Frjáls þjóð - 13.12.1958, Síða 15

JOLIN 1958
FRJÁLS ÞJÓÐ
15
Drumraond hét hann, einkar
gervilegur náungi og fyrir-
mannlegur í framgöngu, ein-
hvers staðar á milli þrítugs og
hálffertugs, hrokkinhærður með
snyrtilega stýfða barta; þetta
voru um það bil hin einu deili,
sem nágrannarnir vissu á hon-
um.
Á næstu hleifamessu voru
þrjú ár liðin, frá því að hann
fluttist í sveitina, og guð einn
mátti vita, hvaðan hann var
að rekinn.
Býlið, sem hann hafði tekið
á leigu, hét Drokít og dregur
n.afn af gamla brúarskriflinu á
síkinu þar suður af, en þetta
heiti ásamt fjölda annarra
slíkra örnefna á landamærum
Skotlands og Englands ber því
vitni, að geliska var eitt sinn
þjóðtunga gerv.alls Skotlands
— Láglandanna ekki síður en
Hálandanna.
Drokít er varla meira en
fimmtán faðma frá þjóðvegin-
um, sem liggur í suður frá
Edínborg til landamæranna.
Kotið er um mílu vegar utan
við þorpið og í á að gizka
þriggja mílna fjarlægð frá
Ankrum — sem er vissulega
annað gött og gilt geliskt stað-
arheiti.
Drokít hafði lengi verið í
eyði, þegar Drummond settist
þar að, og nú, þegar hann er
á bak og burt, eru ekki horfur
á, að fyrir því eigi að liggja
■að byggjast nokkurn tíma
framar.
Þetta er líka argur kotrass.
Forn steinbær með gráu hellu-
þaki og tveimur gluggaborum;
öll landareignin ekki yfir ekru
að stærð; tveir eða þrír úti-
kofar eiga að heita að hanga
uppi. Þá er allt lénið upp
talið. 1
Drummond hafði kú á fóðr-
um — þótt guð mætti vita,
hvað honum varð úr mjólk-
inni. Auk þess ól hann tvo
grísi, og vera má, að tólf stél-
reyttar hænur hafi spígsporað
um hlaðið. Það var fljótséð, að
manninn óraði ekki fyrir því,
hvað hann var að gera hér, og
hann hlaut að vera með öllu
óvanur þessum lifnaðarháttum.
Ökumaðurinn, sem flútti far-
angur hans frá St. Bosweil-
stöðinni, þegar hann kom hing-
að fyrst, hafði haft orð á því,
að allmikið hefði farið fyrir
sumu góssi hans, hvað sem hef-
ur nú verið til í því: bókaskáp-
ar, vandað eikarborð, snotrir
stólar, vænt rúmstæði; enn
fremur blýþungir bókakassar
og koffort, senr ekki sást í fyrir
álímdum erlendunr merkimið-
um. Maðurinn v.ar sannkölluð
ráðgáta og rúmlega það. Hann
átti eftir að kynna sig að því'
að vera með fádæmum blygð-
unariaus skratti, eða það töldu
nágrannar hans. En svo leið þá
ckki heldur á löngu, að hann
hefði vit á að hypja sig burt.
Hann var hér einbúi; það er
að segja hann bjó aleinn fyrstu
tvö árin eða svo — þá var það,
að blygðunarieysið sagði til sín
— því að allt í einu, innan
viku frá því að ofviðrið mikfa
geisaði í fyrrahaust, varð vart
konu á býlinu. Það var föngu-
leg kona og eftir því frí'ð sýn-
um, ekki vantaði það, en ógn-
arleg skerjála. Og hún var hjá
honum eftir það, þangað til
þau hurfu burt saman. Enginn
hefur hugboð um, hvert þau
fluttust héðan eða hvar í ver-
öldinni þau eru nú niður
komin.
Hún kom einn daginn inn
í sölubúð þorpsins, æði fyrir-
ferðarmikil, að kaupa eitthvað
smávegis. Hún nefndi sig frú
Drummond og kvaðst eiga
heima uppi í Drokít.
