Frjáls þjóð - 06.09.1952, Blaðsíða 1

FRIÁLS ÞIÓÐ
1. árg.
Laugardaginn 6. september 1952
1. tbl.
Orðabelgur
Staka.
Þér finnst þú lánsamur,
landi minn góður,
því ló.nin og gjafirnar streyma
að þér,
en stöðugt þinn metnaðar-
mótvirðissjáður
og manngildisinnstœðan rýrn-
andi fer.
Þessa eftirtektarverðu vísu,
■eftir Steingrím Baldvinsson
tónda í Nesi í Suður-Þingeyjar-
.sýslu, las Karl Kristjánsson al-
þingismaður í Ríkisútvarpinu
s.l. vor. Þar var hún gripin á
lofti og er hér prentuð til þess
að fleiri geti lært hana og um
boðskap hennar hugsað.
„Svarti-Pétur“
í svartapétri ríkisstjórnar-
innar, þar sem búnar eru tii
■jöfnur milli stjórnarflokkanna
■úr mannspilum spillingarinnar,
og þœr siðan lagðar varlega i
spilabunka gleymskunnar, hefur
sá einstœði atburður gerzt, að
•dómsmálaráðherra hefur lagt
„Svarta-Pétur“ sjálfan upp, og
neitað að jafna.
Þann 1. sept. s.i. tilkynnti
dómsmálaráðuneytið nefnilega,
■að loksins hefði verið ákveðin
-málshöfðun í „olíumálinu“ svo-
nefnda.
Almenningur spyr:
Hvað hafa ráðherrar Fram-
sóknarflokksins nú gert af sér,
að ekki skyldi jafnað?
FRJÁLS ÞJÓÐ
kemur framvegis út á hverj-
um mánudegi. Fyrsta blaðið
er látið koma út í dag í til-
efni af opnun „Iðnsýningar-
innar 1952 “
Gerizt áskrifendur að
FRJÁLSRI ÞJÓI)
Afgreiðsla:
Skólavörðustíg 17.
Sími 2923.
>*
Avarp til le§enda
BLAÐ ÞETTA, sem nú hefur göngu sína, á að verða
helgað þjóðmálum fyrst og fremst, og er gefið út af nokkr-
um óflokksbundnum mönnum.
Blaðið á upphaf sitt að rekja til þess, að aðstandendur
þess eiga ekki samleið með neinum stjórnmálaflokki okkar
og telja sig hvergi hafa aðgang að blaði, þar sem þeir geta
látið skoðanir sínar í ljós.
Svo er talið, að hér sé
fullt skoðanafrelsi, mál-
frelsi og ritfrelsi, og þannig
er þetta á yfirborðinu. En
því nær öll stjórnmálablöð
hér á landi eru gefin út af
stjórnmálaflokkunum, og
þar eiga eklci aðrir aðgang
en þeir, er samstöðu liafa
með flokksleiðtogununr á
hverjum tíma. Þegar frá eru
taldir flokksleiðtogarnir,
flokksþrælarnir og örfáir
flokksgæðingar,verða menn
að kosta það sjálfir, ef þeir
vilja láta skoðanir sinar
frjálsmannlega uppi á al-
mannafæri, og til þess er
varla önnur leið fær en
samtök um útgáfu blaðs.
Fyrst og fremst liafa sjálf-
stæðismál þjóðarinnar kall-
að á okkur og brýnt til þess-
arar blaðsstofnunar. Það
skal ekki dulið, að við lítum
svo á, að hið nýja hernám
hafi verið vfir þjóðina kall-
að að nauðsynjalausu og
bún bafi beinlínis verið
flekuð og blekkt til þess að
láta sér það lynda. Yið lít-
um einnig þannig á, að á
utanrikismálum okkar, fjár-
málum, viðskiptamálum og
að nokkru leyti atvinnumál-
um liafi verið haldið á þann
veg hin síðari ár, að í bráð-
an voða stefni með alla
framtíð þjóðarinnar, fyrst
og fremst sem sérstakrar
Innréttingarnar
Á iðnsýningunni, sem opnuð er
í dag, er deild helguð Skúla
Magnússyni og innréttingum hans. Er m.a. fyrir komið líkani af
innréttingunum, sem gert var í þessu skyni. Myndin hér að ofan
er af líkaninu.
frjálsrar þjóðar, en einnig
framtíð einstaklinga henn-
ar, sem mennilegs og dug-
andi fólks.
