NT - 07.11.1985, Page 17

Fimmtudagur 7. nóvember 1985 17
Guðmundur Pétursson
frá Öfeigsfirði
Fæddur 7. maí 1912
Dáinn 20. okt. 1985
Vinur minn Guðmundur Pétursson
frá Ófeigsfirði er látinn, rúmlega 73ja
ára að aldri. Hann andaðist á Borgar-
spítalanum í Reykjavík eftir skamma
legu þar. Þó kom lát hans ekki á
óvart. Á sl. vori kom í ljós, að hinn
líttlæknanlegi sjúkdómur, krabba-
meinið, hafði tekið hann tökum. Var
hann þá tekinn í meðferð vegna þess,
gefnar sprautur með vissu millibili,
sem áttu að vinna gegn meinsemd-
inni. - Eins og venjulega kom hann
heima í Ófeigsfjörð á sl. vori og
■dvaldi þar ásamt konu sinni og öðru
skylduliði, sem þar er sumar hvert, en
skrapp suður til að láta fylgjast með
líðan sinni og fá áðurnefndar spraut-
ur. Virtist hann hress og líkt og
.sjúkdómurinn hefði vikið undan við
þær lækningatilraunir, sem gerðar
;voru á honum. Og sama var eftir að
liann kom suður. - Fréttist að hann
hefði farið í skemmtiferðalag í haust
með öðru fólki og verið hress og
glaður í því ferðalagi og ánægður
með að hafa getað tekið þátt í því. -
En stuttu síðar herti meinsemdin tök
sín svo hann varð að fara á sjúkrahús,
'þar sem hann andaðist eftir stutta
legu.
Um æviferil þessa góðvinar míns
langar mig nú að fara nokkrum orðum
er hann hefurkvatt þetta jarðneska líf
og flutt yfir á annað tilverustig, en ég
stend eftir hérna megin á bakkanum
og horfi á eftir honum og öðrum
vinum mínum hverjum af öðrum með
söknuði. En um allt verða þau orð
mín fátæklegri en ég vildi og vert væri.
Þann 7. maí 1912 fæddist þeim
hjónum, Ingibjörgu Ketilsdóttur og
Pétri Guðmundssyni í Ófeigsfirði
frumburðir þeirra. Það voru tveir
drengir. Fæðing þeirra var erfið og
tvísýnt um úrslit. Sækja varð lækni til
Hólmavíkur og það tók langan tíma
eins og samgöngum var þá háttað og
símalaust. En Magnús Pétursson, sá
ötuli og heppni læknir kom þó í tæka
■tíð svo konu og börnum varð bjargað.
*En þar mátti ekki miklu muna. Taka
varð þá með töngum og báru þeir ör
eftir þá aðgerð.
Strax við fæðingu voru þeir bræður
svo líkir að merkja varð þá til þess að
þekkja þá sundur. Báðir voru þeir
gullrauðir á hár og dálítið freknóttir í
andliti. í*ó þeir breyttust nokkuð með'
aldri og þroska voru þeir ávallt svo
líkir að gát varð að hafa á til að
þekkja þá sundur, ekki síst þeir sem
ekki voru daglega samvistum við þá.
Sama var að segja um skaphöfn
þeirra.
Þeim bræðrum voru nöfn gefin. Sá
er fyrr fæddist var skírður Guðmund-
ur en hinn Ketill. Þar með fengu þeir
nöfn feðra foreldra sinna. Báðir
runnu þeir upp eins og fíflar í túni,
bráðþroska og tápmiklir og öllum
hugþekkir.
Árin liðu. Þeir tóku fljótt virkan
þátt í fjölbreyttum störfum heimilis-
ins. Alla barnafræðslu sína fengu þeir
hjá móður sinni og svo var einnig um
þá bræður alla, sem yngri voru, enda
Ingibjörg mjög vel að sér og merk
kona. Var þeim og létt um nám. Strax
og Reykjaskóli tók til starfa fóru þeir
þangað til framhaldsnáms.