Blygðunarleysið var yfirgang-
anlegt, því að hún hafði verið
inni í' sömu búðinni óveðurs-
kvöldið og beðið beininga. Og
eftir það hafði hún hímt inni
í kránni hjá Craw, handan
götunnar, með þrípenninginn
frá Lucky gamla Oliver og
hálfa bjórkollu fyrir framan
sig frá því klukkan hálfsjö til
klukkan níu um kvöldið, þeg-
-ar Goggi hafði orðið að vísa
henni á dyr. Regnið steyptist
niður í fossaföllum, og veðrið
mátti heita óstætt, en hvað átti
Goggi að gera? Klukkan níu
var klukkan níu, og lög voru
lög. Og ekki var um að villast,
að þetta var útigöngukona,
klakaklár, vön öllum veðrum.
En Goggi er hjartagóður ná-
ungi, og hann hafði gefið henni
brauð og ost og sexpenning og
síðan vísað henni greinilega til
vegar.
Og svo skýtur henni upp fá-
um dögum síðar, og nú á hún
heima á Drokít. Kinnroðalaust
segist hún vera kona manns-
ins. Auðvitað er það, að úr
því að hún var þar til heim-
ilis, g.at konuskepnan ekkert
annað sagt, því að allir vissu,
að í kotinu var aðeins ein
mannvist, sem var allt í senn
eldhús, svefnherbergi og hvað
annað, sem heyrir íbúð til.
Það var auðráðin gáta, sem
gerzt hafði. Httn hafði farið
úr kránni frá Gogga Craw
á lokunartíma, klukkan níu um
kvöldið, og ráfað suður Edín-
borgarbrautina. Hún hlýtur að
hafa séð ljós í gluggum hjá
Drummond, er hún nálgaðist
Drokít, komið þar við til að
betla og maðurinn hleypt
henni inn. Vafalaust hefur
manngarmurinn verið búinn að
fá nægju sína á einlífinu, og
hún hefur verið meira en feg-
in húsaskjólinu. Kona af henn-
ar tagi hikar ekki við að halla
sér að hjá ókenndum karl-
manni til að fá næturgistingu
á annarri eins nóttu og þess-
ari. En Drummond hefði átt
að vera svo hæverskur að koma
henni af sér út á þjóðveginn
í bítið morguninn eftir, áður
en nokkur gat fengið vitneskju
um næturgreiðann. Þá hefði
þetta ekki verið svo hneykslan-
legt. En að setjast þar upp og
bjóða heiðarlegu fólki upp á
aðra eins kroniku — það var
sjálft blygðunarleysið ótilhaft;
og skömm hans var engu minni
en forsmán hennar.
Vitaskuld vissi enginn, hvern-
ig þau höfðu komið sér fyrir
fyrstu nóttina eða hvað í raun
og veru hafði gerzt, en það
var svo sem ekki vandi að
fara nærri um það. Og hún
var hugnanlegur kvenmaður,
ekki vantaði það . . .
Hér á eftir verður allur sann-
leikurinn sagður; þetta var það,
sem gerðist:
Stormurinn æddi úti fyrir,
og regnið, sem hafði hellzt
niður linnulaust allan daginn,
buldi á gluggarúðunum af
þeim ógnarkrafti, að ætla
mátti, að þær mundu þá og
þegar bresta. En innan dyra á
Drokít vantaði ekkert á þæg-
indin. Mikill arineldur bálaði
snarkandi í kolum og græn-
viði, teygði langar logatungur
upp í gímald reykháfsins og
þeytti funheitum hitabylgjum
og flöktandi Ijóssveipum út í
hvern krók og kima rúmgóðrar
stofunnar.
Gríðarmikill járnketill hékk
í hó yfir eldinum. Vatnið í'
honum hveraði og spýttist út
um stútinn. Jón Drummond
svifaði katlinum til hliðar og
ýtti bala fulluni af vatni nær
eldinum. Undan rúminu dró
hann langt baðker úr tini.
