Eintak - 28.04.1994, Page 10

Lífeyrissjóður verslunarmanna á nær jafn mikið af hlutabréfum og SAL-sjóðirnir
Hlutabréfaeignin er
1,2 milljarðar kiróna
Hlutabréfaeign lífeyrissjóðanna
hefur vaxið mishratt á undanförn-
um árum en stórtækastur í hluta-
bréfakaupum er Lífeyrissjóður
verslunarmanna sem nú á hlut-
bréfaeign upp á rúmlega 1,2 millj-
arða króna miðað við bókfært verð.
Þessi eign er nær jafnmikil og allra
annarra lífeyrissjóða innan Sam-
bands almennra lífeyrissjóða en
bókfært andvirði hlutabréfa þeirra
nemur tæplega 1,7 milljörðum
króna. Á meðan sjóðir Sambands
aimennra lífeyrissjóða draga úr
kaupum sínum á hlutabréfum eyk-
ur Lífeyrissjóður verslunarmanna
sín kaup. Hlutabréfaeign sem hlut-
fali af heildareignum sjóðanna í
Sambandi almennra iífeyrissjóða
nemur um 2,8 prósentum miðað
við bókfært verð, en hlutabréfaeign
Lífeyrissjóðs verslunarmanna er
nær fjórum prósentum af eignum.
Þorgeir Eyjólfsson forstjóri
Lífeyrissjóðs verslunarmanna segir
að þeir verji að jafnaði tveimur til
þremur prósentum af ráðstöfunar-
tekjum sínum árlega til kaupa á
hlutabréfum en heimiit er sam-
kvæmt reglugerðum sjóðsins að
verja allt að tíu prósentum til þess-
ara kaupa. Ráðstöfunartekjur
sjóðsins á síðasta ári námu tæpum
sex milljörðum króna þannig að
kaupin nema 120 til 180 milljónum
króna á árinu. Til samanburðar má
geta þess að sjóðirnir í Sambandi
almennra lífeyrissjóða vörðu sam-
tals rúmlega 170 milljónum króna
til hlutabréfakaupa á árinu 1992.
Samkvæmt upplýsingum frá
sambandinu eiga 16 sjóðanna
hlutabréf. Nafnverð þessara hluta-
bréfa er 14 milljarður króna en
bókfært verð tæplega 1,7 milljarðar
króna. Ef miðað er við nafnverð
hefur Lífeyrissjóður Dagsbrúnar og
Framsóknar mesta hlutabréfaeign
en ef miðað er við bókfært verð er
Sameinaði iífeyrissjóðurinn með
mesta eign. Hæsta hlutfall hluta-
bréfa af eignum hefur Lífeyrissjóð-
ur Norðurlands eða 4,28 prósent
miðað við nafnverð en Lífeyrissjóð-
ur Austurlands er með 6,6 prósent
af eignum í hlutabréfum miðað við
bókfært verð. Bókfært andvirði
hlutabréfa hjá Lífeyrissjóði Dags-
brúnar og Framsóknar er um 300
milijónir króna en hjá Sameinaða
lífeyrissjóðinum nemur það rúm-
lega 350 milljónum króna miðað
við úttekt sem gerð var í fyrra.
Heildarhlutabréfaeign alira líf-
eyrissjóða á landinu var samkvæmt
könnun Vinnuveitendasambands
Islands í íyrra um 2,3 milijarðar
króna og í sömu könnun kom fram
að 1,8 prósent eigna lífeyrissjóða-
kerfisins var í hlutabréfum ef mið-
að er við markaðsverðmæti.
Fjórir menn í stjórn
Lífeyrissjóður verslunarmanna á
nú nægilega hátt hlutfall hlutabréfa
í sex hlutafélögum til að hafa þar
mann í aðal- eða varastjórn. Guð-
mundur H. Garðarsson situr í
bankastjórn Islandsbanka og í
stjórn Fjárfestingafélagsins. Pétur
A. Maack situr í stjórn Máttar-
stólpa hf, Valgarður Sverrisson
er í varastjórn Jarðborana hf. og
Þorgeir Eyjólfsson er í stjórn
Þróunarfélags íslands og í vara-
stjórn Flugleiða.
