik eignuðust
þrjú börn. Þau eru: Elín, gift Snorra Sigurðssyni.
Þau búa í Hjarðarhaga í Eyjafirði og eiga fimm
börn. Sigurjón bóndi í Ytri Hlíð, kvæntur Guð-
rúnu Emilsdóttur, þau eiga fimm börn. Valgerður
Halldóra gift Sveini Sveinssyni, þau búa í Vopna-
> fjarðarkauptúni og eiga fjögur börn. Fjærskylda
frænku Oddnýjar tóku þau hjónin í fóstur,
mánaðargamla, gáfu henni nöfnin, Dóra Lára
Friðriksdóttir og ólu hana upp til fullorðins ára.
Hún er gift Ásgrími Þorsteinssyni, þau búa á
Akureyri. Þórir sonur Oddnýjar er kvæntur
Amfríði Snorradóttur, hálfsystur minni, dóttur
móður okkar af fyrra hjónabandi hennar. Þau
eiga fimm börn og búa í Reykjavík, og er Þórir
innkaupastjóri hjá Sölumiðstöð Hraðfrystihús-
anna. Mér telst til að langömmubörnin hennar
Oddnýjar hafi verið 26 þegar hún lést. Ég hef
tekið eftir, að a.m.k. sum þeirra nefndu hana
alltaf „Oddnýju ömmu“, kannski af því að þrátt
fyrir árafjöldann hafi þeim fundist hún alls ekki
vera svo gömul að hún væri langamma.
Ég man Ytri Hlíð fyrst fyrir nær 50 árum, það
eru með fyrstu bernskuminningunum mínum og
a.m.k. fyrstu ferðaminningarnar. Ég fékk að fara
með foreldrum mínum í heimsókn þangað á
hverju sumri. Systir mín og oftast fleiri voru í
hópnum. Farið var á laugardegi norður yfir háls
og auðvitað á hestum, gist og komið aftur heim
næsta kvöld. Þetta voru dýrðlegar ferðir, jafnvel
þó mig sundlaði ofboðslega þegar farið var yfir
Vesturdalsá, þó hún þyki nú ekki mikið vatnsfall.
Ansi var blautt undir hóf, þegar farið var frá ánni
og áfram upp með gamla túngarðinum. Þetta var
nefnilega áður en mýrarnar voru þurrkaðar og
túnið óx í allar áttir. Þegar að túnhliðinu kom,
beið þar vanalega einhver til að opna og heima á
hlaði fögnuðu hjónin gestum sínum innilega,
frænka mín dálítið hátöluð, fasmikil og hressileg,
húsbóndinn brosandi og prúðmannlegur, en ekki
síður innilegur. Síðan var boðið til stofu og núna
þegar ég hugsa um þetta svona Iöngu seinna, þá
finn ég enn í huganum lyktina sem var í stofunni.
Hún var nefnilega sérstök. Þetta var rósailmurinn
hennar Oddnýjar. Oddný ræktaði allsstaðar blóm,
bæði á mögulegum og ómögulegum stöðum og
því hélt hún áfram alla tíð. Gamli bærinn í Ytri
Hlíð var ekki stór og á fyrstu búskaparárunum
sínum byggðu þau hjónin þessa stofu sunnan við
bæinn og áfasta honum. Þarna sunnan við stofuna
bjó Oddný til lítinn trjáogblómagarð. Mérfannst
þó alltaf miklu merkilegri garðurinn sem var í
hlaðvarpanum. í mínu barnsminni var hann
stórkostlegur. Þar voru einhver tré, rifsrunnar
eitthvað af blómum og svo beð með allskyns
grænmeti en slíkt var nú ekki aldeilis á hverjum
bæ á þeim árum, rófur og kartöflur látnar duga.
Svo var þarna niðurgrafin tunna, í hana var látið
renna vatn í slöngu úr krana inn í eldhús*og þarna
var á komið vatn til að vökva þennan ágæta garð.
Þessar helgar liðu alltof fljótt. Oftast munu fleiri
gestir hafa komið á sunnudaginn. Væri gott veður
var farið í leiki úti, „hlaupið í skarðið" ogsitthvað
fleira, ekkert kynslóðarbil, allir með og Oddný
stjórnaði.
Framhald á bls. 4
3