NT - 11.05.1985, Page 6

LaugarHagur 11. maí 1985 6
Þorsteinn Guðjónsson
Aðdragandi ÁÓB
það bii sem veikin kom upp. eins ekki gert sér grein fyrir
En síðan hefur lítið frétzt af því enn. Með þessari lævíslegu
En það hefur aldrei þótt hæfa fyrr en nú á
dögum að það að ganga með sjúkdóm, réttlætti
það að koma honum yfir á aðra.
■ Á upptökum og eðli áunn-
innar ónæmisbæklunar (ÁÓB)
kynvillingasjúkdómsins, sem
nú hefur víða heyrst nefndur
um skeið, hef ég aðeins séð
tvær skýringar. Onnur er hin
læknisfræðilega, sem segir að
ekki sé annað hægt að gera en
rekja ferland eða ferlin, finna
veiruna, hvernig hún vex og
daínar og veldur sjúkdómnum
og við hvaða skilyrði. En um
eiginlega frumorsök þess að
veikin kom upp er ekki rætt. -
Hin skýringin er sú, að „reiði
Guðs“ hafi valdið sjúkdómn-
um. Hvorug þessara skýringa-
nægir mér.
Lítum aðeins á ástandið eins
og það er núna og eins og það
var þegar veiki þessi kont upp.
Meðal margra sálrænna
faraldra, sem herjað hafa á
Vesturlönd og önnur lönd síð-
ari árin, var kynvilluíaraldur-
inn - það er sjálf kynvillan,
áður en veikin kom til - sá sem
einna hraðast breiddist út.
Vegna rangsnúinna hugmynda
um „jafnrétti" og „réttlæti"
Itafa áróðursmenn fyrir út-
hreiðslu kynvillu átt liinn auð-
veldasta leik. í þjóðfélögum
þar sem kynvilla hafði heyrt til
fremur sjaldgæfra undantekn-
inga, urðu nú milljónir manna
alteknar þessu fári. Það er
ekki vafi á að þessi umbreyting
átti sér fjölmiðlarætur. Öll
vörn eða varúð gegn slíku var
ýmist fordæmd eða spottuð.
Allri samúð var beint til manna
af þessu tagi, en ekki til fórnar-
lamba þeirra. Frá þessarar teg-
undar nauðgunar á börnum og
unglingum var ekki sagt - til
þess að „æsa ekki upp for-
dóma". Þannig var þetta í
Bandaríkjunum, þannig í Evr-
ópu og þannig hvarvetna. Á
Norðurlöndum voru jafnvel
farnar kröfugöngur gegn ís-
lendingum, vegna þess að talið
var, að hér hefði þessu enn
ekki verið gefinn nógu laus
taumurinn. Þetta var rétt um
kröfugöngum. Faraldurinn var
orðinn svo geystur, að hann
hefði sennilega farið „sigurför"
um öll lönd, ef náttúran hefði
ekki tekið í taumana.
Áróður kynvillinga beindist
jafnan mest að því að telja sem
flestum trú um, að þeir væru
sjálfir raunar með sama eðli og
kynvillingarnir, en hefðu að-
aðferð tókst þeim að ánetja
marga. En vissulega ber ekki
að neita því að þessi sjúkdóm-
ur (kynvillan sjálf) hefur alltaf
verið til - misjafnlega út-
breiddur þó eftir aldarfari, eins
og aðrir sjúkdómar. En það
hefur aldrei þótt hæfa fyrr en
nú á dögum að það að ganga
með sjúkdóma, réttlætti það
að reyna að koma honunt yfir
á aðra.
Væru áróðursöfgarnar ekki
jafn ráðandi í þessum efnum
og er, þá væri auðvelt að
viðurkenna að ýmsir tilburðir
og snertur af hneigðum í þessa
átt séu tiltölulega lítilsverð at-
riði. Það er ekki fyrr en kemur
að því sem fræðimenn liafa
nefnt hina „rassrænu
andstyggð" („anal sodomy"),
sem alvara málsins kemur í
Ijós. og það er hún sem hefur
ómótmælanlega leitt af sér
sjúkdóminn ÁÓB, sem nú
veldur skelfingu víða.
Ég ætla annars að spara mér
að setja fram. í þetta sinn,
skýringu mína á eiginlegum
upptökum sjúkdómsins ÁÓB.
En ég legg áherzlu á það að
menn eru sammála unt að
sjúkdómsins varð fyrst vart
þar, sem lengst hafði verið
gengið í þessum efnum.
Bubbamennskan á íslandi er
smámunir hjá þvf sem þar
gerðist.
Þorsteinn Guðjónsson.
______________________________
Vegna rangsnúinna hugmynda um „jafnrétti“
og „réttlæti11 hafa áróðursmenn fyrir útbreiðslu
kynvillu átt hinn auðveldasta leik. í þjóðfélög-
um þar sem kynvilla hafði heyrt til fremur
sjaldgæfra undantekninga, urðu nú milljónir
manna alteknir þessu fári.