Þorgeir segir að sjóðurinn fylgi
þeirri meginstefnu að fjárfesta í fé-
iögum sem skráð eru á Verðbréfa-
þingi Islands eða á Opna tilboðs-
markaðinum. Hvað varðar kaup
sjóðsins á hlutabréfum segir Þor-
geir að þau hafi verið að aukast á
undanförnum árum og hafí í fyrra
numið 2,4 prósentum af ráðstöfun-
artekjum. Hvað framtíðina varðar
og hvort hann sjái fyrir að stjórn
sjóðsins nýti sér fyrrgreinda tíu
prósenta heimild segir Þorgeir að
það fari nokkuð eftir þróuninni á
hiutabréfamarkaðinum. Ef hann
styrkist muni kaupin aukast.
Dregur úr kaupum
Samkvæmt upplýsingum frá töl-
fræðideild Seðlabanka íslands
drógu sjóðirnir í Sambandi al-
mennra lífeyrissjóða úr kaupum
sínum á hlutabréfum milli áranna
1991 og 1992, og 1992 og 1993. Fyrra
tímabilið nam samdrátturinn 15,6
prósentum en seinna tímabilið 9,8
prósentum.
Hlutabréfakaup þessara sjóða
höfðu aukist hratt fram til 1991,
samkvæmt upplýsingum Seðla-
bankans, en síðan dró verulega úr
þeim. Þannig var hlutafjáreignin
0,2 prósent af eignum sjóðanna ár-
ið 1987 en var komin í 1,3 prósent
árið 1990. Síðan jókst hún í tvö pró-
sent árið eftir en aðeins í 2,2 pró-
sent árið 1992. ©
Dómsmálaráðuneytið
tekur ekki afstöðu til
vanhæfi Hallvarðs Ein-
varðssonar vegna
óskar Sævars M. Ci-
esielski um endurupp-
töku Guðmundar- og
Geirfinnsmálanna
Hallvarður
færbeiðn-
ina til sín
Dómsmálaráðuneytið hefur
svarað erindi Sævars M. Ci-
esielski frá því í september á
síðasta ári þar sem hann fór fram
á að verða hreinsaður af öllum
sökum í Guðmundar- og Geir-
finnsmálunum. I bréfi sínu benti
Sævar á að Hallvarður Ein-
varðsson, ríkissaksóknari, hafi
unnið við rannsókn málanna á
sínum tíma og því beri að skipa
sérstakan ríkissaksóknara til að
íjalla um upptöku málanna.
Samkvæmt lögum um meðferð
opinberra mála er ákvörðun um
upptöku dæmdra sakamála í
höndum Hæstaréttar en ríkis-
saksóknari fær beiðnir um slíkt
til sín og leggur tillögur fýrir
réttinn í framhaldi af því.
I svari ráðuneytisins, sem
undirritað er af Hjalta Zóphón-
íassyni ráðuneytisstjóra, er ekki
tekin afstaða til vanhæfi Hall-
varðar. Orðrétt segir: „I þessu
efni skiptir engu máli þótt þér
teljið að Hailvarður Einvarðsson
sé vanhæfur, beiðnina skal eftir
sem áður senda til ríkissaksókn-
ara. Sé talið að um vanhæfi sé að
ræða, verður ráðið fram úr því
eftir að erindi berst frá yður.“
Sævar á nú í viðræðum við
lögmenn til að ákveða næstu
skref. „Ég er ekki búinn að hugsa
þetta til enda en ég mun form-
lega fara fram á endurupptöku
málsins innan skamms,“ segir
hann. ©
Tómas Gunnarsson
HÆSTARÉTTARLÖGMAÐUR
„Ég tel að ólögleg leynisambönd og sam-
ráð, skrifleg og munnleg, séu milli áhrifa-
manna í Hæstarétti og í héraðsdómstól-
Fylgjendur
aðildar ís-
lands að
Evrópubanda-
laginu hafa sótt
í sig veðrið að
undanförnu og
hafa ungir jafn-
aðarmenn sem fyrr verið þar fram-
arlega í flokki. í Morgunblaðinu hef-
ur öflugur liðsmaður bæst í hópinn,
sem er VALGERÐUR BjARNA-
DÓTTIR ekkja VlLMUNDAR heitins
Gylfasonar og systir BjÖrns
BJARNASONAR alþingismanns.
