NT - 30.04.1985, Side 9

Þriðjudagur 30. apríl 1985 9
Vandamálið að vera gleyminn
■ Oft hefurmérdottið íhug,
að það er ekkert skrýtið, þótt
ég sé viðutan og gleymin. Öil
fjölskyldan er svona einhvern
veginn utangátta.
En það getur oft verið
óþægilegt, sérstaklega að vera
ómannglöggur, sem ég er með
afbrigðum. Ég hef lent í því að
tala við konu í heilt kvöld, án
þess að hafa hugmynd um hver
hún er. Og ekki er pabbi gamli
betri, en hann er seigur að
finna út hver maðurinn er, eins
og þessi saga sýnir:
Við vorum að koma úr heim-
sókn á Landspítala, þegar
maður stöðvaði hann og heils-
aði honum með virktum. Ég
beið álengdar, meðan þeir
spjölluðu saman góða stund og
þegar sá gamli kom til mín,
spurði ég hver þetta hefði
verið.
„Þetta er nágranni minn í
húsinu fyrir neðan mig. Ég
sagði honum alveg eins og var,
að ég áttaði mig ekkert á því,
hver hann væri. Og þá sagðist
hann heita Guðbjörn og búa á
nr. 16.“
Svona er líka hægt að bjarga
sér, ef maður er ómannglögg-
ur. Ég hafði ekki brjóst í mér
að minna pabba gamla á, að
hann á sjálfur heima í nr. 16.
Elsta systir mín er engu
betri. Einu sinni kom hún í
fjölskylduboð og sagði: „já,
alveg rétt, pabbi, hinir og þess-
ir biðja að heilsa þér.“ Gleðin
hjá gamla manninum yfir öll-
um þessum kveðjum var ofur-
lítið blendin.
Það versta við gleymni er,
að hún kostar mann tíma.
Tíminn er það, sem flestir hafa
minnst af, og ég er mun sárari
á tíma en fé. Það er ergilegt að
vera komin niður í þvottahúsið
í kjallaranum og gleyma
þvottaefninu uppi á annarri
hæð. Eða flýta sér inn úr
bílnum eftir að hafa verið á
bókasafninu, til að geta glugg-
að í bækurnar, sem maður var
að fá að láni, aðeins til að
uppgötva að þær gleymdust úti
í bíl. Þetta tvennt kom fyrir
mig sama daginn.
Það dugir mér ekki alltaf,
þótt ég hafi ágætis hjálparkokk
í þessu efni. Ég á nefnilega
litla dóttur sem bæði man allt
og er eiuhiar í að búa til
nýyrði. Hún sagði einu sinni
við mig: „Mamma mín, biddu
mig bara að minna þig á. Þú ert
svo gleymin, en ég er svo
munin.“

■ Myndbönd virðast nú vera til á þriðja hverju heimili eða jafnvel ríflega það.
Myndbandstæki á þriðjungi heimila:
Myndbandaeign algengust
meðal sjálfstæðismanna
■ Myndbönd virðast nú vera
til á u.þ.b. þriðja hverju heim-
ili hérlendis, ef marka má
niðurstöður úr skoðanakönn-
un NT um síðustu mánaðamót.
Af þeim 600 sem spurðir voru
í könnuninni, kváðu 195 eða
32,5% myndband vera til á
sínu heimili. Auk þess voru
nokkur dæmi þess að fólk ætti
aðgang að kapalkerfum.
Myndbandaeign er algeng-
ust á heimilum sjálfstæðis-
manna og alþýðuflokksmanna
en um 40% þeirra sem gáfu
upp að þeir aðhylltust þessa
flokka reyndust eiga
myndband. Fátíðust er mynd-
bandaeignin hjá kjósendum
nýju flokkanna tveggja,
Bandalags jafnaðarmanna og
Kvennalistans, eða um 20%.
Kjósendur Alþýðubanda-
lags og Framsóknarflokks eru
hins vegar mjög nálægt heild-
armeðaltalinu með rúmlega
30% myndbandaeign.
