NT - 01.02.1985, Side 10

[tt
Föstudagur 1. febrúar 1985 10
Páll Sigurðsson
kennari
Fæddur 20. júní 1899
Dáinn 20. junúur 1985
Luugurduginn 26. janúar s.l.
var til moldar borinn á Akur-
cyri tcngdafaöir minn, Páll Sig-
urðsson fyrrv. kcnnari og
skólastjóri, sem andaðist að-
farunótt sunnudagsins 20. jun.
cftir sex vikna lcgu á Fjórð-
ungssjúkrahúsinu. Flann var 85
áru cr liunn lcst. Vcgna lungru
kynnu og tcngdu tókst mcð
okkur vináttu og cg licld cg
nicgi scgju uð við höfum vcriö
góðir vinir. Mcr cr því Ijúft uð
minnust huns mcð örfáum orð-
um - nú þegar haiin cr ullur.
Páll Sigurðsson fæddist 20.
júní 1899 að Mcrkigili í Hrufn-
urgilshrcppi í Eyjufirði. For-
cldrar lums voru Guðrún Rósa
Pálsdóttir, skugfirskrur ættíir,
og Sigurður Sigurösson, scm
vur Húnvctningur uð ætt. Puu
Merkigilshjón cignuðust sjö
börn ogvur Páll yngstur þcirru.
Nú hufa öll þcssi vel gcrðu og
myndarlegu systkini sufnust til
l'cðru sinna.
Prátt fyrir skagfirskun og
húnvctnskun upprunu sinn,
tuldi Páll sigávallt, mcð rcttu,
Eyfiröing. Og Eyjufjöröur æsku-
slóðunnu vur honum ufur kær,-
þur þekkti hunn hverju þúfu,
hæð og stcin í landslagi. Vur
gumun uð njótu lciðsagnar
huns á smáfcrðalugi inn í Eyju-
fjörð á fögrum sumardögum.
Mcrkigilshjón niunu hafu
búið mjög þokkulcgu búi uð
þcirra tíntu hætti og tulist
vcl bjurgálnu. Pau komu börn-
unum sjö vcl til munns og þau
vöndust við ullu algenga svcita-
vinnu á uppvuxturárunum.
Tvcir bræöur Páls urðu síður
kunnir bændur á hcimuslóð.
Mcr cr til cfs aö hugur Páls
híifi nokkurn tímu hncigst til
bóndastarfs. En svcitin og bú-
skupur áttu ulltul' ítök í honum.
Eitthvcrt lífssturf vurð þó
ungi muðurinn uð vclju scr.
Hunn tifrcð uð furu í Gugn-
fræöaskólann á Akurcyri og
lauk þuðan gugnfræðuprófi
vorið I92I, 22 áru uð uldri.
Puðun lá svo lciðin í Kcnnuru-
skólunn í Rcykjuvík þur scm
hann lauk kcnnaruprófi 1924.
Þar mcð vur ævisturfið ráöiö,
kcnnurusturfið, scm liunn var
kunnastur fyrir og hunn stund-
uði lcngst uf frum á eflirlauna-
uldur.
í skólum fór orð af Páli scm
ufburðanámsmunni. Einkum
voru þuð tvær kcnuslugrcinur
scm hnnn tók ástfóstri viö,
stærðfræði og íslenska. Rcikn-
ingsmnður vur liann svo glögg-
ur uð undrun sætti. Hnnn lck
scrnð því nð lcysn hin erfiöustu
dænii í huganum. Um kunn-
áttu og smckk Páls á íslenskt
mál bcra cf til vill glcggst vitni
ýmsar þýðingar hans á bókunt
úr erlendum málum, t.d. nll-
mnrgur barna- og unglingu-
AfmæliS'
og
minningar
greinar
Þeim, sem óska birtingar
á afmælis- og eða
minningargreinum í
blaðinu, er beni: á, að
þær þurfa að berast
a.m.k. tveim dögum
fyrir birtingardag. Þær
þurfa að vera vélritaðar.
bækur. Mcr cr kunnugt um að
vundfýsnir gagnrýncndur fóru
lofsamlegum orðum um þýð-
ingurnar og margir burnuskól-
ur kcyptu bækurnar, m.u.
vcgnu málsins scm á þcim vur.
Pýðingur Páls urðu nokkuð
murgar.