Snarpheitt bað, skerpt með
mustarði, var einmitt það, sem
hann þarfnaðist eftir vosið við
að ganga til hænsnanna og
grísanna beggja. Kýrnytin stóð
í hvítri gleraðri fötu úti við
annan gluggann. Sjálfum sér
ætlaði hann flóaðan mjólkur-
bolla með viskídropa út í til
áréttingar, áður en hann gengi
til náða. Afganginn fengju
grísirnir, eftir að Júdý hefði
fengið sinn skammt. Júdý
hringaði sig á ábreiðuhorni
fyrir framan arineldinn.
„Helvitis slagviðri er þetta,
Júdý,“ sagði hann við hund-
inn, „og guð líkni þeim vesal-
ingum, sem eru úti í þessum
ofsa.“
Tíkin lygndi augunum og
dillaði rófunni; hún kærði sig
kollótta, því að um hana væsti
ekki.
„Kondu kerling, flyttu þig
um set." Hann ýtti tíkinni til
hliðar, um leið og hann dró
baðkerið fram fyrir arininn,
Júdý stökk upp í' stól.
Maðurinn tók fram hand-
klæði og sápu.
Hann byrjaði að afklæðast,
áður en hann hellti vatninu
úr katlinum og balanum í bað-
kerið. Hann var kominn að
því að smeygja axlaböndunum
út af öxlunum, þegar hundur-
inn kerrti sig og stökk niður
úr stólnum. Júdý sperrti eyr-
un, og rófan stóð aftur af
henni eins og spýta. Síðan urr-
aði hún og trítlaði nasandi til
dyra.
Maðurinn leit í kringum sig
og lagði við hlustir. Honum
virtist hann heyra gegnum
storminn, að höggum væri
drepið á dyrnar. Tíkin sneri
frá dyrunum geltandi.
„Hver fjandinn getur þetta
verið?“ tautaði maðurinn, að
hálfu leyti við sjálfan sig og
að hálfu leyti við hundinn,
sem enn hélt áfram að urra
og gelta.
„Vertu stillt," skipaði hann,
og síðan kallaði hann gegnum
lokaðar dyrnar: „Hver er þar?“
Einhver virtist anza, en mað-
urinn heyrði ekki orðaskil
fyrir látunum í hundinum og
gnýnum í veðrinu.
Hann sneri stórum lykli i
skránni og skaut slagbrandin-
um frá. Veðrið tók af honum
hurðina, og regnhryðja stóð inn
um gáttina.
Kona stóð á dyraþrepinu —
kona vot inn að skinni, flak-
andi, lamin og tætt af veðr-
inu. Hún leit upp og deplaði
augunum ótt og títt gegn birt-
unni. Vatnið fossaði fram af
hattbarði hennar. Vott, dökkt
hárið feyktist í flygsum fyrir
augu hennar.
„Guð sé oss næsturl" Drum-
mond starði á þessa ömurlegu
hryggðarmynd uppmálaða fyr-
ir framan sig í umgerð dyr-
anna.
„Hafðu þig inn fyrir." Hann
skellti aftur hurðinni, sló slag-
brandinum fyrir á ný og læsti
dyrunum tryggilega fyrir storm-
inum. Konan stóð hreyfingar-
laus innan við þröskuldinn.
„Dragðu þig nær eldinum.
Ja, drottinn minn!"
Hann ýtti baðkerinu frá og
dró fram hægindastól. Hundur-
inn, sem hafði stillzt, er hann
sá háttu húsbónda síns, nálg-
Frá Hálöndum Skotlands
/ Hálöndum Skotlands er landslag viða mjög sviþað þvi, sem
gerist hér á landi, eins og sjá má á myndinni hér að ofan.
RONALD MACDONALD DOUGLAS:
■
■
■
m
*
tftiaöHmkcHa
m
m
m
m
m
■
■
Saga frá Skotlandi j
■