Knust der Fuge
■ Sagt er að íbúar Heidel-
berg hafi getað stillt klukkur
sínar eftir Immanúel Kant, svo
regluleg var heilsubótarganga
hans á hverjum degi. Og þegar
hann fór ekki hjá á réttum
tíma dag nokkurn árið 1789
vissu menn að eitthvað meiri
háttar hafði hent heimspeking-
inn - Kant hafði einmitt borist
til eyrna frétt um að bylting
hefði brotist út í Frakklandi.
Annar stórviðburður, 300
ára afmæli Jóhanns Sebastíans
Bach, varð til þess að Kamm-
ermúsíkklúbburinn brá af ára-
tugavenju sinni að hafa ekki
annað í prentaðri tónleikaskrá
en knöppustu skil þeirra verka
sem flytja skal: Sinnhoffer-
kvartettinn frá Múnchen og
Ragnar Björnsson organleik-
ari fluttu Die Kunst der Fuge í
tilefni afmælisins, og í tón-
leikaskránni er ekki einasta
birt mynd af hinu aldna stór-
skáldi, heldur og útlistun ein-
stakra kafla verksins með einu
prentuðu tóndæmi - svo mikið
bókmenntalegt frávik frá
fornri venju hefur ekki þekkst
síðan menningartímaritið The
New Yorker tók upp efnisyfir-
lit fyrir fáum árum eftir hálfrar
aldar umræður í blaðstjórn-
inni.
Ekki var þetta þó gert fyrir
prjálið, heldur voru hinar ná-
kvæmu skýringar til þess gerð-
ar að auðvelda áheyrendum að
njóta þessa háttatals fúgunnar
til fullnustu: Die Kunst der
Fuge „sýnir í einu tónverki
það fullkomnasta sem gáfa
Bachs og lærdómur megnuðu
á sviði hins strangasta tónlis-
arforms, fúgunnar, eftir-
komendum til umhugsunar."
Hið prentaða tóndæmi gefur
grunnstef tónverksins, sem
„gengur aftur" í öllum 16 fúg-
um verksins ýmist rétt eða
umhverft, með tilbrigðum og
■ Bach. Teikning eftir
óþekktan listamann sem gerð
er einhverntíma nálægt 1730.
samslungið í mismunandi
röddum, með ótrúlegri hug-
kvæmni og snilli. Sem dæmi
má taka skýringu við 9. fúgu:
„Fúga um tilbrigði grunnstefs-
ins og umhverfu þess í þrenns
konar nótnagildum. Fúgan
hefst með því, að þriðja rödd
leikur grunnstefið. Fyrsta rödd
kemur síðan með umhverft
grunnstefið í tvöföldum nótna-
gildum. Önnur rödd tekur við
með umhverfðu grunnstefi í ein-
földum nótnagildum. Fjórða
rödd rekur lestina með grunn-
stefi ífjórföldum nótnagildum'.'
Þannig vex Die Kunst der
Fuge upp af einu kími rétt eins
og hin gilda og limmikla eik af
einu akarni, enda sagði Beet-
hoven um Bach: „Nicht Bach
sonst Meer sollte er heissen,"
hann ætti að heita haf.en ekki
lækur.
Die Kunst der Fuge er síð-
asta verk Bachs, utan lítils
sálmalags sem tengdasonur
hans skráði eftir honum á dán-
arbeði og flutt var við lok
tónleikanna. Bach auðnaðist
ekki að ljúka verkinu, en lær-
dómsmenn hafa fært að því
líkur hvernig það var hugsað.
Eins og ýmis sérkennileg verk
meistarans, t.d. einleikssam-
stæðurnar fyrir knéfiðlu, lá
Kunst der Fuge lengi í þagnar-
gildi - menn litu á hana sem
einhvers konar æfingu. En nú
er hún til í ýmsum útgáfum,
bæði fyrir hljómborð, hljóm-
sveit og strengjakvartett og
orgel og í þeirri mynd var
verkið frumflutt í heild sinni á
íslandi hinn 1. maí í Bústaða-
kirkju. Undirritaður hlustaði á
æfingu en gat ekki sótt tónleik-
ana sjálfa. Af æfingunni, og af
ummælum kunningja sem voru
á tónleikunum, er Ijóst að þeir
tókust afburða vel og að þessi
útgáfa Kunst der Fuge er mjög
vel heppnuð, því hinar marg-
slungnu raddir njóta sín vel í
meðferð strengjakvartetts.
Með því að standa fyrir
þessum flutningi hefur Kamm-
ermúsíkklúbburinn ennþá
einu sinni sýnt það, að enginn
menningarlegur bratti er hon-
um ofmikill.aðeins hið besta er
nógu gott.