Eins og málum er nú kom-
ið, teljum við, að hefja þurfi
baráttu fyrir brottflutningi
alls erlends hers úr landinu
eins fljótt og verða má,
þannig að við gerða samn-
inga sé þó staðið af okkar
hálfu, þar sem þeir samn-
ingar eru gerðir af löglega
kosinni stjórn, þó að vafa-
samt sé, að hún liafi haft
heimild og umboð til að gera
þá. Þar til sá brottflutning-
ur verður, þurfum við að
gæta alls manndóms í sam-
búðinni við hernámsliðið,
halda fram rétti okkar til
fulls, gæta sæmdar okkar
bæði sem þjóðar og ein-
staklinga, verjast yfirgangi
og yfirtroðslum í okkar eig-
in landi og gæta þess, að á-
hrif hernámsliðsins verði
sem minnst á háttu okkar,
menningu, þjóðlíf allt og at-
vinnulíf. Við eigum að ein-
angra herinn, og við verðum
að krefjast þess, að hann
verði skilyrðislaust inni-
luktur á sinu „varnarsvæði“
eigi síður en rússneski her-
inn i Porkkala í Finnlandi.
Ætti það einnig að vera
metnaðarmál Ameríku-
manna að sýna hér eigi
meiri, verri og skaðvænlegri
yfirgang en Rússar í Finn-
landi, svo illa sem Rússar
hafa þó leikið Finna.
Eigi teljum við það siður
nauðsynlegt að hefja bar-
áttu fyrir því, að þjóðin
standi á eigin fótum at-
vinnulega og fjárbagslega.
Sú sníkjupólitík, sem rekin
hefur verið undanfarin ár,
— beint og óbeint í sam-
bandi við hersetu Ameríku-
manna liér, — er löngu ó-
þolandi og má eigi eiga sér
stað lengur. Atvinnuvegi
okkar verður að reka á
þann hátt, að þeir standi
undir þjóðarbúinu, og verð-
ur að hefja baráttu fyrir
því, að þjóðin standi öll að
því, að þeir verði endur-
reistir til þess. Við vitum,
að sú endurreisn má takast,
ef fólkið vill og þorir og
fær þolanlega forystu. Þrátt
fyrir alla okkar niðurlæg-
ingu nú höfum við meiri og
betri skilyrði til þess en
nokkru sinni áður að láta
atvinnurekstur bera sig og
skila arði hér á landi. En til
þess þurfum við að taka upp
algerlega nýja pólitík í öll-
í!.ANÐSEOKASA
«A1 f SE6S7
ISXANHS
um okkar atvinnumálum og
stjórnmálum.
Við lofum engum töfra-
lyfjum til bjargar þjóðinni,
efnahag hennar og sjálf-
stæði. Við höfum enga trú
á því, að það verði henni til
bjargar að veðja á Rússa
eða Ameríkumenn, við trú-
um ekki heldur á happ-
drætti í einni eða neinni
mynd, heldur á heiðarlegt
starf, lieiðarlega málfærslu
og heiðarlegan vilja til að
lifa eins og menn. Við vilj-
um, eftir þvi sem við höfum
bezt vit á, segja þjóðinni,
hvar og hvernig liún er
stödd og taka okkar þátt í
starfi hennar til lieiðarlegr-
ar viðreisnar.
Auðráðið mun af því, sem
þegar er sagt, að við liljót-
um að beitast gegn þeirri
ríkisstjórn, sem nú situr hér
við völd. Það viljum við þó
taka fram, að ekki lítum við
svo á, að hún hafi allt illa
gert, og það er ásetningur
okkar að láta hana njóta
sannmælis fyrir það, sem
hún hefur vel gert og sæmi-
lega og kann vel að gera hér
á eftir. Okkur hefur ekki
undizt stjórnarandstaðan
hér á landi lieiðarlega rek-
in, og því sækjumst við ekki
eftir neinni samstöðu við
hana í mörgum atriðum.
Við skoðum Alþýðuflokk-
inn og AB-blaðið hreina
andstæðinga í sjálfstæðis-
málum þjóðarinnar og við
teljum að flokkurinn hafi
haldið þannig á stefnu sinni
í atvinnumálum og fjármál-
um, að þar sé ekki heldur
hægt að eiga samleið. —
Sovétdýrkun Sósíalista-
flokksins og Þjóðviljans
sýnist okkur af sama toga
spunnin og Ameríkudýrk-
un „SjáIfstæðisfIokksins“
og Morgunblaðsins og ger-
um engan mun á þeirri
„sjálfstæðisstefnu“, sem á er
sett rúsnesk eða amerísk
yfirskrift. Við neitum al-
gjörlega og afdráttarlaust
að láta draga okkur í dilka
austurs og vesturs, svo að
þjóðinni verði á þann hátt
skipt í tvær fjandsamlegar
fylkingar, sem hefðust raun-
verulega ekki annað að í
sjálfstæðismálum þjóðar-
innar, en að metast um það,
livort þjóðinni sé hagkvæm-
ara að vera bandarísk eða
rússnesk lijálenda.
En slík hefur „sjálfstæð-
isbarátta“ núverandi stjórn-
málaflokka verið síðustu ár-
in, meðan íslenzkur mál-
staður hefur gleymzt, og
það er fyrst og fremst þess
vegna, sem við erum í ein-
dreginni andstöðu við þá
alla.