Fram úr því skildust leiðir þeirra
tvíburabræðranna, sem ávallt voru
mjög samrýmdir. Ketill hélt að heim-
an og gerðist sjómaður að atvinnu og
aflaði sér menntunar á því sviði. Var
hann fyrst háseti á togurum en síðar
stýrimaður og skipstjóri á Akureyrar-
togurunum. Gat hann sér þar hið
besta orð fyrir afburða dugnað og
mannkosti. Hann kvæntist á Akureyri
og átti einn son. Hann er nú látinn fyrir
nokkrum árum. En Guðmundur varð
eftir heima og vann að bústörfunum,
enda þess full þörf þar sem svo margt
var umleikis á mestu hlunnindajörð
sinnar sveitar og þó víðar væri leitað.
í fyrstu vann hann á búi foreldra sinna,
en stofnaði síðar sitt eigið heimili og
bjó á litlum hluta jarðarinnar, sem
hann festi kaup á, þar til hann hætti
búskap. Ég hefi hér oft nefnt nöfn
þeirra tvíburabræðranna saman. Ber
það til, að vart er hægt að minnast
annars án þess báðir komi í hug þeim
sem kynntust þeim báðum. Svo sam-
stæðir voru þeir um gerð og mann-
kosti.
Guðmundur gekk að eiga Elínu
Guðmundsdóttur frá Bæ. Elín var
nokkru yngri en Guðmundur. Hún
kom í Öfeigsfjörð á barnsaldri til
þeirra hjóna, Ingibjargar og Péturs,
þegar heimili foreldra hennar leystist
upp og faðir hennar dó um aldur fram
frá mörgum börnum, sumum ungum.
Elín varð myndarleg og tápmikil
stúlka. Hugir þeirra Elínar og Guð-
mundar féllu saman og þau bundust
ástarböndum, sem fæddi af sér tví-
burasysturnar, Báru og Sjöfn, áður
en þau gengu í hjónaband.
Um sólstöðurnar 1942 var mikið
um að vera í Ófeigsfirði. Þrenn pör
voru þá gefin saman í hjónaband.
Þau voru Sigríður Guðmundsdóttir í
Ófeigsfirði og Sveinbjörn Guð-
mundsson frá Þorfinnstöðum í Ön-
undarfirði, Guðmundur Guðmunds-
son bóndi á Melum, systursonur Sig-
ríðar, og Ragnheiður Jónsdóttir frá
Broddadalsá og Guðmundur Péturs-
son, sá sem hér er minnst og Elín
Guðmundsdóttir. Það var stór og
eftirminnileg stund þegar þessi
frændsystkini voru gefin saman í
heilagt hjónaband í heimahúsum föð-
ur og afa þeirra þriggja, Sigríðar og
Guðmundanna, að viðstöddu miklu
fjölmenni sveitunga þeirra, ættingja
og vina nær og fjær, við mikinn
mannfagnað og veislukost, sem sómt
hefði stórhöfðingjum.
Þó gamla húsið í Ófeigsfirði væri
stórt og sátt og samlyndi einkenndi
heimilislífið í Ófeigsfirði, varð of
þröngt um þrjár fjölskyldur þar þegar
fjölgaði í fjölskyldu þeirra Guð-
mundar og Elínar. Réðust þau þá í að
byggja nýtt og vandað íbúðarhús
skammt frá gamla húsinu, sem byggt
var eftir húsbrunann 1914, og var
eitthvert stærsta og vandaðasta íbúð-
arhús sinnar samtíðar á sveitabæ , og
stendur enn með mikilli reisn.
