Sunnudagsblaðið - 12.04.1959, Blaðsíða 8

184
SUNNUDAGSBLAÐIB
Asfalíf og hjúskapur
Eftir síra R. How
Ástalifið hefur út af fyrir sig
afar mikla þyðingu, en er þó að-
eins liður í langtum stærri heild.
Og það er þess vert að muna.
„VIÐ skiljum ekki að neitt geti
verið rangt við það,“ sagði Jana.
„Við elskum hvort annað og við
ætlum að giftast hvort sem er,
eftir hálft annað ár.“ „Myndum
gifta okkur undir eins, ef við hefð
um efni á því,“ bætti Karl við.
Karl og Jana höfðu verið trú-
lofuð í eitt ár, þegar þau töluðu
við prestinn sinn. Þetta voru að-
laðandi, alvörugefnir og fjarska
ástfangnir unglingar, sem and-
mæltu eindregið þeirri skoðun, að
ekki megi sameinast líkamlega
fyrr en eftir giftingu. „Ef karl og
kona elskast, hvers vegna skyldu
þau þá ekki mega njóta ástar sinn
ar til fulls?“
Prestar, sem eru þess verðir, að
njóta trausts hins unga fólks,
mega oft og tíðum standa and-
spænis þessari spurningu, — og
þeir verða að svara. Þeir mega
ekki víkja sér undan því, eða láta
sér nægja að lyfta vísifingri. Því
væri heimskulegt að neita, að kyn
orkan er kraftur til ills og góðs,
bæði innan og utan hjónabands-
ins!
Ég hef heyrt marga og ólíka
menn segja álit sitt um kynunað,
ást og hjúskap, og það er mín
reynsla að flest af unga fólkinu
trúi á hjónabandið. „Ef manni
bara þykir vænt hvoru um annað,
þetur það aldrei farið iíla,“ segir •
það. En það hefur heldur óljósar
hugmyndir um, hvern þátt ástar-
unaðurinn á í lífinu, og er það
sízt að furða, því svo er tíðum
farið þeim cr fuílþroska kallast.
Allt of mörg' okkar, bæöi foreldr-
ar, kennarar og prestar, eru sí-
fellt smeyk við að tala hreinskiln-
islega um kynferðismálin. Við lát
um kannski eitthvað á okkur
skilja, þegar hjónaband er í fram-
sýn, en jafnvel þótt við finnum
til ábyrgðarinnar, sem á okkur
hvílir, veigrum við okkur við að
tala um hlutina af hreinskilni og
gefa unga fólkinu góðar leiðbein-
ingar. Það er svo sem engin furða
þótt mörgum verði þáð á, að vill-
ast á kynferðilegri aðlöðun og ást-
inni sjálfri.
Unga fólkið — og hið eldra líka
— verður um fram allt að viður-
kenna kynlífið sem hluta af til-
veru sinni, og skilja tilgang þess
og þýðingu. Við verðum að horf-
ast í augu við það, að tilfinning
ástanautnanna geri vart við sig
á undan hjónabandinu. Hún er
eðlisávísun og liður f þroska hvers
manns. Hún hefur sína þýðingu,
útaf fyrir sig, og er óháð ást eða
hjónabandi.
Jafnvel kornbörn hafa ásta-
kennd. Börn finna aðdráttarafl
þeirrar kenndar, og forvitni þeirra
út í kynlífið hefur ýmis áhrif á
lifnaðarhætti þeirra. Iiálfvaxið
fólk verður fyrir ýmsum lífeðlis-
fræðilegum og líffærafræðilegum
breytingum, er leiða það út í ýms
ar tilraunir. Allt er þetta undir-
búningur náttúrunnar undir hið
eiginlega kynlíf,og undir ástina og
hjónabandið. En við vanrækjum
oft að bjálpa börnum okkar, vegna
þess að við gerum okkur ekki Ijóst
hverja þýðingu þróun ástarkennd-
ar þeirra og kynlífsreynsla hefur,
öll þau ár sem þau eiga eftir að
lifa meðan hjónaband heyrir enn
framtíð þeirra til.
Ein ástæðan lil erliöleika okk-
ar er að minni hyggju sú, að
skilningur okkar á ástalífi -og til-
gangi þess er allt of einhliða og
takmarkaður. Að öllum jafnaði í-
myndum við okkur að ástaratlot-
in séu lifsstarf, eitt af mörgum,
eitthvað sem maður getur þekkst
eða hafnað, notað eða miSnotað,
og sem í mesta lagi geti haft sið-
ferðileg, lagaleg eða þjóðfélagsleg
eftirköst. Það er rétt að þau eru
Iífsstarf. En maður verður að taka
þau sem fastan lið í öllu sínu lífi.
Annars geta afleiðingarnar orðið
sorglegar.
Vald ástarunaðarins liggur í því
að svo til allar lifandi verur skipt-
ast í tvö kyn. Hvorki hið kárllega
eða kvenlega er sjálfu sér nóg.
Konan er sköpuð til þess að full-
komna karlmanninn og karlinn til
þess að fullkomna konuna, — á
sviðum líffærafræði, líffræði, til-
finninga, anda og sálar. Kynhvöt-
in er komin af þrá hinnar ófull-
komnu veru til þess að verða full-
komin. Þegar tvær manneskjur,
sem skapaðar eru til þess að full-
komna hvor aðra, verða að lifa áð-
skildar, kveljast þær af þrá sinni
eftir að sameinast og öðlast full-
nægingu. — Alveg eins og Jana
og Karl. En sameining sú er þær
leita, er ekki ástleitnin ein. Þau
þrá persónulega sameiningu og af
henni eru ástamökin aðeins hluti,
en ekki allt.
Ástalíf utan hjónabands hefur
vissulega sína þýðingu, en því er
hætt við að taka á sig flöktandi
og losaralegan blæ, þar sem það
vantar hið fasta form og rólega
jafnvægi er hjúskapurinn veitir.
Það var á þessu sviði sem þau
þurftu hjálpar við, Karl og Jana.
Þáu íundu það meö réttu að sam-
líf þeirra var ófullkomið án. ásíta-
nautna, en höfðu hins vegar ekki
gert sér Ijóst, að hin nánu mök
þurfa á ró og öryggi hjónabands-
ins að halda til þess að auka þýð-
ingú þeirra, unað og.dýp.l.
Þegar ást xnannsins leitar sinn-
ar eigin fullnægingar, eru elskend