Vaigerður er starfsmaður EFTA í
Brussel, en dagar þess annars
ágæta bandalags eru senn taldir ef
að líkum lætur. Hvað við tekur hjá
Valgerðí er óljóst, en talið er að hún
ætti víst starf hjá utanríkisþjónust-
unni væri hún þess fýsandi, enda
fáir íslendingar jafn vel heima í Evr-
ópumálunum. Af skrifum Valgerðar
þykjast hins vegar sumir ráða að
hún hyggist hella sér út i pólitíkina
hér heima á nýjan leik ...
Tómas Gunnarsson, hæstaréttarlögmaður, hættir málflutningsstörfum og fer jafnframt
fram á opinbera rannsókn á embættisfærslu Hrafns Bragasonar, forseta Hæstaréttar
Spáir hruni þióðríkisins
Deilur Hrafns Bragsonar, for-
seta Hæstaréttar, og Tómasar
Gunnarssonar, hæstaréttarlög-
manns, magnast með hverri vik-
unni. Nú er svo komið að Tómas
hefur lýst því yfir að hann muni
ekki flytja fleiri mál fyrir réttinum
eða héraðsdómstólum við óbreytt-
ar aðstæður og hefur krafist þess að
opinber rannsókn fari fram á emb-
ættisfærslu Hrafns. Raunar má
skilja á bréfi hans tii dómsmálaráð-
herra í síðustu viku að hann hafi
hætt málflutningsstörfum.
Upphaf deilunnar má rekja til
ódagsetts bréfs Hrafhs sem hann
sendi öllum héraðsdómstólum í
febrúar síðastliðnum. Forseti
Hæstaréttar gerði þar að umtalsefni
það sem hann telur kærugleði
nokkurra lögmanna vegna dóma
héraðsdómstólanna og segir að í
mörgum tilfellum verði ekki séð að
nokkur tilgangur sé með kærum
„nema hann sé þá sá að hefta fram-
gang málsins. Hæstiréttur ætti
hugsanlega að beita ákvæðum um
refsimálskostnað í ríkara mæli en
gert er“. Með sama bréfi fylgdi listi
yfir þá lögmenn sem oftast kærðu
mál til Hæstaréttar á síðasta ári. Þar
sést að Tómas er með sex kærur en
tveir lögmenn með fleiri.
Bréfaskriftir dómarans fóru
mjög fýrir brjóstið á iögmönnum
og margir sem eru á listanum hafa
unnið fleiri kærumál en þeir hafa
tapað og finnst því ómaklega að sér
vegið. En þótt flestir þeirra líti svo á
að Hrafn hafi gert mistök vilja þeir
ekki fara í hart. Af samtöium við
lögmenn má ráða að þeim þyki
einnig miður hvernig Tómas hefur
haldið á málinu. En Hrafn lítur
greiniiega ekki svo á að hann beri
nokkra sök á deilunni sem hefur
ekki orðið til þess að lægja öldurn-
ar. I bréfi til stjórnar Lögmannafé-
lags íslands 28. febrúar sakar hann
Tómas og Jón Oddsson, hæsta-
réttarlögmann, um-að hafa komið
bréfi sínu og fýlgigögnum til fjöl-
miðla. „Þetta hefur valdið hæsta-
réttardómurum og lögmönnum
miklum leiðindum,“ segir orðrétt.
