Íslendingaþættir Tímans - 20.07.1983, Qupperneq 4

árum sínum og til cru af honum legíó sagna,
merkilegar og skemmtilegar. Á háskólaárunum
gegndi hann fjölda trúnaðarstarfa var m.a. for-
maður Stúdentaráðs Háskóla íslands, formaður
utanríkisnefndar ráðsins, fulltrúi stúdenta í há-
skólaráði, ritstjóri Vöku, blaðs Iýðræðissinnaðra
stúdenta, og Úlfljóts, tímarits laganema, jafn-
framt varaformaður Orators, félags laganema.
Hann var nú fyrir tveim árum formaður Stúdenta-
félags Reykjavíkur og hefur unnið fnikið starf
fyrir það merka félag. Lét hann jafnan málefni
stúdenta og æðri menntunar mikið til sín taka.
Hin rómantíska pólitik stúdentsáranna féll honum
einkar vel enda var hann hrókur alls fagnaðar og
málsnilld lék honum á tungu. Parna naut mælsku-
list Jóns og orðsnilld sín og í ræðum hans kom
fram stjórnmálamaðurinn leiftrandi af frásagnar-
gleði, fjöri og kímni. Hann höfðaði í máli sínu oft
til hugsjóna Jóns forseta og Fjölnismanna, hvatti
til forystuhlutverks menntamanna, minnugur
þess, að það voru íslenskir stúdentar, sem hófu
aftur á loft merki íslensks þjóðernis og tungu um
miðja síðustu öld og voru síðan í fararbroddi í
göngu þjóðarinnar til sjálfstæðis og endanlegs
fullveldis. Hann varsnillingurfjörlegrarsamræðu,
sem hefur verið aðalsmerki íslenskra stúdenta,
allt frá fyrstu sögnum af íslenskum stúdent. er
Sæmundur Sigfússon hinn fróði nam artes libera-
les í Svartaskóla í París á ofanverðri 11. öld.
Við nafnar störfuðum mikið saman á þessum
árum, bæði hér heima og erlnedis og á Jónsmessu
fyrir nítján árum vorum við fulltrúar íslenskra
stúdenta á Alþjóðaþingi stúdenta, er haldið var í
Christchureh á Nýja-Sjálandi. Vorum við þá
nýkomnir úr lærdómsríkri ferð um Bandaríkin í
boði utanríkisráðuneytisins bandaríska og tókum
þá um vorið þátt í norrænu móti laganema hér á
landi, en Jón E. var mjög virkur þátttakandi í
slíku starfi. Þessi heimsreisa okkar nafna var
stórkostlegt ævintýri og viðburður hinn mesti. Jón
hafði kynnt sér rækilega alþjóðleg stjórnmál og
gegndi ýmsum trúnaðarstörfum fyrir alþjóðasam-
tök stúdenta. Á þessum fundum okkar og ráð-
stefnum kynntumst við nafnar mörgum fulltrúm
erlendra stúdentasamtaka. Margir þeirra eru nú
áhrifamenn í sínu; i heimalandi eða á vegum
alþjóðasamtaka. Formaður finnska stúdcntaráðs-
ins, Matti Niömistö, hagfræðingur, varð sérstakur
vinur okkar nafna og sótti okkur nokkrum sinnum
hingað heim og við hann til Helsinki. Af þessu
tilefni stofnuðum við með okkur sérstakt félag,
sem gegndi miklu og leynilegu hlutverki! Ekki var
öðrum heimiluð þátttaka í félaginu eða hafa nein
afskipti af því. Matti vinur okkar lést fyrir
nokkrum árum á ráðstefnu í Svíþjóð, en við
nafnar höfðum þá nýverið þegið boð hans að
dvelja á hóteli, er hann hafði opnað í Lapplandi.
Þá áttum við Jón E. ánægjulegar stundir í hinum
merkilega félagsskap Loka, er stofnsettur var í
Múnchen. Sömuleiðis tók Jón mikinn þátt í
lögfræðilegri umræðu í Lögréttu.
Heimili Jóns E. var hlýlegt og menningarlegt.
Hann átti fallegt safn listaverka og fágætt og mikið
safn góðra bóka. Hann hóf bókasöfnun þegar á
fermingaraldri og hafði næmt auga fyrir góðum
bókmenntum. Á seinni árum lagði hann sig
einkum fram um bókasöfnun merkra lögfræðirita.