Skiimmu cftir kennarapróf-
ið verða þáttuskil í lífi Páls, því
19. scpt. 1925 kvænist hunn
eftirlifandi ciginkonu sinni,
Vilborgu Sigurðardóttur frá
Brckkugcrði í Fljótsdal. Þuu
munu hufu kynnst í Möðrufclli
í Eyjufirði sumariö 1924 þur
scm þuu voru í kaupavinnu.
Pcir scm til þckkju, vitu að
Vilborg vur stoð huns og styttu
í lífinu, æðruluus í undstrcvmi,
broshýr í mcðbyr.
Fyrstu búskupurár sitt
bjuggu ungu hjónin á Sval-
baröseyri þur scm Páll vur
ráðinn við burnuskólunn. í
Ólafsfirði bjuggu þuu í nítján
ár. cðu lil ársins 1945, uð þuu
halda vcstur í Fljótin, þur scm
Páll vcrður kennari og skólu-
stjóri við hcimuvisturskólunn
að Sólgöröum og Vilborg hús-
móöir skólaheimillisins. Þarna
cru þau í scx ár. Eftir það má
scgju uð þuu hjón scu á eins
konar faraldsfæti um tíma. Eitt
ár cru þuu á Stokkscyri þar
scm Páll var skólastjóri. Prjú
ár cru þuu á Siglufirði þur scm
hunn stundaöi ckki fusta
kcnnslu cn nokkru stundu-
kennslu jafnfrumt ýmissi ul-
mcnnri vinnu scm buuöst á
þcim stað.
En árið 1955 flytjast þuu svo
til Akurcyrur þur scm þuu liufu
búið síðun, ávullt uö Gils-
bakkuvcgi 5. Á Akurcyrurár-
um tckur svo Páll uð scr
kcnnslu og skólasjtórn viö
svciturskólunn á Hrufnagili.
Við þcttu starf cr hunn í þrjú
ár þur til hunn kcmst á eftir-
launauldur og hættir kennslu.
Óhætt má fullyrða að Ólafs-
fjurðarárin hafi vcrið athafna-
mcsti tíminn á æviskciði Páls.
Hann cr þá í blóma lífsins,
kruftmikill, búinn góðurn gáf-
unt scm eftir vur tckið. Kcnn-
nruiuun voru ckki há á þcssum
árum frcmuren nú. Hnnn þurfti
því uð vcrða scru úti um uöra
vinnu til að drýgja lág launin.
Skömmu cftir komunn til Ól-
afsfjaröar ræðst hann í þnð uð
kontn upp þnki yfir fjölskyld-
una, luisinu scm ncfnt var
Sunnuhvoll, Kirkjuvcgur 9.
Síönr rcisti hunn svo viðbygg-
ingu við húsið. Auk þcss höfðu
svo hjónin kú og kindur cins
og nlsiða vnr hcr áður fyrr í
sjávarplássum. Páll vann því
mikið á þcssum árum og lagði
oft vcrulcga hart nð scr við ;tö
sjá scr og sínum farborða.
En þrátt fyrir bruuðstritió
guf hnnn scr þó tímu til uð
sinnu ýmsum fclags- og sveit-
arstjórnurmálum. í hrcpps-
nefndinni snt hunn á árunum
1937-44. í stjórn sparisjóösins
var hann í 18 ár. í stjórn
Verkalýðs- ogsjómannafclags-
ins í nokkur ár. Páll vur bind-
indismaður og gcgndi ýmsunt
trúnnrðurstöfum fyrir Góð-
tcmplururcgluna, m.n. Icngi
gæsl untnður unglingnst n rfs.
Ég cr ckki í minnstn vafu um
að öllum þessum störfum Itnfi
liunn gcgnt uf trúmennsku.
Gumla ncmcndur hcf cg heyrt
lýsa þakklæti fyrir kcnnslu
huns. Kont þcttu og glöggt
fram við útför hans.
Páll tcngdafaöir minn vnr
róttækur í stjórnmálum. Á Ól-
afsfjarðarárum fylgdi hnnn
Sósínlistnflokknum uð málum
og vnr eitt sinn á frnmboðslista
huns í alþingiskosningum í
Eyjnfjnrönrsýslu. Pó vur hunn
cnginn tcóríu-mnöur og hafði
engan mctnuð til verulegra
stjórnmálaufskiptn. Hann átti
þnð þó til uð tnkn til máls á
stjórnmálafundum. cn var ætíð
málefnalegur, Inus við ullu
pcrsónulcgn kcrskni scm hunn
linfði ímigust á cn liclt fast við
þann málstuð scm hnn tnldi
rcttastan.