Eins og áður sagði átti Guðmundur
ekki nema lítinn hluta jarðarinnar,
eða ‘/«part hennar, og hlunnindahlut-
ur hans framanaf heldur smár. Safn-
aðist þeim því ekki auður, en fjöl-
skyldan stækkaði svo nokkurs þurfti
við. Þau hjónin eignuðust 8 börn,
fimm syni og þrjár dætur. Þau eru:
Bára, fædd 16/9 1937, Sjöfn fædd
sama ár og dag, Pétur, fæddur 23/6
1944, Ingibjörg, fædd 30/6 1946, Guð-
mundur, fæddur 3/6 1950, dáinn 4/10
1965. Torfi, fæddur 23/1 1952, Ásgeir
fæddur 20/12 1954 og Böðvar fæddur
30/10 1963. Eru 7 þeirra á lífi og
afkomendur þeirra orðnir 40.
Ófeigsfjörður er stór og gagnauðug
bújörð. Hlunnindi eru þar mikil og
fjölbreytt, s.s. æðarvarp mikið og
selveiði, trjáreki óþrjótandi á langri
strandlengju og margt annað nýtilegt
ber þar að landi. En erfitt er til
túnræktar þar heimavið, en slægju-
lönd góð og útibeit á vetrum, að
ótöldu fossaflinu í fallvötnum jarðar-
innar, sem er eitt hið mesta í Vest-
fjarðarkjálkanum. Til að nýta þessi
miklu hlunnindi þurfti mannafla og
dugnað. Þar við bættist erfiðir að-
drættir til heimilis og búrekstrar, sem
allir urðu að fara fram sjóleiðina á
bátum. Allt var þetta erfitt og fólkinu
fækkaði. Börnunum þurfti að koma
til náms og fram úr því urðu þau
meira að heiman. Það fór því að
verða erfitt að standa undir öllu því
sem þessi stóra og gagnmikla jörð bjó
yfir. Einkum þyngdist róðurinn eftir
skyndilegt fráfall Sveinbjarnar manns
Sigríðar 1955. Börn Guðmundar voru
heldur ekki reiðubúin að festa sig við
búskap á þessu stórbýli og ættaróðali
sínu. Því fóru að verða blikur á lofti og
úr vöndu að ráða. Það fór að verða
erfitt að standa frammi fyrir þessum
vanda. Ræturnar til ættaróðalsins og
sveitarinnar var erfitt að slíta. En þó
kom að þeirri þungbæru ákvörðun að
gefa upp bú og byggð og hverfa á vit
annarra lífsmöguleika og lífshátta.
Sumarið 1965 var það ákveðið að
allar fjölskyldurnar, sem þarna höfðu
lifað við rausn og myndarskap og
löngum veitt forustu í málum sveitar
sinnar, ákváðu að taka upp bú sín og
flytjast burtu frá öllu sínu og skilja
jörðina eftir sem eyðibyggð.
í fyrsta áfanga fluttust þau Guð-
mundur og Elín með sína fjölskyldu
til Bolungarvíkur og voru þar í sjö ár.
áður en þau fluttu suður. En gömlu
hjónin Pétur og Ingibjörg ásamt Sig-
ríði fluttu til Reykjavíkur. Fór hér
sem oftar að „sem hafið gleypir
höfuðstaðurinn alla".
Það var mikil örlagastund þegar
allt þetta góða og menningarlega fólk
yfirgaf höfuðból sitt og heimabyggð,
ekki einungis fyrir það sjálft, heldur
einnig fyrir byggðina og þá sem eftir
sátu. Það segir enginn hverjar tilfinn-
ingar þessa fólks voru, þar verður
hver og einn að ráða af líkum. Það
bar ekki á torg og talaði fátt um. En
alllr vissu að þar voru þung örlagaspor
stigin. Ofan á þann sársauka bættist
það, að stuttu áður en heimilið var
yfirgefið varð Guðmundur sonur
þeirra hjóna, 15 ára efnispiltur og
hugljúfur, eins og hann átti kyn til,
fyrir slysi á heimaslóðum og bcið
bana. Síðasta athöfn þess, áður en
heimilið yrði yfirgefið, var að fylgja
jarðneskum leifum hans til grafar í
kirkjugarði sinnar heimasveitar. Það
var þungbær raun ofan á annað. En
engin æðruorð voru sögð. Örlögunum
var tekið með þögulli ró, á yfirborð-
inu. En þessir atburðir urðu einnig
öðrum erfiðir. Það var sárt að sjá á
bak öllu þcssu góða fólki, sem ávallt
hafði borið upp hróður sveitar sinnar
með reisu og sóma. Þetta var allt svo
kvikusárt, aö menn veigruðu sér við
að ræða það, og svo hefur verið æ
síðan. Engu varð um þokað.