Að því er varðar kjósendur
þessara tveggja síðast töldu
flokka, kom í Ijós nokkuð
athyglisverður munur í
könnuninni. Myndbandaeign-
in virðist sem sé mjög misjöfn
eftir búsetu hjá kjósendum
þessara flokka. Þannigermikl-
um mun algengara að fram-
sóknarmenn sem búsettir eru í
R-kjördæmunum eigi
myndband, heldur en raun er
á um framsóknarmenn á lands-
byggðinni. Um 44% framsókn-
armanna í Reykjavík og á
Reykjanesi eiga myndband, en
aðeins 25% þeirra sem búsettir
eru í öðrum kjördæmum.
Meðal kjósenda Alþýðu-
bandalagsins eru þessi hlutföll
þveröfug. Alþýðubandalags-
menn í R-kjördæmunum eiga
ekki myndbandstæki nema í
21% tilfella á móti 45% í
öðrum kjördæmum.
í meðfylgjandi töflu má sjá
þessar niðurstöður í smáatrið-
um. Skylt er þó að taka fram
að prósentutölurnar í töflunni
eru í sumum tilvikum byggðar
á svörum mjög fárra einstak-
linga.
Það er því varhugavert að
draga of ákveðnar ályktanir af
niðurstöðunum en þp ætti að
vera óhætt að fullyrða að nokk-
ur munur sé á myndbandaeign
kjósenda hinna ýmsu flokka.
í hlustendakönnun ríkisút-
varpsins sem birtist fyrir
skömmu, reyndust 38% að-
spurðra hafa myndbandstæki á
heimilinu. Þetta er nokkru
hærri tala en í skoðanakönnun
NT en ntunurinn er í raun ekki
svo ýkja mikill og segja má að
niðurstöðurnar styðji hvor
aðra. Það má sem sagt telja
nokkuð öruggt að myndbands-
tæki sé nú til á u.þ.b. þriðja
hverju íslensku heimili eða
rúmlega það.
„Hundrað gróðamöguleikar
á aðeins tvöhundruðkaM“
- Neytendadeild Verðlagsstofnunar hafði afskipti af 80 málum 1984
■ Það eru ekki neytendur
sem oftast kvarta til neytenda-
deildar Verðlagsstofnunar,
helduratvinnurekendur. Neyt-
endadeildin fjallaði alls um 80
mál á sl. ári og í 35 tilvikum
kom frumkvæðið frá atvinnu-
rekendum á móti 29 tilfellum
þar sem umkvörtun barst frá
almennum neytendum.
Að öðru leyti bárust 8 at-
hugasemdir frá félagssamtök-
um, 1 frá opinberum aðila og
um 7 mál fjallaði deildin að
eigin frumkvæði.
í nýjasta tölublaði Verð-
kynningar Verðlagsstofnunar
eru tekin nokkur dæmi um mál
sem deildin fjallaði um á árinu
1984.
Aukatekjur auglýstar
Meðal annars er tekið dæmi
af eftirfarandi auglýsingu sem
birtist í dagblaði haustið 1983:
„Aukatekjur
Vinnið ykkur inn allt að Dkr.
2.000 á viku með auðveldri
heimavinnu.
Upplýsingabæklingur með
100 tillögum kostar ísl. kr. 200
með átta daga skilafresti.
Ekkert póstburðargjald ef
peningar eru sendir strax, ann-
ars sent á eftirkröfu og þá
bætist burðargjald við.“
Auglýsing þessi var undirrit-
uð af dönsku fyrirtæki.
í blaði Verðlagsstofnunar
segir síðan svo frá aðgerðum í
málinu.
„í tilefni af þessari auglýs-
ingu voru íslenskir neytendur
varaðir við að festa kaup á
þessum bæklingi. í fréttatil-
kynningu frá Verðlagsstofnun
var m.a. greint frá því að í
skýrslu frá umboðsmanni neyt-
enda í Danmörku segi að ofan-
greint fyrirtæki selji bæklinga
með fánýtum hugmyndum.
Kaupendur bæklinganna geti
ekki búist við þeim aukatekj-
um, sem heitið er í auglýsing-
unni, þótt þeir hagnýti sér
hugmyndir sem í bæklingnum
eru birtar. Þeir séu því seldir á
röngum forsendum.