Á hrcppsncfndarárum Páls
ráðnst Ólnfsfirðingur í þnu
stórvirki áð komu upp hita-
vcitu, og rnfvcitu og fnrn að
hugsn nlvnrlcgn um mál mál-
annn fyrir hufnlnust sjávnr-
plássið, - höfninn. Puð cr cg
alveg viss um nð dugmiklum
samstnrfsmönnum hnns í
hrcppsncfndinni hafn ckki þótt
ráð huns og tillögur þær Inklcg-
ustu áður cn til frnmkvæmd-
nnna kom.
Páll tcndafaðir minn var
ágætlcgn skáldmæltur svo scm
hann átti kyn til. Hafði hann
gumnn nf uö búu til vísur og
Ijóð og fckkst talvcrt við það
hcr fyrr á árum. Kveðskapur
Páls var ætíð cinlægur, rctt
gcrður og oft afar fullcgur, t.d.
Ijóö huns um æskubyggðina í
Eyjafirði sem prestur flutti við
útför hans. Þá leituöu kórarog
söngflokkar á Siglufirði og í
Ólufsfirði stundum til hans
mcð Ijóð við erlend lög. Vur
þá hnfður sá háttur á að honum
voru fengnar nóturnar í hend-
ur og síöun samdi hunn eðu
þýddi lauslega textann scm ul-
vcg pössuðu við lag upp á
nótu. Aldrei þurfti uð þröngvn
þeim uð lagi. Þó nokkuð murg-
ir söngtcxtur cru til cftir Pál og
stundum sungnir án þcss nö
höfundar sc getið. Finnst mcr
þuö miöur.
Eitt var þnð í cðli tcngdaföð-
ur míns scm vnr afar ábcrandi.
Þuö vur hin ríkn samúð hans
mcð hinum minnimáttar í lífs-
stríöinu. Þctta kom ckki frum
með oröum heldur með
gjörðum. Hann varogeiniæg-
ur fugla- og dýravinur og nutu
þcssir mállcysingjur oft góðs af
gjörðum hnns.t.d. á hörðum
vetrum.
Pcgur líknarstofnanir sendu
út áknll um aöstoð við hungr-
uða og þjáða í heiminum, stóð
ckki á viðbrögðum Páls Sig-
urðssonnr. Ilnnn vnr rnusnar-
Icgur í framlögum sínum án
þcss mikið væri um talað. En
þctta fnnnst honum ckki nóg.
Hnnn tók því upp á því á
seinustu árum nð snfna flösk-
um á almannafæri og komn
þcim í vcrð. Andviröið scndi
ýmist til Hjálpurstofnunar
kirkjunnnr cða Rauöa Kross-
ins og varö þcttn oft tulsverður
skildingur þótt oftast fylgdi
citthvað með úr eigin vasá. Ég
gæti ncfnt mörg dæmi um elju
lians viö söfnuninn og þá
skyldu scm honurn fnnnst hvíla
á scr í þessum cfnum, en
sleppi því þar scm það væri
ekki að hans skapi. Pcss má þó
getu uð Hjálparstofnun
kirkjunnar færði honum alúð-
arþakkir við útförinn.
Páll og Vilborg eignuðust
fjórur dætur sem allar cru
fæddnr í Ólnfsfirði. Þær eru í
aldursröð.
Guðrún Rósa, kennari, gift
undirriluðum.
Mnrgrct Kristrún, húsfreyju í
Ljósalandi í Vopnafirði. gift
Hclgn bónda Þórðnrsyni.
Sigríöur Guðný, hjúkrun-
nrfræðingur, ógift.
Álfhildur, kcnnari, gift
Bárði Hnlldórssyni menntn-
skólnkcnnarn og forstöðu-
munni Námsflokkn Akurcyr-
ar.
Systurnnr cru nllar búsettnr
á Ákureyri, nemu Murgrct.
Burnubörn og burnnbarnubörn
Vilborgur og Páls cru þrcttán
talsins.