Ég sagði í upphafi þessarra orða
minna: „Vinur minn Guðmundur" og
það í fyllstu meiningu. Allt frá því ég
kom í Ófeigsfjörö til dvalar, 16 ára
gamall, á heimili afa hans, Guð-
mundar Péturssonar og Sigríðar dótt-
ur hans, tókst innileg vinátta milli
mín og þeirra tvíburabræðranna,
Guðmundar og Ketils. Sú vinátta
hélst með sama hætti öll þau 6 ár, sem
ég dvaldi í Ófeigsfirði. Óg sú vinátta
hefur enst mér ævilangt upp frá því,
þó hún hafi breytt um svip eftir að
leiðir okkur skildu og hver fór að
sýsla við sitt lífs starf þar sem vík varð
milli vina. Þeir bræður voru 7 árum
yngri en ég, en það breytti engu um
það að þeir löðuðust að mér og ég að
þeim. Þeir auðsýndu mér strax barns-
lega vináttu og hlýleik, sem mér var
mikils virði. Þeir voru einstakir gæða
drengir, hlýir og drenglundaðir í
öllum háttum sínum og alla tíð dreng-
skaparmenn fram í fingurgóma, eins
og stundum er sagt. Við áttum leiki og
störf saman og þar bar aldrei útaf þó
stundum yrði ég, kannski, helst til
harðleikinn í leik okkar og átökum
þegar mér fór að aukast þróttur og
þurfti að neyta þess svo sem títt er um
unglinga, sem eru að vaxa. Það var
mikilsvert að kynnast þessum góðu
drengjum og vera samvistum við þá,
og gott að eiga minningar um það. Ég
var ekki einn um vináttu þeirra því
þeir voru öllum ljúfir og kærir, sem
voru þeim samtíða og kynntust þeim
nokkuð. Upp frá því hlakkaði ég
ávallt til að koma í Ófeigsfjörð. Þar
stóðu ávallt vinir í varpa að fagna mér
og bjóða mig velkominn í bæinn.
Fyrir það er ég þakklátur því fólki
öllu. En ég var ekki einn um að njóta
þess, svo var og um aðra.
Þó Guðmundur tranaði sér ekki
fram gat ekki hjá því farið, aö honum
væru falin ýmis trúnaðarstörf fyrir
sveit sína og samfélag. Þau leysti
hann af þeirri prúðmennsku, sem
honum var í blóð borin, og af sam-
viskusemi. Hann var kosinn í hrepps-
nefnd 1954 og sat í henni óslitið þar
til hann flutti burtu. Hann var í stjórn
Lestrarfélags Árneshrepps 22 ár og
lengi formaður þess. Formaður Ung-
mennafélagsins var hann um árabil,
endurskoðandi Kaupfélags Stranda-
manna um langt skeið og í stjórn þess
síðasta ár háns heima og þá formaður
stjórnar þess. Allt sýnir þetta hvert
traust var til hans borið af samferöa-
mönnum hans. Hann lét ekki mikið á
sér bera, en var farsæll og dreng-
lundaður maður, senr allsstaðár vildi
láta gott af sér leiða.
