Frjáls þjóð - 23.07.1960, Blaðsíða 5

trjáis þjóö
. 4.
PTÍt Útgelandi: Þjóðvartuirflokkur. lslands.
Ritstjórar: Jtagnar Amalds,
Gils Guömundsson, ábm.,
[Y’' Frámkváemdastj'óri: Kristmann EitSsson.
j AfgreiSsla: Ingólfsstrœti 8. — Simi 19985. — Pósthólf 1419.
Askriftargj. kr. .12,00 á mán. Argj. kr. 144,00, i lausas. kr. 4,00.
Félagsprentsmiðjan h.f.

íslenzkt þjóðerni
jk ofanverðri átjándu öld voru uppi hvassar deilur meðal
**• íslenzkra stúdenta í Kaupmannahöfn. Um það leyti
voru ýmis teikn á lofti, sem bentu til þeirra vorleysinga, er
í vændum voru á fslandi. Um aldabij hafði stefna konungs-
stjórnarinnar dönsku í íslandsmálum einkennzt af þrúg-
andi afskiptaieysi. Tekjur af ianainu voru notadrjúgar, en
hinu var engu skeytt, að íslenzka þjóðin sökk æ dýpra í
'örbirgð, og eðlileg þróun í atvinnumálum staðnaði. Á síð-
ari helmingi átjándu aldar markar fyrir. Stjórnin tekur að
styðja að ýmsu því, er efla skyldi íslenzkt atvinnulíf. Margt
var fálmkennt, en breytingin sjálf þó ótviræð. Og heima
og erlendis berst Skúli Magnússon eins og.ljón til verndar
innréttingunum nýju, oft við velvilja og jafnvel stuðning
stjórnarinnar, en fullan fjandskap kaupmanna.
íslenzkir námsmenn í Kaupmannahöfn voru glaðvakandi
og hrifust með af hugsjónamóði Skúla og dirfsku. Viðreisn-
in var hafin, og ailir voru einhuga um að leggja þar hönd
að. En öllu lengra náði eining stúdenta ekki. í þeirra hópi
voru uppi tvær stefnur, ósamrýmanlegar. Stúdentar klofn-
uðu í tvær andstæðar fylkingar, og helztu oddvitar voru
Eggert skáld Ólafsson og Hannes Finnsson, síðar biskup.
Eggert og þeir, sem honum fylgdu, lögðu áherzlu á að stæla
þjóðarmetnað fslendinga. Andleg og verkleg menning for-
íeðranna átti að vísa þjóðinni veg, íslenzkt þjóðerni að vera
sá grundvöllur, er reist yrði á. Biskupssonaflokkurinn leit
hins vegar á alit skraf um þjóðerni, tungu og þjóðlega
menningu sem ónytjuhjal, úrelt og skaðlegt. Erlendis mátti
fá nægar fyrirmyndir að þeim framförum og menningu,
^em fslendinga skorti.
(gtefna þeirra Eggerts Varð drýgri. Rómantíkin efldi þjóð-
^ ernisvitund íslendinga, sjálfstæðisbaráttan hófst og
Jón Sigurðsson sótti sín rök til sögu þjóðarinnar. Og að
jokum lýsti íslenzk þjóð yfir fuiiveldi sínu. En því er þessi
saga rifjuð upp hér, að það verður engan veginn talið sjálf-
sagt, að örfáar hræður norður í höfum ieggi á sig það erf-
iði, sem fylgir því að halda uppi þjóðmenningu og varð-
veizlu þjóðernis, og vissulega ketnur það mörgum erlend-
um manni spánskt fyrir sjónir, að þessir eyjarskeggjar skuli
bera við að reyna slikt. Og meðal íslendinga sjálfra munu
þeir til, sem líta veldi og framkvæmdagetu stórþjóðanna
girndaraugum og bera jafnvel kinnroða í leynum fyrir
smæð þjóðar sinnar. En þeim, sem svo er farið, væri ráð-
]egt að kynna sér örlítið örlög frænda okkar í Orkneyjum
og á Hjaltlandi, sem eitt sinn mæltu á sömu tungu og við,
en hafa nú glatað máli, menningararfi og drýgstum hluta
af þjóðareðli sínu, en orðið í staðinn útkjálkamenn í brezka
heimsveldinu. Sjálft heimsmálið getur orðið fjötur.
jk fslandi hafa breytingar verið örar nú um hríð. At-
•*"* vinnulíf þjóðarinnar hefur eílzt á ýmsan hátt, og margt
horfir til bóta, ef skynsamlega væri á haldið. En því er
miður, að íslenzkt þjóðerni hefur ekki eflzt að sama skapi.
fslendingar voru langa hríð fátæk þjóð og áttu þess lítinn
kost að hrinda nauðþurftarmálum í framkvæmd. En í einni
svipan vaknaði þjóðin sem aðili í stórveldatafli heimsins,
erlendur her settist að í landi,' auðmagn flæddi yfir og leið-
ir opnuðust til að afla sér skyndigróða. Að vonum fengu,
margir glýju í augu, braskarar þutu upp eins og goi-kúl-
ur, gildismat breyttist. Kaupmáttur dollarans var áþreif-
anlegur, en rétt mat á íslenzku þjóðerni krafðist nokkurar
hugsunar og skilning.