Framh. á 3. síðu.
Ö70
Stefna blaðsins
1. Vér viljum leitast við að endurvekja heilbrigðan
þjóðarmetnað íslendinga og trú þeirra á, að þeim
sé eftirsóknarvert og kleift að búa einir að landi
sínu við óskorað fjárhagslegt og stjórnarfarslegt
sjálfstæði. Hersetu í landinu á friðartímum teljum
vér þjóðhættulega og vansæmandi og viljum, að
henni verði lokið sem fyrst. En á meðan svo er
ekki, munum vér kref jast lokunar hinna erlendu
herstöðva og algerrar einangrunar hins erlenda
hers. Vér höfum jafnmegna vanþóknun á hvoru
tveggja, undirlægjuhætti forustumanna kommún-
ista gagnvart Rússum og forustumanna hinna
flokkanna þriggja gagnvart Bandaríkjamönnum.
Vér höfum óbeit á hinni auvirðilegu betlipólitik
núverandi ráðamanna.
2. Vér erum formælendur lýðræðislegs stjórn-
arfars og erum því eindregnir andstæðingar ein-
ræðisstefnu kommúnista og öfgafullra hægrí-
manna.
3. Vér aðhyllumst frjálslega sósíaldemókratiska
stefnu í efnahagsmálum og teljum, að í þjóðfélagi
voru sé rúm fvrir allt í senn: einkarekstur, sam-
vinnurekstur og opinberan rekstur, er hver um
sig hafi sérstöku, þjóðnýtu hlutverki að gegna.
Vér viljum víðtækar félagslegar umbætur og
teljum skylt að tryggja og fullkomna þau
félagslegu hlunnindi, sem þegar hafa veríð lög-
fest. En eins og nú er ástatt í þjóðfélagi voru,
teljum vér, að allra brýnust þörf sé á að ráðast
gegn og uppræta sukk, spillingu og óstjórn opin-
berra stofnana og í hvers konar rekstri, sem al-
menning varðar.
Vér heitum á alla þá, sem fallast á framan-
skráð stefnuatriði, hvar í flokki sem þeir hafa
staðið, að ljá oss liðsinni sitt í baráttu vorri.
Blað vort viljum vér gera að frjálsum vett-
vangi allra hðsmanna.
Iðnsýningin 1952
Þar, sem aflvélar eru fram-
leiddar, hefur iðnaðurinn
numið land
200 ára minningarsýningin um Innréttingarnar er
sögulegur viðburður í íslenzku atvinnulífi
I dag verður opnuð í Reykjavík stærsta iðnsýnmg,
sem haldin hefur verið hér á landi. Sýnmgm er helguð
200 ára afmæli Innréttinga Skúla Magnússonar fógeta
og sýnir framleiðslugetu íslenzka iðnaðanns í dag. Hún
er afrek unnið í trú á lífið og landið.
Klukkan tvö í dag verður
sýningin opnuð með hátíðlegri
athöfn. Athöfnin hefst með því
að Sveinn Guðmundsson, for-
maður framkvæmdanefndar,
flytur ávarp. Að því loknu lýsir
forseti íslands, herra Ásgeir
Ásgeirsson, sýninguna opnaða.
Þá flytja ræður þeir Bjarni
Benediktsson, utanríkisráð-
herra og Gunnar Thoroddsen,
borgarstjóri, en lúðrasveit leik-
ur að ræðunum loknum.
Þegar þessum þætti opnun-
arinnar er lokið, verður farið
með boðsgesti um sýningar-
svæðið og þeim gefinn kostur
á að sjá og fræðast um það,
hvaða verk íslenzkar hendur
geta leyst með aðstoð tækninn-
ar. Klukkan 15,30—17 verða
boðsgestum bornar veitingar í
veitingasal sýningarinnar.
Sýningin opin almenningi.
Þegar hinni hátíðlegu opnun-
arathöfn lýkur kl. 17 í dag,
verður sýningin opnuð almenn-
ingi. Verður hún að sjálfsögðu
opin daglega, og er gert ráð
fyrir, að hún standi fram undir
20. október. Er ekki að efa, að
þar verði margt um manninn,
þar sem engin eiginleg iðnsýn-
ing hefur verið haldin hér á
landi síðan 1932, en á þeim 20
árum; sem síðan eru liðin, hef-
ur raunveruleg bylting átt sér
stað í íslenzkum iðnaði, bæði
hvað tækniframfarir og marg-
breytni framleiðslunnar snert-
ir.
Hlýtur það að vera ánægju-
legt fyrir þá, sem sáu iðnsýn-
inguna á kreppuárunum 1932
að bera hana saman við þessa
sýningu.
Skúladcild.
Þegar komið er inn í anddyri
aðalinngangs, sem er á annarri
Framh. á 4. síðu.