Sunnudagsblaðið - 26.01.1958, Blaðsíða 6

34
hefðu séð stað, þar sem ef til vill
væri hægt að brjóta sér leið upp.
Við lögðum á ráð okkar og hóf-
umst þegar handa. Hér var okk-
ur hvort sem var dauðin vís.
Vesalings hundarnir reyndu að
fylgja okkur eftir, en þeir misstu
fótanna hver á fætur öðrum og
hröpuðu í sjóinn.
Um hádegi vorum við komnir
allangt uppeftir og farnir að hafa
von. En þá virtist skyndilega sem
öll sund væru lokuð. Fyrir okkur
urðu snarbrattir klettar, og þeir
voru ekki þaktir íslagi, sem hægt
var að höggva í spor, heldur
klepraðir glerhálu klakalagi.
Framundan og lítið eitt neðar
stóð klettasyila út úr hlíðinni.
Þangað virtist ómögulegt að kom-
ast.
Áður en ég gat áttað mig, hafði
Lappinn Savio tekið til sinna ráða.
Hann hafði losað sig af tauginni,
sem tengdi- okkur alla saman,
hniprað sig saman og tiplaði nú
þennan spotta eftir glerhálu svell-
inu. Hann bar fæturna mjög ótt
og var sem hann flygi frekar en
gengi. Síðustu metrana rann hann
frekar en gekk, en svo nákvæm-
lega hafði hann reiknað stefnuna
að hann lenti á syllunni og fékk
haldið sér þar.
Við komum nú endanum á taug-
inni til hans. Hann festi hana
rammlega og Fougner fikaði sig
til hans og síðan Bernacchi. Það
kom í minn hlut að leika sama
leikinn og Savio. Við mig gat eng
inn stutt, þar sem ég fór síðast-
ur. En allt fór vel, og við vorum
allir komnir heilu og’ holdnu á
sylluna.
Nú gekk ferðin mun betur. Eft-
ir nokkra klukkutíma höfðum við
náð upp fyrir mesta brattann, og
vorum ekki lehgur í yfirvofandi
lífshættu. Við þurftum að klífa
1700 metra háa brún hásléttunn-
ar. Þangað náðum við um síðir
og eftir það var leiðin greið til
SUNNUDAGSBL Ai) 1Ð
bækistöðyarinnar við Adarehöfða.
Suðurhafsveturinn lagðist að.
Við hættum að verða varir við
dýr, en Suðurkrossinn varð þeim
ínun kærari.
Við bjuggumst til að halda 17.
maí hátíðlegan. Það var í fyrsta
skipti sem haldið var upp á hann
á Suðurskautslandinu. Við dróg-
um íallegan, norskan fána að hún
og héldum skíðamót í tilefni dags
ins.
SLEÐAFEEÐ í SUÐURÁTT.
í lok júlí bjóst Borchgrevink til
að hefja fyrstu meiriháttar leið-
angurinn á landi. I ferö með hon-
um skyldu vera báðir Lapparnir
og Evans, ásamt 29 hundum og
þrem sleðum. Veðrið var ennþá
óútreiknanlegt. Leið þeirra lá inn
yfir ísinn í suðurátt. Þeir hrepptu
mikil veður en miðaði allvel á-
fram. Þeir fundu ey, sem þeir
nefndu eftir hertoganum af York,
og héldu við svo búið aftur til
Adarehöfða.
Þeir fóru í ýmsa leiðangra, —
smærri og stærri, — til ýmissa
átta og unnu stöðugt að vísinda-
störfum.
Þegar á leið veturinn veiktist
dýrafræðingur leiðangursins, Ni-
kolai Hansen. Það dró smátt og
smátt af honum og hinn 15. okt-
óber lézt hann. Hann var grafinn
á Adarehöfðanum þar sem hann
er hæstur. Það var fyrsta gröfin,
sem tekin var á SuðurskautSland-
inu.
En nú fór að vora og með vor-
inu jókst dýralífið. Fyrstar komu
mörgæsirnar. Þær flyktust úr
norðri í stóhópum. Eggin voru
ekki einungis nýnæmi, heldur hin
verðmætustu frá heilsufræðilegu
sjónarmiði.
Og svo komu jólin um hásum-
arið.
í lok febniar kom ,;Suðurkross-
inn“ aftur. Vetursetumenn tóku
sig upp .frá Adarehöfða. En hlut-
verkinu var enn ekki lokið. Borch-
grevink hugðist kanna Rosshafið
betur. Það var hin fyrsta veru-
lega . rannsóknarferðin á strönd
Suður-Viktoríulands. Þar eru t.d.
eldfjöll mikil, Melbourne í híew-
neslandi og Erubus og Terror
lengra ipni í McMurdorflóanum.
Eldfjallið Melhourne .er furðu-
. lega:líkt Etnu að útliti um 3000
metra hátt.
Eitt aðalmarkmið Borchgrevink
var að kanna íshelluna miklu, sem
Sir James Clark Ross hafði upp-
götvað á ferð sinni árið 1841—42.
„Við hefðum eins getað síglt gegn
um klettana við Dover eíns og í
gegnum hans“, skrifaði Ross í
þann tíma, en Borchgrevink af-
sannaði orð Ross gersamlega. —
Hann „sigldi“—öllu heldur fann
leið — í gegnum hana og ruddi
þar með einum erfiðasta þrösk-
uldinum úr leið annara suður-
skautsfara.
Borchgrevink sigldi til austurs
með rönd íshellunnar á suðlægari
breiddargráðu en nokkur hafði
áður komið, og hinn 16. fébrúar
skeði undrið: Rönd íshéllunnar
opnaðist og við blasti mjótt en
lygnt sund. Hvalaflóimi var fund-
inn, hinn frægi bækistaður Am-
undsens, þar sem síðar var „Little
America” og þar sem nú hefst við
deild úr leiðangri vísindamanna í
sambandi við alþjóða-jarðeðlis-
fræðiárið.
Borchgrevink tókst að komast
allt suður á 79. breiddargráðu.
Þangað komst hann 17. febrúar.
Þá leyfði tíminn honum ekki að
halda lengra. Dapur í huga sneri
hann stafni til norðurs. Hann gat
ekki hætt lífi manna sinna í að
dvélja lengur á þessum slóSum.
Sumarið er stutt á þessum slóð-
um og aftur fór vetur í hönd.
Sjálfur segir hann: „Brautrvðj-
endastarf eins og nlitt er beizkt.
Ojörið svo vel að fletta á Ws. 43.