Íslendingaþættir Tímans - 20.07.1983, Blaðsíða 7

Jón
Framhald af bls. 4
ferill hans á þeim tveim sviðum þar sem hann tét
einkum að sér kveða, þ.e. á félags- og þjóðmála-
sviðinu annars vegar og lögmannssviðinu hins
vegar.
Um það leyti sem Jón hóf nám í lagadeild gekk
hann að verki við að afla sér forustuhlutverks í
hópi stúdenta, jafnframt því að hasla sér völl
innan síns stjórnmálaflokks, enda kom í ljós að
ekki stóð á því að til hans væri leitað. Til
undirbúnings og í þessu skyni sótti hann námskeið
m.a. í Þýskalandi, Svíþjóð og Bandaríkjunum til
þess að bæta tungumálakunnáttu sína sem góð var
fyrir en varð með ágætum. Með náminu stundaði
hann blaðamennsku til þess að auka ritleikni sína
og geta sér orð. Hann ritstýrði æskulýðssíðu
Morgunblaðsins sum skeið og cinnig Vöku,
„málgagni lýðræðissinnaðra stúdenta." og lagði
þá gjarna megnið af efninu til sjálfur. Laganemar
völdu hann til þess að ritstýra hinu ágæta fræðilega
tímariti sínu Ulfljóti, sem hann ritaði allnokkuð í
bæði meðan hann var ritstjóri og síðar, jafnt um
lögfræðileg og sagnfræðileg efni, en Jón var
sagnfróður vel og lagið að gera hvert efni
skemmtilegt. Þar kom að árið 1962 var Jón
kjörinn formaður Stúdentaráðs og varð þar með
fyrirsvarsmaður stúdenta bæði á hagsmuna- og
félagsmálasviði. Gegndi hann þeirri trúnaðar-
stöðu í eitt ár svo sem venja er, en hið næsta ár
var hann fulltrúi stúdenta í háskólaráði. Löngum
meðan hann var í háskóla var hann valinn til
utanferða á vegum stúdenta, bæði almennt og á
vegum laganema sérstaklega, enda vel til slíks
fyrirsvars fallinn sakir góðrar málakunnáttu og
samræðuleikni, svo og vegna þess að hann varð
með tímanum nánast sérfræðingur í málefnum
alþjóðasamtaka stúdenta og æskulýðs. Hann átti
fyrir íslandshöndsæti ístjórnumslíkrasamtaka.
Á vettvangi flokks síns sat Jón löngum í stjórn
Heimdallar og síðar SUS, þar sem hann var
varaformaður í stjórnartíð Birgis ísleifs árin
1967-1969. Haustið 1969 dró til þeirra úrslita, að
á þingi SUS, sem þá var haldið á Blönduósi, stóð
formannskjör miíli Jóns og annars góðkunns
lögfræðings, sem nú er þingmaður Reykvíkinga.
Var kosningin mjög jöfn en Jón beið þó lægri hlut
með fáeinum atkvæðum. Mér er sagt, að þar
kunni að hafa valdið, að Jón hafi varið, skeleggar
en sumum þingfulltrúum gott þótti, Viðreisnar-
stjórnina, sem þá var komin að fótum fram. Með
þessum úrslitum snerist hin hverfula stríðslukka,
inn á Alþingi en Sjálfstæðisflokkurinn bar ekki
gæfu til að fela Jóni þau störf sem best hefði sómt
og vert hefði verið.
J’ar sem viðunandi stjórnmálaframi var ekki
innan seilingar að svo stöddu, losaði Jón sig nú við
öll tímafrek störf á vegum flokks síns, kvæntist,
stofnaði eigin lögmannsskrifstofu og sneri sér af
alefni að málflutningsstörfum. Hann hafði lokið
lögfræðiprófi með hárri I. einkunn árið 1966, og
íslendingaþættir
meðan hann var fulltrúi borgarstjórans í Reykja-
vík árin 1966-1969 hafði hann flutt sín prófmál til
þess að öðlast lögmannsréttindi. Lögmannsstörfin
urðu nú hans ævistarf. Þar nýttust honum prýði-
lega meðfæddir hæfileikar, ágæt lögfræðikunn-
átta, óvenjugóð almenn húmanísk menntun, svo
og sú félagsmála- og stjórnmálareynsla sem hann >
hafði aflað sér. Ekki spillti að Jón reyndist hafa
betri möguleika til að afla sér skjólstæðinga en títt
er um nýliða í lögmennsku, enda var hann þá
þegar orðinn þjóðkunnur maður og í miklu áliti
og þekkti persónulega ótrúlegan fjölda fólks.
Málin sópuðust því að honum og var svo alla tíð.
Það gat ekki hjá því farið að lögmannsstíll Jóns
yrði all frábrugðinn málflutningsháttum flestra
annarra lögmanna. Hann gat aldrei stillt sig um að
stunda málflutninginn sem íþrótt, virtist it'ta á
hvert mál sem kappleik eða sjónarspil þar sem á
öllu riði að leggja sig fram til hins ýtrasta, heyja
orustuna með stíl og glæsibrag og sigra, væru þess
nokkur tök. Væru sigurlíkurnar í lágmarki var
stefnt að drengilegum varnarsigri. Víst er um
það, að dómurum þótti íburðurinn stundum
nokkuð úr hófi fram. Aðferðirnar við vitni
andstæðingsins vildu stundum verða þannig að
dómarinn teldi ástæðu til að skakka leikinn. Þolrif
lögmanns gagnaðila hafa sjálfsagt oft verið nokk-
uð mikið reynd. En þótt Jón væri meistari í að
gera einföld mál flókin, oft til lítils fagnaðar eða
verksparnaðar fyrir dómara, þá var honum engu
síður lagin sú Iist að stuðla að því að gera flókin
mál svo einföld og skýr sem verða mátt. Byggðist
það á glöggskyggni hans á því hver væri kjarni
hvers máls og fundvísi hans á þær málsástæðurog
lagarök er úrslitaþýðingu höfðu, ásamt því að
hann lagði sig oft vel fram um að upplýsa mál teldi
hann sér það henta og mikla vinnu í að undirbúa
sig fyrir málflutning með lestri fræðirita ogdóma.