Sig. St.
„Þannig er um frelsið, þegar það missir
fjötra sína verður það sjálft fjötur“
■ Nú er liðið allt í einu farið
að tala um kosningar í haust og
eru þar sjálfstæðismenn
fremstir í flokki. Þetta virðist
vera krónískur sjúkdómur,
ekki liður það misseri að topp-
menn þar á bæ reifi ekki hug-
myndir um kosningar og hlýtur
slíkt að hafa ntjög bagaleg
áhrif á stjórnun alla. Raunar
er ekki að sjá eftir hverju
sjálfstæðisménn eru að slægj-
ast mcð kosningalöngun sinni
því að borin von er að þeir bæti
nokkru teljandi við sig í kosn-
ingum. Raunar virðist miklu
líklegra að þeir tapi. Skal þá
fyrst nefna að fyrir kosningar
eiga þeir eftir að ganga í gegn
um mjög sársaukafullt og erfitt
prófkjör hér í Reykjavík og
svo hitt að sigurvegarar í næstu
kosningunt verða trúlega
flokkar jafnaðarmanna. Al-
þýðuflokkur Jóns Baldvins og
Bandalag jafnaðarntanna með
Valgerði Bjarnadóttur í broddi
fylkingar. Núverandi stjórn-
arilokkar gera örugglega ekki
nteira en að halda í horfinu
ekki síst ef kosningar verða í
október nk. undir kringum-
stæðum óróa á vinnuntarkað-
inum og óvissu um framtíðina.
Sem sagt slæm hugmynd fyrir
báða stjórnarflokkanna sent
endurspeglar fyrst og fremst
hvað ýmsum sjálfstæðismönn-
um líður persónulega illa í
þessu samstarfi.
íslenskan á altari
frjálshyggjunnar
Það er mikið blóð í þeim
manni sem af skáldlegri anda-
gift skrifar leiðara Morgun-
blaðsins þessadagana. Honum
er í meira lagi ljós sú hætta sem
steðjar að íslenskri tungu og
íslenskri menningu í þeirri
andans aumu fjölmiðlabylt-
ingu sem fégróðaöflin eru að
leiða yfir okkur. En skáldið
skyldi átta sig á því að viðvar-
anir hans falla dauðar í eyrum
þeirra frjálshyggjupostula sem
ráða ríkjum í Sjálfstæðisflokki
þar sem öll höft og öll ræktun
eru talin í ætt við andskotann.
Frjálshyggjan spyr ekki hvort
að íslensk tunga standist í
straumi tímans. Frjálshyggju-
hugsunarhátturinn segir að ís-
lensk tunga standist sé hún
þess virði. Standist hún ekki
þá sé það af því að hið frjása
fólk velji annað og til þess hafi
það allan rétt. Frjálshyggjan
hafnar því einnig að fé sé varið
til ræktunar. Hver á að ákveða
hvað á að rækta og fyrir hvern?
Hvaða rétt hafa einhverjir
menningarpostular til þess að
taka fé úr sameiginlegum sjóði
til þess að kenna lýðnunt að
tala. Hann ræður því sjálfur
hvað hann talar. Það er santa
hvernig málið er skoðað, sú
stjórnmálastefna sem ritstjór-
inn beint og óbeint styður ber
um elið í sér dauðann fyrir
íslenska tungu og íslenska
menningu. Sú stjórnmálast-
efna hafnar allri ræktun, öllu
sem lýtur að stýringu bæði í
menningarlegum og markaðs-
legum efnum. Á sama hátt
kemst maður ekki hjá því að
finna til með skáldinu er hann
kremur hjarta sitt yfir eymd
Norðmanna, þessarar þjóðar
sem átt hefur Grieg og Ibsen
að hún skuli tryllast þegar
vesturheimskt moðsuðulag
vinnur keppni og tclja að sóma
Noregs sé borgið. Auðvitað er
þetta hylli fánýtisins, hégóm-
ans, en alveg í stíl við markaðs-
hyggju þjóðfélagið þar sem
aldrei er spurt unt önnur verð-
mæti en verðmæti markaðar-
ins, markaðshyggjuþjóðfélag-
ið sem hafnar allri ræktun, sem
telur hana andstæðu frelsisins
nema þá að ræktunin verði
boðin út, einhverjum til ágóða-
auka.
Annars er það gleðilegt að á
Morgunblaðinu skuli finnast
skáld sem sér upp úr þokunni,
gerir sérgrein fyrir þeirri hættu
sem íslenskri menningu er búin
á fjölmiðlaöld þar sem heild-
sölum í skjóli voldugra stjórn-
málaafla verður gerður hinn
prýðilegasti gróða vegur með
því að flytja okkur lágkúruleg-
an erlendan skemmtana-
bransa.
Sígarettu og
brennivinsheildsalar
Fyrirsögnin á grein þessari