24 stundir - 13.12.2007, Blaðsíða 42

logg’s morgunkornsins og bíó-
poppsins. Hvort það er úr erfða-
breyttum maís eða ekki veit ég í
rauninni ekki,“ bætir hún við.
Ekki skylt að merkja
Eins og fyrr segir er mikil and-
staða við erfðabreytingar á matvæl-
um í ýmsum Evrópulöndum en þó
er leyfilegt að stunda tilraunir með
slíkt. „Og þar er það sama upp á
teningnum, ekki er skylt að tiltaka
það á umbúðunum hvort um erfða-
breytt matvæli er að ræða eður ei.
Ég hef leitað upplýsinga hjá ráða-
mönnum um afstöðu þeirra til
málsins og veit að Jónína Bjartmarz,
fyrrverandi umhverfisráðherra, lýsti
því yfir á sínum tíma að stefnan
væri sú að gera það að skyldu hér á
Íslandi að merkja erfðabreytt mat-
væli sérstaklega. Reyndar veit ég
ekki hver afstaða núverandi
umhverfisráðherra er, en nú
fæ ég þau svör að það geti
orðið bið á því að þetta
komist í framkvæmd
þar sem slíkt kallar á
miklar reglubreyting-
ar. Eina leiðin sem
neytendur hafa
núna til þess að
tryggja að þeir séu
ekki að kaupa erfða-
breytt er að kaupa
einungis matvæli
sem eru lífrænt vott-
uð. Þótt ég sé tals-
maður þess að fólk
borði lífrænt finnst mér
að þetta eigi ekki að þurfa
til. Neytendur eiga að geta
keypt sinn mat og gengið að
því vísu að þeir viti hvort hann
er erfðabreyttur eða ekki,“ segir
hún að lokum.
upp með merkingum hvort mat-
væli þeirra séu erfðabreytt.
„Það er nátttúrulega ekki auðvelt
að rannsaka eitthvað sem ekki er
vitað hvað er og ef neytendur vita
ekki hvort matvælin eru erfðabreytt
yfirhöfuð geta þeir auðvitað ekki
heldur vitað hvernig það fór fram.
Sjálfri verður mér oft hugsað til Kel-
Varhugaverðar
Erfðabreytingarnar eru að mati
Hildar varhugaverðar af ýmsum
ástæðum. „Í fyrsta lagi getur verið
mjög erfitt að komast inn í innsta
kjarna lífverunnar, frumuna, þar
sem erfðaefnið er geymt, þannig að
vísindamenn notast stundum við
bakteríur og vírusa til þess að kom-
ast þangað og skjóta erfðaefni úr
einni lífveru í aðra. Svo eru margir
sem telja að hin mikla aukning á of-
næmi í Bandaríkjunum sem orðið
hefur síðastliðin 10 ár tengist erfða-
breytingum. Nú er svo komið að 80
prósent af öllu soja og 80 prósent af
öllum maís í Bandaríkjunum er
erfðabreytt og þeim fer sífellt fjölg-
andi matartegundunum sem verið
er að erfðabreyta. Fyrir nokkr-
um árum var framleiðandi
sem vildi auka prótíninni-
hald í sojabaunum og
þá var tekið erfðaefni
úr brasilíuhnetum
og fært yfir í soja-
baunirnar, þann-
ig að prótíninni-
haldið jókst.
Ákveðið var að
kanna hvort
fólk með
bráðaofnæmi
fyrir brasilíu-
hnetum sýndi
ofnæmisvið-
brögð við þess-
um sojabaunum
og sú varð raun-
in,“ segir hún. Al-
mennt er þó lítið um
rannsóknir á áhrifum
erfðabreyttra matvæla á
heilsu fólks þar sem fram-
leiðendum er ekki skylt að gefa
Eftir Hildi Eddu Einarsdóttur
hilduredda@24stundir.is
Erfðabreytingar á matvælum hafa
lítið verið í umræðunni hér á landi,
að minnsta kosti ef miðað er við
önnur Evrópulönd á borð við Bret-
land og Þýskaland. Þar hefur málið
mikið verið í deiglunni undanfarin
ár og skipulögð fjöldamótmæli hafa
farið fram gegn erfðabreyttum mat-
vælum. Hildur Guðmundsdóttir,
einn af eigendum verslunarinnar
Yggdrasils við Skólavörðustíg,
harmar hversu lítið er um málið
rætt hér á landi.
