NT - 13.08.1984, Blaðsíða 10

ndur hafa orðið
Athugasemd
■ Kristján Sigurðsson lönd-
unarmaður hringdi og vildi
koma á framfa;ri eftirfarandi
athugasemd vegna ummæla
Ragnars Júlíussonar hjá BÚR
í blaðinu í síðustu viku um að
Togaraafgreiðslan hefði verið
lögð niður með samþykki allra
aðila.
Ummæli Ragnarseru helber
ósannindi. Hraðfrystistöðin,
Karlsefni og Ögurvík voru á
móti því að Togaraafgreiðslan
yrði lögð niður og báðu BÚR
að halda samstarfinu áfram,
að minnsta kosti fram til ára-
móta. BÚR var hins vegar
alfarið á móti og vildi hætta 1.
júlí, og þar við sat.
Af hverju var
Jónas spurður?
Samt lifa þær
Brúnka og Skjóna
Bóndi úr Húnaþingi sendi þessar vísur
Hrossaupprekstur í A-Hún
Landverndarmaðurinn laumast af stað,
og leggur á kaplana fráu.
í nótt skal ég reka, því nauðsyn er það
að naga upp plönturnar smáu.
Ég alltaf skal verja þig íslenska fold,
en þú átt mínum hryssum að þjóna.
Þó sorfið sé allt oní sanda og mold,
samt lifa þær Brúnka og Skjóna.
■ í 184. tbl. NT gaf á að líta
viðtöl við ýmsa menn vegna
fréttar í Morgunblaðinu um
landbúnaðarniöurskurð, og
ætla ég ekki nánar út í þá
sálma. En það sem vakti furöu
mína var að Jónas nokkur
Kristjánsson var nteðal þeirra
sem spurðir voru álits og hefur
það sést í NT áður.einnig um
landbúnaðarmál. Minnir Jónas
óneitanlega á skrattann í sauð-
arlcggnum.
Er það því spurning aö ef
t.d. pípulagningamaður gaspr-
ar og gapir nóg um Iæknisað-
gerðir, verður hann þá spurður
álits í hvert skipti sem upp-
skurður stendur i'yrir dyrum?
Margrét H. Steindórsdóttir
Stekkum II, Árnessýslu
■ Jónas Kristjánsson
Af hverju var
gjöf mín ekki rædd?
Hr. ritstjóri NT.
■ Vegna yiðtals við Nönnu
Hermansson, borgarminj-
avörð sem birtist í 'blaði
yðar sunnudaginn 5. ágúst
iangar mig til að bera frani
fyrirspurnir til þeirrar sóma-
konu sem nú er á leið úr landi
voru.
Frú Nanna Hermansson;
Hvers vegna var aldrei rætt um
„Fjalaköttinn" á stjórnarfund-
um Árbæjarsafns frá því ég gaf
safninu húsið þann 21. júní
1978 og til áramóta 1978/
1979?. Á þessu tímabili var
mér frjálst að fara með „Fjala-
köttinn" á haugana, en ég vildi
fremur að hann færi á Árbæjar-
safn, sem er ætlað fyrir gömul
hús. Var það fræðimannlegur
áhugi sem réði gerðum yðar,
eða embættislegur yfirgangur
og hroki? Af hverju var gjöf
mín aldrei rædd á fundum
stjórnar Árbæjarsafns á þessu
tímabili?
Með fyrirfram þakklæti fyrir
skírt og greinargott svar.
Þorkell Valdiniarsson
1 Þorkell Valdimarsson og Fjalakötturinn
Fyrirspurn tii borgarminjavarðar Nönnu Hermansson frá
Þorkeli Valdimarssyni:
Mánudagur 13. ágúst 1984 10
Nýlendupólitík
■ D.K. Fieldhouse: Econom-
ics and Empire 1830-1914.
Macmillan 1984.
531 hls.
Sú skoðun hefur lengi verið
ríkjandi og ekki verið hrakin
með gildum rökum, að heims-
valdastefnan hafi byggst öðru
fremur á efnahagslegum for-
sendum. D.K. Fieldhouse, sem
er prófessor í sagnfræði í Cam-
bridge reynir ekki að hrekja
þessa skoðun í bókinni, sem hér
er til umfjöllunar. Hann rann-
sakar á hinn bóginn einstaka
þætti þessara efnahagslegu for-
senda og reynir að skýra þá og
áhrif þeirra á sögu heimsvalda-
stefnunnar og einstakra heims-
velda.