Það hefur verið sagt með réttu að mál vinnist
aldrei á góðum málflutningi, en lögmenn geti
tapað málum vegna lélegs málflutnings. Þetta
viðhorf var þó Jóni víðs fjarri. Mér er nær að halda
að fyrir hafi komið að hann ynni mál sem fæstir
aðrir hefðu unnið og varla tapað málum sem
margir aðrir hcfðu unnið. Og þótt Jón yljaði
stundum andstæðingum sínum undir uggum og
mörg vinnustund dómara færi í að greiða úr
flækjum sem hann hafði undið upp var Jón maður
vinsæll bæði meðal lögmanna og dómara. Það
gerði bæði stíllinn yfir íþrótt hans og þær stundir
er hann létti geð manna utan veggja réttarsalarins.
Sinn þátt mun það hafa átt í sérkennum á
málflutningi Jóns, að menn sem áttu torsótt mál
að sækja eða erfið að verja, en voru sjálfir trúaðir
á málstað sinn, leituðu gjarna til hans, stundum
eftir að þeir höfðu gengið bónleiðir til annarra
lögmanna. Jón sá þá gjarna leið þar sem öðrum
höfðu virst sundin lokuð. Skarpskyggni hans,
bjartsýni og baráttugleði stuðlaði þannig að því að
fleiri en ella fengu dómstólaprófun á sín mál og
þar með þá réttarvernd sem löggjöf vor og
ólögfestar starfskyldur lögmanna gera ráð fyrir.
Hann hélt merkinu hátt til síðasta dags. Vitandi
um óverjandi eftirför mannsins með ljáinn gekk
hann út um dyr sjúkrahússins fáum dögum fyrir
andlát sitt og tvo síðustu daga ævi sinnar stóð hann
fyrir Hæstarétti og flutti harðsótt og flókin mál.
Að loknum hinum síðasta málflutningi hélt hann
beint heimleiðis, settist í stól sinn og var allur.
Már Pétursson,
héraðsdómari í Hafnarfirði.
Baldur
Framhald af bls. 8
lærir flugumferðarstjórn, Jóhann fæddur 1962,
laganemi við HÍ og Ingibjörg fædd 1965 og er í
menntaskóla. Þau áttu saman traust og gott
heimili ríkt af trúnaði og samhjálp. Ég veit að
Baldri var það mikils virði og hann lét ekki ytri
aðstæður og boð um mannvirðingar slíta sig frá
konu og börnum. Baldur barðist við illan sjúkdóm
í rúm tvö ár. Við fylgdumst með þeirri baráttu úr
nokkrum fjarska fengum að reyna, hvað hugur ,
hans var bundinn skólanum, málefnum hans og
starfsfólki. Um þetta vildi hann ræða þegar
fundum bar saman. Hann kom til starfa haustið
1981 og virtust þá góðar horfur á bata, en eftir sjö
mánuði var komið í sama horf. Hann hóf störf á
ný haustið 1982, en varð að hætta eftir tvo og
hálfan mánuð. í veikindum sínum naut hann
hjúkrunar og einstakrar umhyggju Jóhönnu eigin-
konu sinnar og hugrekki og uppörvun barnanna
styrkti hann andlega, en erfitt varð honum að geta
ekki fylgt þeim lengur eftir út í lífið.
Megi minning um góðan dreng verða þeim
huggun harmi gegn.
Kennaraháskólinn og starfsfólk hans allt kveður
yfirmann sinn með virðingu og þökk.
Jóhönnu, börnunum, bræðrum og öðrum ætt-
ingjum votta ég dýpstu samúð.
Stefán Bergmann
t
Kveðja frá nemendum
Deyr fé,
deyja frœndur,
deyr sjálfur ið sama,
Þessi orð hinna fornu fræða fela í sér æðruleysi
og yfirvegun. Þau votta um djúpan skilning þess
er mælir, sátt við lfið og óumflýjanlegar staðreynd-
ir þess. Þau eru einnig formáli annarra orða sem
boða háleita lífsstefnu:
en orðstír
deyr aldregi,
hveim er sér góðan getur.
Við nemendur KHÍ fengum fulllítil kynni af
rektor okkar, Baldri Jónssyni, næstliðna tvo
vetur. Við vissum að hann háði baráttu sína um
lífið, við vissum einnig að hann rækti embætti sitt
að ystu mörkum þess, er heilsufar hans leyfði, var
og slíks von þar sem hann var.
Baldur var mildur stjórnandi og ætíð hlýr í
viðmóti, gott til hans að leita með erindi. Hann
hlustaði, skilningur hans á vandamálum var
sannur, ráð gaf hann eftir bestu samvisku og
hvikaði þá hvergi frá samvisku sinni. Hann hafði
lag á að skýra afstöðu sína þannig, að þótt um
ágreining væri að ræða, hlaut gagnkvæmur skiln-
ingur að ríkja.
Við minnumst hans með hlýju og virðingu og
vottum fjölskyldu hans, ættingjum og vinum
innilega samúð okkar.
Vísan hér á undan, úr Hávamálum, er verðug
eftirmæli um jafn ágætan mann.
Hvíl í friði Baldur Jónsson.
Nemendur KHÍ
7