Fyrirtækið hafði í Dan-
mörku verið dæmt til að greiða
danskar kr. 20.000 (ísl. kr.
u.þ.b. 72.000) fyrir að brjóta
ákvæði laga um viðskiptahætti.
Ennfremur var hagnaður fyrir-
tækisins vegna sölu bæklings-
ins gerður upptækur. Þá var
fyrirtækinu gert að greiða þeim
neytendum skaðabætur, sem
kvartað höfðu til umboðs-
mannsins.
Verðlagsstofnun festi kaup
á einum bæklingi til þess að
kanna hvers konar hugmyndir
þar voru. Þær virtust ekki geta
gefið lesendum þær tekjur sem
heitið var í auglýsingunni, en í
bæklingnum má t.d. finna
uppskrift að prjónuðum sam-
kvæmistöskum gerðum úr
svörtu og rauðu basti. Enn-
fremur eru þar margvíslegar
leiðbeiningar um hvernig gera
megi borðmottur, servéttu-
hringi og gervihunang; hvernig
framleiða á leðurlím, hár-
sjampó, skóáburð á hvíta skó
og vasaspegla úr speglabútum
sem ganga af í speglagerð. Sá
sem hefur hug á að græða
peninga gæti samkvæmt höf-
undi bæklingsins komið sér
upp reykofni og reykt kjöt og
fisk fyrir fólk eða sett upp
verslun og selt kjöt í heilum og
hálfum skrokkum, keypt
skepnur frá bændum og séð
sjálfur um slátrunina (slíkt er
óheimilt samkvæmt lögum).
Þegar bæklingurinn var sótt-
ur á Tollpóststofuna benti
starfsmaður á fréttatilkynn-
ingu Verðlagsstofnunar og
mælti með því að innleysa ekki
póstkröfuna. Starfsfólk Toll-
póststofunnar giskaði á að um
200 manns hefði sótt bækling-
inn hjá þeim áður en fréttatil-
kynningin var birt.“
Norrænn f undur um
neytendamálefni
■ Dagana 24.-26. apríl var
haldinn fundur í undirnefnd
Norrænu embættismanna-
nefndarinnar um neytenda-
málefni. Það er í fyrsta sinn,
sem slíkur fundur er haldinn
hér á íslandi en nefndin fjall-
ar um málefni sem varða
neytendalöggjöf og þ.h. í
nefndinni eiga sæti m.a. um-
boðsmenn neytenda frá
Finnlandi og Noregi, en frá
Svíþjóð og Danmörku eru
fulltrúar frá skrifstofum um-
boðsmanna þar í landi. Full-
trúi íslands er Sveinn Björns-
son formaður Verðlagsráðs.
Á fundinum hér á landi
var m.a. rætt um þau lög sem
fjalla um óréttmæta við-
skiptahætti og neytenda-
vernd (markedsföringslov-
en) og þau áhrif sem þessi
lagaákvæði hafa haft í við-
skiptalífinu og þá reynslu
sem fengist hefur af fram-
kvæmd þeirra.
Á íslandi eru í lögum um
verðlag, samkeppnishömlur
og óréttmæta viðskiptahætti
svipuð ákvæði um þessi mál
og á hinum Norðurlöndun-
um en þar sjá skrifstofur
umboðsmanna um fram-
kvæmd laganna, en hér á
landi eru þau í umsjá neyt-
endamáladeildar Verðlags-
stofnunar.
(Frá Verðlagsstofnun).
A B C D G V
R-kjördæmin 35% 44% 21% 40% 21% 20%
Landsbyggðin 42% 25% 0% 39% 45% 20%
Landiðallt 38% 32% 18% 40% 31% 20%
Myndbandaeign landsmanna, skipt eftir stjórnmálaskoðunum og búsetu. Myndbandaeign er
algengust meðal kjósenda Sjálfstæðisflokksins, en sérkennilegur og athyglisverður munur er á
myndbandaeign framsóknarmanna og alþýðubandalagsmanna, eftir því hvar þeir eru búsettir.