Fieldhouse skiptir bókinni í
þrjá meginhluta. í hinum fyrsta
tekur hann til meðferðar efna-
hagslegar skýringar, sem settar
hafa verið fram á heimsvalda-
stefnunni, greinir þær og ber
saman við pólitískar forsendur
heimsvaldastefnunnar. Jafn-
framt fjallar hann um annars-
konar skýringar á fyrirbærinu
og metur, hve trúverðugur þær
séu og hver áhrif þeirra hafi
verið.
í öðrum og þriðja hluta bókar-
innar fjallar höfundur síðan um
einstök tilfelli, efsvo má að orði
komast. Hann tekur þar til
rannsóknar nýlendu- eða heims-
valdapólitík Evrópumanna í
Afrt'ku, Asíu og á Kyrrahafs-
svæðinuátímabilinu 1830-1880,
ber saman forsendur og aðferðir
einstakra Evrópuþjóða og
sýnir, hvernig þær brugðust við
í samræmi við ólík viðbrögð
þeirra þjóða, sem þær reyndu að
brjóta undir vald sitt.
Þriðji hlutinn er svo samskon-
ar úttekt á ákveðnum svæðum á
tímabilinu 1880-1914. í fjórða
hluta bókarinnar, stefnir höf-
undur loks að niðurstöðu rann-
sóknarinnar.
Þetta er ákaflega læsileg og
vel skrifuð bók og fræði-
mennska höfundar traust.
Rannsóknaraðferðirnar eru unt
margt nýstárlegar og ná tilgangi
sínum að því leyti, að hér er
skýru ljósi varpað á ýmsa þætti,
sem menn hafa gefið næsta lít-
inn gaurn áður. í bókarlok er
ýtarleg heimildaskrá og bókin er
prýdd fjölda korta, taflna og línu-
rita, sem auðvelda lesandanum
að átta sig á viðfangsefninu.
Jón Þ. Þór.
Skaftfellingur
■ Skaftfellingur. Þættir úr
Austur- Skaftafellssýslu.
Ritstjóri og ábyrgðarmaður
Friðjón Guðröðarson.
4. árg. 1984.
253 bls.
Á undaförnum árum hefur
fjölgað mjög þeim ritum íslensk-
um, sem gefin eru út af sveit-
arfélögum eða áhugamönnum,
og fjalla um efni, oftast sögulegt,
úr einstökum sveitar-
félögum eða byggðarlögum.
Skaftfellingur er í hópi slíkra
rita og kemur nú út í fjórða sinn.
Ekki er mér fulljóst, hvernig
á að flokka þetta rit. það er
hvorki hreint sögurit né árbók,
öllu heldur blanda af þessu
tvennu og geymir þó í og með
efni af öðrum toga.
Ritið hefst á stuttri grein
Friðjóns Guðröðarsonar um
skipan sýslu- og sveitarfélaga,
þá er viðtal við Guðrúnu
Snjólfsdóttur, þýðing Flosa
Björssonar á Kvískerjum á
kafla úr ferðasögu Englendings-
ins E.T. Holland úr ferð til Is-
lands 1861. Þessu næst koma
greinar um Eystrahorn og Ing-
ólfshöfða og þá nokkrar greinar
um efni úr sögu Austur- Skafta-
fellssýslu. Loks eru svo annálar
hreppa og skrá um látið fólk
austan og vestan fljóta.
Eins og þessi upptalning ber
með sér, hefur ritið að geyma
býsna fjölskrúðugt efni og allar
eru greinarnar skemmtilegar
aflestrar og skilmerkilegar.
Ekki ætla ég mér þá dul að reyna
að draga greinarnar í dilka eftir
gæðum, endaerslíkt mat jafnan
bæði vafasamt og afstætt. Sjálf-
ur hafði ég þó mesta ánægju af
lestri þriggja greina. Sú fyrsta
þeirra er eftir Þorleif Jónsson,
Hólum og nefnist „Drög úr sögu
Hornafjarðarkauptúns," önnur
eftir Einar Braga og nefnist
„Skáldin á Hofi,“ og hin þriðja
er úr blaðinu Hæni á Seyðisfirði
og segir frá heimsfluginu 1924.
Aðrir menn munu trúlega
meta sumar aðrar greinar í rit-
inu meira og fer þar hver eftir
sínum smekk, eins og verða vill.
Hitt er óhætt að futlyrða, að
enginn mun verða fyrir von-
brigðum við lestur ritsins.
Skaftfellingur er settur og
prentaður í Prentsmiðju Horna-
fjarðar og fæ ég ekki betur séð,
en að það verk sé vel af hendi
leyst, en allt útlit ritsins er með
ágætum.
Jón Þ. Þór.