Eftir að Guðmundur flutti suður
átti hann heima í Kópavogi. Stundaði
þar ýmsa vinnu eftir því sem til féll.
Var m.a. á sanddæluskipinu Sandey
um skeið. En á hverju vori hélt hann
heim í Ófeigsfjörð með fjölskyldu
sína að nýta hlunnindi jarðarinnar,
eftir því sem föng voru á, og njóta
unaðar æskustöðvanna. Naut hann
þar aðstoðar Péturs sonar síns, sem
orðinn var aðaleigandi Ófeigsfjaðrar
með öllum sínum hlunnindum, sem
áður voru í margra eign. Þó Ófeigs-
fjörður sé afskekkt í sveit settur og
næstum veglaust þangað, þá kom það
ekki í veg fyrir að á sumrin var jafnan
mannmargt í Ófeigsfirði. Ættingjar
og vinir sóttu mjög á heimaslóðir og
undu sér vel. Ókunnugir lögðu einnig
þangað leið sína og nutu þar góðrar
gestrisni. Menn fýsti að sjá þetta
forna höfuðból og gullkistu, sem þó
var ekki opnuð nema með ærinni
fyrirhöfn. Þar í liggur gildi hennar.
Guðmundur er nú horfinn sjónum
ástvina sinna og annarra, sem áttu
með honum samleið. Allir sem kynnt-
ust honum minnast hans sem góðs
drengs og vinar. Það ber að þakka.
Með þessum minningarorðum um
hann látinn færi ég honum hinstu
kveðju mína og þakkir fyrir rnikils-
verða vináttu, sem hófst á unglings-
árum okkar við fyrstu kynni og aldrei
rofnaði. Fari hann í friði. Friðurguðs
hann blessi á nýrri vegferð hans. Hafi
hann þökk fyrir það allt.
Elínu vinkonu minni, börnum
þeirra og öðrum ættingjum og vinum
sendi ég innilega samúðarkveöju
mína, konu minnar og annarra vina á
heimaslóðum hans og þeirra.
Guðmundur P. Valgeirsson
Brother prjónavél
Til sölu ónotuð Brother prjónavél HK 840 4ra
lita. Selst á hálfvirði.
Upplýsingar í síma 73232.
Ríkisendurskoðun
óskar að ráða til starfa viðskiptafræðing eða
löggiltan endurskoðanda. Maður með góða
starfsreynslu í bókhaldi kemur einnig til
greina.
Umsóknir ásamt upplýsingum um aldur,
menntun og fyrri störf óskast sendar ríkis-
endurskoðun, Laugaveg 105, fyrir 12.
nóvember n.k.
Frá menntamálaráðuneytinu:
Fjölbrautaskóla Suðurlands á Selfossi vantar
kennara frá næstu áramótum. Um er að
ræða fulla kennslu í hverri af eftirtöldum
kennslugreinum: Eðlisfræði, ensku, stærð-
fræði og tölvufræði.
Umsóknir ásamt upplýsingum um menntun
og fyrri störf sendist menntamálaráðuneyt-
inu, Hverfisgötu 6, 101 Reykjavík fyrir 1.
desember.
Menntamálaráðuneytið
Vantar mann eða konu
til vinnu á kjúklingabúi. Samviskusöm og
þurfa að geta unnið sjálfstætt. Upplýsingar í
síma 99-6053 og 99-6051.
t
Þökkum innilega samúð og vináttu við andlát og útför systur
okkar,
Ólafar Jónsdóttur
Egilsstöðum
Unnur Jónsdóttir
Pétur Jónsson
t
Sæmundur Sæmundsson
frá Heiði á Langanesi, siðast bóndi i Keldnakoti i Stokkseyrarhreppi
verður jarðsunginn frá Stokkseyrarkirkju föstudaginn 8.
nóvember kl. 14.00
Vandamenn
A Bflbeltin
jf* hafabjargað yx*OAR