Ekki sama og kynbætur
„Erfðabreyting felst í því að nú-
tímatækni er notuð til þess að færa
erfðaefni úr einni lífveru í aðra, og
oft er um alls óskyldar lífverur að
ræða. Til eru dæmi um að erfðaefni
úr svínum hafi verið færð yfir í salat
til þess að breyta eiginleikum þess.
Margir rugla erfðabreytingum við
kynbætur, eða svokallaða víxlrækt-
un, sem hefur verið stunduð frá
örófi alda. Það felst í því þegar
skyldum tegundum, til dæmis af
korni, er blandað saman og nýjar
tegundir verða til. En það er alls
ekki það sama og erfðabreytingar,“
segir hún.
Vill fá umræðu um málið á
Íslandi Hildur ásamt manni
sínum, Rúnari, í Yggdrasil.
Hildur Guðmundsdóttir í Yggdrasil geldur varhug við erfðabreyttum matvælum
Vantar skýrar reglur
Stundum er erfðaefnum
úr tveimur mjög ólíkum
lífverum blandað saman
til þess að fá fram
ákveðna eiginleika í mat-
vælum. Svona erfða-
breytingar tíðkast mjög í
Bandaríkjunum en mæta
mikilli andstöðu í Evrópu.
➤ Þegar erfðabreytt korn erræktað getur það sáð sér með
veðri og vindum yfir á aðra
akra og rutt lífrænum korn-
tegundum þar úr vegi, enda
oft harðgerðara.
ERFÐABREYTINGAR
24stundir/Ásdís
42 FIMMTUDAGUR 13. DESEMBER 2007 24stundir
LÍFSSTÍLLHEILSA
heilsa@24stundir.is a
Nú er svo komið að 80 prósent af öllu soja og
80 prósent af öllum maís í Bandaríkjunum er
erfðabreytt og þeim fer sífellt fjölgandi matarteg-
undunum sem verið er að erfðabreyta.
Svokallaðar múslí-stangir eru
vinsælar á milli mála og eru
gjarnan taldar mun heilsu-
samlegri valkostir en kex og
súkkulaðistangir. Í mörgum til-
fellum er það rétt en þó ekki
endilega alltaf. Margar eru afar
sykraðar eða löðra í sírópi og
innihalda lítið af prótíni, vítam-
ínum og steinefnum. Þær eru því,
eins og önnur sætindi, bestar í
hófi.
Meinhollar eða
of sykraðar?
Eðli málsins sam-
kvæmt ná nýbak-
aðar mæður
sjaldnast eins
miklum svefni og
aðrar konur. En
ef þær hafa bætt
miklu á sig á
meðgöngunni og
vilja léttast aftur ættu þær að
reyna að tryggja minnst fimm
tíma svefn á sólarhring. Í ljós hef-
ur komið að konur sem sofa
minna en fimm tíma á dag eru
mun ólíklegri en aðrar til að hafa
náð aftur upphaflegri þyngd ári
eftir fæðingu. Má það meðal ann-
ars rekja til þess að vansvefta fólk
borðar jafnan meira en hinir.
Svefn lykill að
þyngdartapi
Erfitt getur reynst að finna hent-
ugar jólagjafir fyrir fólk með mikil
fjárráð, enda vantar það sjaldnast
mikið af dóti, fötum og skrauti.
Alltaf má þó gefa gjafir sem miða
að bættari heilsu, enda sjaldnast
hægt að hafa of mikið af henni. Í
fjölmörgum íþrótta- og heim-
ilistækjaverslunum er hægt að
festa kaup á lóðum, dýnum, teygj-
um og tækjum fyrir almenna lík-
amsrækt. Líkurnar á því að slíkar
gjafir veki lukku mega teljast
miklar eftir ólifnað um hátíðirnar.
Heilsutæki
í jólagjöf SKRÁÐU
ÞIG NÚNA
Þú færð nánari upplýsingar um
Vildarpunkta Glitnis á www.glitnir.is
WWW.GLITNIR.IS
Hugsaðu vel um fæturna - Veldu Green Comfort skó
Skóverslunin iljaskinn Miðbæ · Háaleitisbraut 58-60 · Sími 553 2300
Mikið
úrval af
inniskóm