Hann var unnandi góðrar tónlistar og sígildra
menningarverka. - Nafni var höfðingi heim að
sækja.
Nærtækustu hugðarefni Jóns E. voru á sviði
4
stjórnvísinda og sagnfræði, en hann var jafnframt
vcl menntaður lögfræðingur og eftir hann liggja
fræðigreinar um ýmis svið lögvísinda einkum
stjórnskipunar- og lagaskilaréttar. í lögmanns-
störfum sínum gætti hann hagsmuna skjólstæðinga
sinna af festu og öryggi og hafði brennandi
réttlætiskennd. Ræður hans einkenndust af sókn-
arhörku og skarpskyggni, þar gætti ómfalls þungr-
ar undiröldu, er beindi athyglinni fimlega að
kjarna málsins. Snögg andsvör lágu honum létt á
tungu og málflutningur markviss og rökvís. Við
slíkan málflutning verður lögfræðin músíkölsk, og
sveiflan hjá nafna var há. Þá gildir gagnvart hinum
júrídiska þankagangi að fylgja hinum réttu nótum
rökvísinnar, er nafna var leikið. Hann bjó yfir
mikilli þekkingu í fræðigrein sinni og var vel að
sér í öðrum klassískum og húmanískum fræðum.
Einkum hafði hann umfram aðra lögfræðinga
aflað sér þekkingar í alþjóðalögum og engil-
saxneskum rétti. Lögmannsstörf létu honum vel,
einkum málflutningur.
Við nafnar höfðum það oft í flimtingum að
hittast með það í huga að rita eftirmæli hvor um
annan þannig að báðir gætu ritskoðað og andmælt.
Hugðum við ciga þessar ritsmíðar á lager. Línur
þessar eru viðleitni í sama augnamiði, en jafn-
framt til að þakka nafna samfylgdina og vináttu
hans. Hann var drengur góður, framúrskarandi
skemmtilegur og heillandi persónuleiki og hefði
kunnað að njóta lengri lífdaga. Umræða okkar
var lítt komin að svonefndum eilífðarmálum,
enda töldum við okkur vera að fást við málefni
líðandi stundar. Á margan hátt féll okkur vel
formúla nafna okkar Prímusar. Þó umræðan væri
jafnan hörð og skoðanir oft á tíðum skiptar hygg
ég, að við hefðum náð því samkomulagi að taka
undir orð hins mikla Ciceró, er sagði: ..Égget ekki
lýst því, en það er eins og einhver fyrirboði í
hugum manna um aðra tilvist í framtíðinni. Og
þctta er rótgrónast og augljósast hjá þeim, sem
eiga mesta snilli og sálarhöfgi til að bera."
Við Valgerður Bára sendum systkinum og
öðrum ástvinum hins framliðna vinar okkar
innilegustu samúðarkveðjur.
Blessuð sé minning Jóns E. Ragnarssonar.
Jón Oddsson
t
Því hefði ég seint trúað að ég ætti eftir að fylgja
vini mínum og bekkjarbróður. Jóni E. Ragnars-
syni, til grafar á besta aldri. Jón var ævinlega svo
mikið lifandi að fráleitt var að láta sér detta annað
í hug en að hann yrði allra karla elstur. Og jafnvel
þótt í ljós væri komið síðustu misserin að hann átti
við hættulegan sjúkdóm að stríða komu endalokin
á óvart. Einhvern veginn var ógerlegt að hugsa til
Jóns og dauðans í sömu andránni.
Jón E. Ragnarsson er mér einna eftirminnileg-
astur skólafélaga minna í menntaskóla. Þar kemur
ekki aðeins það til, að við vorum sessunautar og
hjálpuðumst að við latínustíla, heldur fyrst og
fremst hitt að hann var þegar á þeim árum orðinn
óvenjulitrík og eftirtektarverð persóna. Hann var
að vísu ekki mikið fyrir mann að sjá í þá daga.
lágvaxinn og grannur og minnti meira á fermingar-
dreng en menntaskólaungling, en hann ólgaði af
lífi, lífskrafti og lífsþorsta. Hann var flestum
öðrum mælskari og mikil stjarna á málfundum;
hann skrifaði í skólablaðið og orti jafnvel Ijóð;
hann fékkst við leiklist og var áhugasamur um
tónlist; í stuttu máli, hann kom við sögu á flestum
sviðum, og alls staðar var hann í forystu.