Síðan varpar hann ábyrgðinni á
deilunum alfarið á lögmenninna
tvo. „Þótt hrapalega hafi tiltekist
vegna frumhlaups fyrrgreindra lög-
manna vona ég að þetta skapi ekki
langvarandi örðugleika í samstarfi
stjórnar Hæstaréttar og lög-
manna.“
Tómas krafðist þess að fá að sjá
þessi tvö bréf þegar vitnaðist um
þau en var neitað. Þau bárust hon-
um loks frá Héraðsdómi Vest-
fjarða. Fullyrti hann að ritun, send-
ing, móttaka og dreifing leynibréfa
forseta Hæstaréttar, eins og hann
kallar þau, hafi alvarlegt lögbrot í
för með sér.
Á miðvikudaginn i síðustu viku
krafðist Tómas þess að Valtýr Sig-
urðsson, héraðsdómari, viki úr
sæti í máli sem Tómas átti hlut að
sem verjandi. Sagði Tómas að Val-
týr gæti ekki litið af óhlutdrægni á
málið þar sem hann hefði undir
höndum leynibréf frá Hæstarétti
um Tómas sjálfan. Vildi hann
leggja fram skjöl máli sínu til
stuðnings. Dómarinn hafnaði því á
þeim forsendum að þau væru þessu
tiltekna málinu óviðkomandi. Þá
lýsti Tómas því yfir að hann myndi
ekki flytja fleiri mál fyrir Héraðs-
dómi Reykjavíkur og óskaði eftir að
málinu yrði frestað svo að skjól-
stæðingur hans gæti útvegað sér
annan lögmann. Dómarinn varð
við því.
Daginn eftir, 21. apríl, ritaði
Tómas æðstu embættismönnum
þjóðarinnar bréf — forsetanum,
forsætisráðherra, forseta alþingis,
Hrafn Bragason
FORSETI HÆSTARÉTTAR
„Þótt hrapalega hafi tiltekist
vegna frumhlaups fyrrgreindra
lögmanna vona ég að þetta
skapi ekki langvarandi örðug-
leika í samstarfi stjórnar Hæsta-
réttar og lögmanna. “
ríkissaksóknara, Hæstarétti og
mörgum fleirum. Þar skorar hann á
þessa aðila að hlutast til um opin-
bera rannsókn á bréfaskriftum
Hrafns. Meðfýlgjandi var afrit af ít-
arlegu bréfi hans til Þorsteins
Pálssonar, dómsmálaráðherra,
sama dag. Þar segist hann telja sér
„skylt að upplýsa dómsmálaráð-
herrann um stöðu mála, sem tengd
eru Hæstarétti Islands og héraðs-
dómstólunum, eins og þau horfa
við mér, við starfslok mín sem
málaflutningsmanns". Auk þess að
fjalla um bréfaskriftir Hrafns rifjar
hann upp ýmis önnur mál sem
hann er ósáttur við og segir svo:
„Ég tel að ólögleg leynisambönd
og samráð, skrifleg og munnleg,
séu milli áhrifamanna í Hæstarétti
og í héraðsdómstólunum. Þetta
vita margir dómarar og embættis-
menn, en þeir treysta [sérj ekki til
andmæla eða athugasemda, vegna
þess að embættismenn réttarkerfis-
ins eiga hlut að lögbrotunum.“
Undir lok bréfs síns lil dóms-
málaráðherra lýsir Tómas síðan
áhyggjum sínum af hraðri afturför
og hnignun réttarkerfisins og tekur
svo djúpt í árinni að segja að hrun
íslenska þjóðríkisins sé hafið. „En
ég ætla ekki að láta við það sitja að
upplýsa dómsmálaráðherrann ein-
an sér. Ég vil upplýsa fleiri og ráð-
geri ásamt fleira fólki að gefa út bók
um þessi mál.“©
FIMMTUDAGUR 28. APRÍL 1994 A
10