Ég vil svo nö lokum þakku
Páli Sigurössyni fyrir árntugn
kynni, vinscmdinu og nlúöinn.
Ég kvcö hnnn hinstu kveöju
með þökk og virðingu. Blcssuö
sé minning hans.
Akureyri 27. dag janúar 1985
Eiríkur Eiríksson.
Afmælisþankabrot
(16.I.I9SX)
LJni blómnangan ivskunnar
ósparl ganga pcnnar
en undir vanga ellinnar
cr cg fangi hcnnar.
Ei skal hcfja harmakvein.
cn hylla stefjasláttinn.
þó minning tefji. ein og cin.
xfivefjar þáttinn.
fíjiknad hár - óbrotinn knör -
bætt eru sárin kífsins.
sjtitíu ára cftir ftir
vfir bárur lífsins.
Mcr var gxfu gcfid lóti
ati grcina Ixvi á sxvi.
ci þó grxfi gull úr slóti
gcgn um þxfings xfi.
Pankann bcisla þtirf er hér
og þakka neyslu bjarta
þeim scm geislagullna mcr
gcrtiu vcisiu í hjarta.
Ötirum vart þó leggi liti
- Itingunt artir blunda -
cg - af hjarta - ykkur biti
xfi bjartara stunda
Lifiti lieil
Sigtrvggur Símonarson,
Noröurgútu 34.
Akureyri.
Sveitarhöfðingi og félags-
málufrömuður, Ölvir
Karlsson. bóndi og oddviti í
Þjórsártúni. Ásnhrcppi, crsjö-
tugur í dng. Hnnn cr Skagfirð-
ingur að ætt og uppruna, fædd-
ur 1. febrúar 1915 uð Tyrfings-
stöðum í Akrahrcppi, sonur
Lilju Jóhannsdóttur og Karls
Hallgrímssonar. Ólvirólst upp
í Eyjnfjarðarsýslu hjá föður
sínum og ömmu, stundaði nám
í Luuguskóln í tvo vetur, en fór
■■
Olvir Karlsson
oddviti Þjórsártúni
síöan í Lýðháskólann í Askov
á Jótlundi og vnnn á jóskum
búgarði.
Heimkominn lcitnði hnnn
fyrir scr um jurðnæði á heimu-
slóðum, cn fckk cngu jörð til
kaups eða ábúðar. Árið 1943
flyst Ölvir. þá nýkvæntur konu
sinni, Kristbjörgu Hrólfsdótt-
ur frá Ábæ í Skagafirði, suöur
að Þjórsártúni í Ásnhrcpppi
og hcfjn hjónin búsknp þur.
Þjórsártún vnr nýbýli úr landi
Kálfholts, sem þá vur prcsts-
sctursjörð. Fyrstur byggöi
Þjórsártún Ólafur ísleifsson
(1859-1943), gáfumaður og
læknir góöur scm stundnði
lækningar í Árnes- og Rnngár-
vallasýslum. Mikill Ijónii lék
urn þcnnnn stuð í hugurn Sunn-
lendinga bæði vcgnu vinsælda
læknisins og hinnu fjölmennu
héruðsfundn, sem þur voru
haldnir. en Þjórsártún cr mið-
svæðis á Suðurlandi. Mcrk fé-
Iög og félagasnmtök voru
stofnuð þur, t.d. Búnuðarsam-
band Suðurlands, Sláturfclng
Suðurlnnds og Frnmsóknnr-
flokkurinn. Búnaðarfélng ís-
Innds hélt þnr mörg námskeið
og Hérnðssnmbundið Sknrp-
héðinn vur stofnnð þnr og lcngi
voru íþróttamót sambnndsins
linldin þnr.
Þrátt fyrir frægð Þjórsár-
túns. gat jöröin ckki talist ncin
sérstök kostajörð, - lítil rækt-
un og hús farin nð láta á sjá.
Til þcss að geru langa sögu
stuttn. má mcð snnni segja, uð
Ölvir hnfi brcytt býli sínu í
hlunnindajörð og hvnð snertir
húsnkost og ræktun í citt nf
stórbýlum Suðurlands. Síðar
gerði hann býlið að ættaróðali,
svo nð niðjar þeirru hjónu
tengdust stnðnum trnustum
böndum. í öllum þcssum fram-
kvæmdum á Kristbjörg. kona
Ölvis. sinn mikln og góðn þátt
ásnmt börnum þeirra hjóna.
