NT - 29.11.1985, Blaðsíða 2

Föstudagur 29. nóvember 1985 2
Bankarnir tapa
enn eitt árið!
Vísbending um margháttaða veikleika bankakerfisins,
segir Þórður Ólafsson formaður bankaeftirlitsins
Höfuðástæður hallarekstursins
telur hann vera að eftir því sem
meira er verðtryggt þá er minni
vaxtamunur á verðtryggðum
inn- og útlánum heldur en á
föstum vöxtum. Bankarnir hafa
boðið upp á þau kjör að ef
verðtrygging er betri þá gildir
hún. Þegar verðbólgan hefur
verið jafn há og raun ber vitni
í ár þá hefur meira og meira
verið verðtryggt í bönkunum
þannig að hluti af skýringunni
liggur þar. Ofan á það bætist
samkeppnin milli bankanna.
Seðlabankinn hefur neitað um
vaxtaleiðréttingu í takt við verð-
bólguna frá því í sumar. Einnig
spila vextir af afurðalánum
þarna inn í en þeir eru að mati
Samvinnubankans alltof lágir.
Valur Valsson, hjá Iðnaðar-
bankanum, sagði að megin-
ástæðan fyrir þessu vera ósam-
ræmi milli verðbólguþróunar og
vaxta af óverðtryggðum lánum,
en þarna væri farið eftir láns-
kjaravísitölu og hefur Seðla-
bankinn neitað að leiðrétta
þetta ósamræmi. Hann einsog
Geir bjóst við betri útkomu í ár
en í fyrra.
Fylkisstjórnir
á sameinuðu þingi:
Völdin heim
í héruðin
Fyrsta umræða um þingsálykt-
unartillögu BJ
■ Þingsályktunartillaga þing-
flokks Bandalags jafnaðar-
manna um fylkisstjórnir kom
til fyrri umræðu á Alþingi í gær.
Tillagan gerir ráð fyrir að ríkis-
stjórnin feli stjórnarskrárnefnd
að skipta landinu niður í fylki
sem verði þriðja stjórnsýslustig-
ið milli ríkis og sveitarstjórna .
„Eitt mikilvægasta verkefni
íslenskra stjórnmála í dag er að
brjóta upp það staðnaða kerfi
sem við búum við,“ sagði Guð-
mundur Einarsson þingmaður í
framsögu að tillögunni. í máli
sínu vitnaði hann til ályktana
landsfunda BJ og minnti á að
málið var flutt á síðasta þingi en
kom ekki til afgreiðslu í það
skiptið. Guðmundur sagði að
það væri ljóst að fólk vildi í
auknum mæli sækja forræði til
ríkisvaldsins með aukinni þátt-
töku og áhrifum á nálæga á-
kvarðanatöku. „Fólk hefur ver-
ið svipt völdum yfir lífi sínu og
afkomu,“ sagði hann og vitnaði
til opinberrar stjórnunar í t.d.
sjávarútvegi og landbúnaði.
Guðmundur lét í ljós þá skoð-
un sína að fylki yrði að styðjast
við fleira en landfræðilegar og
félagslegar aðstæður t.d. sam-
eiginlega þætti í atvinnulífi.
„Það á að gefa heimamönnum
tækifæri til að ráða sjálfir yfir
tekjustofnum óháð ríkisstjórn
og Alþingi," sagði hann.
Gunnar G. Schram sagði að
um athyglisverða hugmynd væri
að ræða. Hann nefndi að þetta
mál hefði lítillega borið á góma
í stjórnarskrárnefnd og væri
raunar ofarlega á lista yfir þau
mál sem þar ætti eftir að fjalla
um á ítarlegri hátt. Gunnar fór
nokkrum orðum um hvert hugs-
anlegt samband fylkja við sveit-
arstjórnir gæti orðið og benti á
að um mjög róttækar breytingar
yrði að ræða ef til framkvæmdar
kæmi og því ráðlegast að leita
álits landsmanna áður en til
kæmi.
„Grundvallarhugsunin í til-
lögunni er af hinu góða þ.e.
hvað varðar lýðræðið og vald-
dreifinguna, en það er mjög
hætt við að það færi að sneiðast
á vald og umsvif sveitarstjórna
ef til kæmi að fylki yrðu hluti af
stjórnkerfinu,“ sagði Gunnar
ennfremur. Hann benti á að
umfjöllun um fylkisstjórnir kall-
aði á að réttur fólks til að kjósa
fulltrúa á Alþingi yrði jafnaður
óháð búsetu, þar sem um tölu-
verða tilfærslu á valdi yrði að
ræða til fylkjanna.
„Það blasir við að afstöðu til
málsins er ekki hægt að taka
fyrr en frumvarp liggur fyrir,“
sagði Ólafur Þ. Þórðarson.