En Jón var ekki aðeins mikill félagsmálagarpur
í skóla. Hann hélt því áfram alla ævi að taka
mikinn þátt í félagslegu starfi, og átti sæti í
stjórnum fleiri félaga og samtaka en ég kann að
nefna. Og flestum öðrum eiginleikum sínum frá
skólaárunum hélt hann einnig alla ævi. Þar á
meðal var gamansemin, hæfileikinn til að sjá
jafnvel alvarlegustu hluti í skoplegu Ijósi. Og þrátt
fyrir sjúkleika síðustu misserin tókst honum að
halda gleði sinni og lífsfjöri. Skömmu eftir að
hann kom heim frá hættulegum uppskurði erlendis
á síðasta ári hitti ég hann í góðra vina hópi, og þá
skpmmti hann mönnum með forkostulegum sögum
af sjúkrahúsvistinni og lífsreynslu sinni þar. Og
þá var Jón í essinu sínu, því hann kunni flestum
mönnum betur að segja sögur. Fáir atburðir voru
svo ómerkilegir og hversdagslegir að Jóni tækist
ekki að gera þá áhugaverða og skemmtilega,
þegar hann sagði frá þeim. Að vísu varð samband
sögunnar við tilefnið stundum bláþráðótt, því að
eins og allir góðir sögumenn leyfði Jón sögunni
yfirleitt að taka völdin og fara sínu fram, lúta
sínum eigin lögmálum. Annars hefði heldurekki
orðið nein saga.
Kynni mín og Jóns voru mest og nánust á
námsárunum, og þá áttum við stundum mikið
saman að sælda. Ég minnist margra ánægjulegra
stunda frá þeim árum í turnherberginu á Frakka-
stígnum, þar sem Jón ólst upp. Þar var oft margt
um manninn og glatt á hjalla og húsbóndinn þá
ævinlega hrókur alls fagnaðar. Síðan fækkaði
samfundum okkar, þó að vissum ævinlega hvor af
öðrum, en á allra síðustu árum tók fundum okkar
að bera saman á ný oftar en verið hafði um skeið.
Og þá sá ég að árin höfðu ekki breytt Jóni í neinu
sem máli skipti. Hann ólgaði enn af lífi, lífskrafti
og lífsþorsta. Og hann neitaði sér ekki um að lifa
lífinu til fulls, eins og mörgum hættir til þegar
æskuárin eru að baki. Og einmitt vegna þess
hversu mikið lifandi Jón var er erfitt að skilja að
þessu lífi skuli allt í einu vera lokið.
Jón E. Ragnarsson var maður sem setti svip á
umhverfi sitt og samtíð. Það er sjónarsviptir þegar
hann fellur frá. Heimur okkar sem þekktum Jón
verður ekki sá sami og áður, sérstaklega verður
hann ekki eins skemmtilegur.
Kristján Bersi Ólafsson
t
Svona er þetta nú. hálf starfsævin hefði átt að
vera framundan en einn bjartan sólríkan vordag
þá er þessu lokið. Ekki verða fleiri snjallar ræður
haldnar hvorki á dómþingi né í mannfagnaði.
Ekki fleiri kímilegar sögur sagðar í glöðum hópi,
leiftrandi hugarflugs og yfirburða litríkrar kímni-
gáfu nýturekki lengurvið í samræðu. Hin ritglaða
hönd hefur lagt frá sér pennann.
Jón E. Ragnarsson var maður atorku og átaka
í önn dagsins og maður hinnar frjóu lífsnautnar á
hvíldar- og gleðistundum. Hann lifði hratt og
hann lifði sjálfum sér og öðrum til gagns og
skemmtunar. Hæfileikar hans voru með þeim
hætti að fullyrða má að einu hefði gilt á hvaða sviði
þjóðlífsins hann hefði haslað sér völl, hvarvetna
hefði hann orðið í fremstu röð. Um það ber vitni
Framhald á bls. 7
Íslendingaþættir