En þar með cr ckki öll sagan
sögð. HluturÖlvis í félagsmál-
um cr kapítuli út nf fyrir sig og
ckki ómerkari. Ilnnn hcfur
skipnð sér þar í sveit. scm
sannfæring hnns býður, uð
horfi til heilla fyrir land og
þjóð. Fjöldi félaga og fclngu-
sumtáku hafa átt hug hans
allan og hcfur Ölvir átt sæti í
stjórn þeirra cða verið stjórn-
arformaður í lengri eða
skcmmri tíma. Þcssi skulu
ncfnd: Kaupfélng Rnngæinga.
skólancfnd Ásnhrepps og síðnr
Laugalandsskóla í Holtum, einn-
ig í byggingarnefnd þess skólu.
Hreppsnefnd Ásahrepps og
síðar oddviti hrcppsins. Mjólk-
urbú Flónmunna. í stjórn Sum-
bnnds sunnlcnskru sveitnrfé-
laga í 11 ár. þar uf 10 ár
formaður. Mótuði Ölvir að
vcrulcgu lcvti stcfnu snm-
bandsins og átti mikinn þátt í
uppbyggingu þcss. í stjórn
Sambands ísl. sveitnrfélngu frá
1967. í hlut Ölvis kom nð sjá
um málefni cr vnrða rckstrar-
kostnað hinna ýmsu skóla og
sncrtn vcrulcga hagsmuni
strjábýlisins. Þá het'ur Ölvir
sctið í fjölda ncfnda og ráða á
vegum ríkis og sveitarfélaga,
m.a. skipulagningu raforku-
mála. Þá hefur Ölvir vcrið í
stjórn veiðiféluga og fiskirækt-
urféluga.
Af þessri upptalningu sést,
nð Ölvir hefur komið víðu við
í félagsmálum og Itigt mörgurn
góðum málum lið með gjör-
hygli sinni og atorku. Þó cr
cnn eitt ótalið, scm ég hvgg, að
sé Ölvi kærnst allra verkefna á
félugsmálnsviðinu, cn þuð cr
stofnun Iðnþróunarsjóðs
Suðurlands, sem nú þcgar hef-
ur lagt grundvöll uð murgvís-
lcgri uppbyggingu í ntvinnulífi
á Suðurlandi. Var Ölvir nðal-
hvatumaður að stofnun sjóðs-
ins og liggja nú fyrir drög að
frumvnrpi til luga um iðnþró-
unarsjóði, sem lagt verðurfyrir
Alþingi. Ef uð lögum verður.
munu orkuframleiðslufyrir-
tæki í hverjum lundshlutu
grciðu gjald til sjóðsins af
heildsöluverði orku. Er hér
um að ræða gífurlegt hags-
munamál strjálbýlisins.
En hvcr er Ólvir Kurlsson,
persóna hans og gcrð? Því
liygg ég, að skólabróðir huns
frá Luuguskóln, Erlingur
Duvíðsson svari bcst í þætti
sínum í bókinni „Aldnir hafa
orðið", auk þcss scm verkin
tala. Hnnn segir m.u.: ......
hnnn vex af crfiðum viðfangs-
cfnum ogeflist við hverja raun.
gctur jafnvel orðið hurðvítug-
ur málafylgjumaður. þegar
mikið liggur við, en cr maður
hversdagsgæfur og samvinu-
þýður. Ljóst cr. nð fólk trcystir
honum til forvstu fjölmargra
mála. Mctnuður hnns, vits-
munir og dugnaður hufu reynst
góðum málum mikils virði á
fjölmörgum sviðum menning-
nr og framfurn. Þcssir ágætu
eiginleikur eiga vonandi eftir
að nýtast vel og lcngi bæði
lionum sjálfum og snmfélnginu
til heilln um ókomnu tíð."
Undir þcssi orð vil ég takn
heilshugar og margir tleiri í
sveit og héraði og Suðurlnndi
öllu. Ég snmgleðst Ölvi og
fjölskvldu huns og óska þeim
öllum hcilla og blessunar í bráð
og lengd.
Hannes Guöinundsson,
Fellsmúla.
Ölvir Karlsson og frú taka á
móti gcstum á afmælisduginn
nð Luugalandi í Holtum frá kl.
19.00