„Grunnhugsunin er rétt en til-
lagan óljós.“ Ólafur benti á
dæmi þess hve núverandi stjórn-
kerfi hefði brugðist að ýmsu
leyti og að miðað við ýmsar
forsendur gætu fylkisstjórnir
leyst vandann. Hann benti á að
mörk fylkja yrðu að vera í
samræmi við vitund manna um
uppruna og tengsl. „Skagfirð-
ingur verður ávallt Norðlend-
ingur," sagði Ólafur.
Ólafur Þ. Þórðarson sagði að
hann teldi að ef þriðja stjórn-
sýslustigið'í formi fylidsstjórna
næði fram að ganga væri líklegt
að yngri menn myndu veljast til
ábyrgðarstarfa en nú gerist og
að það nýja blóð sem þannig
kæmi inn í yfirstjórn málefna
yrði kveikjan að nýrri fram-
farasókn í landinu. I lok máls
síns gerði Ólafur athugasemd
við störf stjórnarskrárnefndar
og sagðist telja að þar hefði ekki
verið unnið sem skyldi.
Nokkrir þingmenn til viou-at-
ar tóku til máls um fylkisstjórn-
irnar.
Nei, Palli ég er næstur!
■ Afkoma viðskiptabankanna
var slæm í fyrra og samkvæmt
bráðabirgðauppgjöri fyrstu 8
mánuðina í ár má sjá ákveðna
vísbendingu um að afkoman
verði ekki góð í ár. Þetta kom
fram í samtali við Þórð Ólafs-
son, forstöðumann bankaeftir-
litsins í gær.
Þórður sagði við NT að það
væri bankaeftirlitinu áhyggju-
efni þegar bankar eru reknir
með tapi ár eftir ár. Sagði hann
að það hlyti að vera vísbending
um margháttaða veikleika í
bankakerfinu.
Skýringarnar á þessu eru
margar að mati Þórðar og vildi
hann ekki fara út í að útskýra
aila þá þætti sem þar spiluðu inn
í, en ein af mörgum skýringum
á þessu er vaxtakapphlaup
bankanna.
í fyrra voru aðeins tveir af
viðskiptabönkunum reknir með
örlitlum nettóhagnaði miðað
við ársskýrslur bankanna, en
það voru Búnaðarbankinn og
Samvinnubankinn. Hinir fimm
voru reknir með tapi. Hinsvegar
ber þess að gæta að raunaukning
eigin fjár banka og sparisjóða
var 1,7% miðað við lánskjara-
vísitölu, þannig að eigið fé
bankanna hefur ekki rýrnað.
Geir Magnússon, bankastjóri
Samvinnubankans, sagðist gera
sér vonir um að afkoman yrði
heldur betri í ár en í fyrra.
■ Starfsmenn Svæðisútvarpsins. F.v. Ragnheiður Davíðsdóttir, Sverrir Gauti Diego, umsjónarmaður
og Helgi IMár Barðason. Á myndina vantar Steinunni Lárusdóttur og Helga V. Sverrisson.
NT-mynd: Róbert.
Rikisútvarpið:
Svæðisútvarp
í Reykjavík
■ Svæðisútvarp Reykjavíkur
og nágrennis mun hefja útsend-
ingar í fyrsta skipti, mánudag-
inn 2. desember kl. 17.03 áFM
bylgjulengd 90.1. Kemur það til
með að nást um öll Suðurnesin
og allt að Akranesi í hina áttina.
Útsendingar svæðisútvarpsins
verða alla virka daga vikunnar
á milli kl. 17.03 og 18.00, a.m.k.
fyrsta mánuðinn sem verður
einskonar tilraun.
„Þetta verður fyrst og fremst
þjónustuútvurp, og einungis
tekið á i málum sem snerta
höfuðborgina og svæðið sem
útvarpið nær til,“ sagði Sverrir
Gauti Diego umsjónarmaður
svæðisútvarpsins, í samtali við
NT, en alls verða starfsmenn
svæðisútvarpsins fimm talsins.
„Þannig er desembermánuður
einkum hentugur til að fara af
stað,því að þá er mikið urn að
vera og þetta er yfirleitt við-
burðaríkur tími. Einnig er það
skemmtilegt að fólk getur valið
um þrjár stöðvar þegar svæðis-
útvarpið er í gangi, því að það
lokar hvorugri hinna rásanna.
Sagði Elfa Björk Gunnars-
dóttir framkvæmdastjóri Ríkis-
útvarpsins, að þessi fyrsti mán-
uður svæðisútvarpsins yrði eins-
konar reynslutími á hvernig
fólki félli þaö í geð.
Banaslysið á
Vesturlandsvegi:
Framúr-
akstur
■ Rannsókn á banaslys-
inu sem varð á Vestur-
landsvegi í gær, hefur leitt
í ljós að ökumaður fólks-
bifreiðarinnar, sem lést
var að taka fram úr öðrum
bíl. Eftir því sem næst
verður komist gerðist
þetta mjög snögglega.
Ekki er hægt að birta
nafn hins látna, þar sem
það er ósk aðstandenda
að nafnið verði ekki birt
fyrr en um hádegi í
dag. Drengurinn sem lést
var sautján ára gamall.