Erlend áhrif hafa flætt yfir. Að sumu leyti eru þau runn-
in frá erlendum her, sem enn situr í landinu, að sumu leyti
frá erlendum kvikmyndum, oft harla lélegum, eða frá þýð-
ingum reyfarabóka. Herútvarp glymur í eyrum þjóðarinn-
ar og sorprit eru gefin út j stórum stil í gróðaskyni. Er-
]end menningaráhrif eru hverri þjóð nauðsynleg, en öllu
skiptir, að þar sé valið úr það eitt, sem bezt er, og eins
hitt, að það sé samlagað þeirri þjóðmenningu, sem fyrir er.
Eftirherman er auðveldust, en skaðleg hverju þjóðerni.
¥Tér hefur verið drepið á mál, sem er viðameira en svo,
að því verði gerð viðhlítandi skil í stuttri grein. Þvert
á móti er aðeins minnzt á fátt eitt, mörgu hins vegar alveg
sleppt, svo sem h]ut skólanna, að því er varðar varðveizlu
og eflingu íslenzks þjóðernis. Hér var aðeins ætlunin að
minna á mikilvægt mál í þeirri von, að einhverjir lesenda
gefi sér tóm til að staldra við og hugleiða sjálfir. Vakandi
þjóðernisvitund er helzta trygging fyrir því, að við höld-
um áfram að vera sérstök þjóð.
Við undirrituð höfnm ólikar skoðanir á rrwirgum málum, cn cigum það
sammcrkt, j :
að her og herstöðvar \iljum vi® ekki hafa
í landi okkar, •>
■ að við teljum ævarandi hlutleysi íslands í hernaðarátökum í mestu
samræmi - viS fortí ð þj óSarhmar og framt íðarhei 11.
ViS minnum á þá sérstöðu íslendinga meðal þjóðanna.
að þeir hafa ekki um aldir borið vopn
né iðkað vígaferli,
að þeir hafa aldrei átt I vopnuðum ófriði
við aðrar. þjóðír. * 1
Við viljum,
að Islendingar varðveiti þessa sérstöðu sína
á ókomnum tímum,
að þeir verði að því leyti öðrum þjóðum fordæmi, er friðflytjendur i
öllum löndum geti með sanni vitnað til sem fyrirmyndar.
Við vekjum atliygli á því,
að í herstöðvum er engin vörn, eins og vopnabúnaði er nú háttað,
að herstöðvar hljóta alltaf að skoðast sem ögrun við einhverja þjóð,
er telur þeim stefnt gegn sér,
að jafnvel á friðartímum stafar mikill háski af herstöðvum, en £ heims-
stríði bein tortímingarhætta, þar eð þær yrðu fyrstu skotmörk
eldflauga, sem flytja vetnissprengjur,
að þjóðinni er nauðsyn á að gera sér grein fyrir þeim ógnum, er yfir
hana geta dunið á ófriðartímum vegna herstöðva í landinu.
Við teljum af þessum sökum og öðrum fleiri,
að herseta og herstöðvar á íslandi samrýmist ekki því hlutskipti,
sem við ætlum fslendingum:
að vera vopnlaus þjóð í friðlýstu landi.
Við höfum á framangreindum grundvelli bundizt heitum um að halda áfram
þeirri baráttu, sem háð hefur verið undanfarið fyrir uppsögn her-
verndarsamningsins við Bandaríki Norður-Ameriku og brottför hersins.
Við hyggjumst í sumar:
beita okkur fyrir fundahöldum úti um land
til að herða á þessum kröfum,
gangast fyrir myndun héraðanefnda herstöðvaandstæðinga
í sem llestum byggðum landsins,
undirbúa landsfund herstöðvaandstæðinga á hausti komanda
að Þingvöllum við Oxará.
Við ætlum Þingvallafundinum það hlutverk að koma fastri skipan á sam-
starf allra landsmanna, sem leggja vilja nokkuð á sig til að fá hersetunni
aflétt og herstöðvar allar hér á landi niður lagðar.
Aðalbjörg Sigurðardóttir, frú
Alfreð Gislason, læknir
Andrés Haraldsson, bifvélavirki
Anna Jónasdóttir, frú
Anna Loftsdóttir, hjúkrunark.
Arnfinnur Jónsson, skólastjóri
Arnfríður Jónatansdóttir, skáld
Árni Björnsson, læknir
Árni Böðvarsson, eand. mag.
Árni Gíslason, verksmiðjustj.
Árni Guðmundsson, læknir
Ása Ottesen, frú
Ásdís Thóroddsen, frú
Ásgeir Höskuldsson, póstmaður
Áskell Snorrason, tónskáld
Áslaug Thorlacius, frú
Ásm. Sveinsson, myndhöggvari
Ásta Sigurðar, rithöfundur
Baldur Óskarsson, blaðamaður
Baldur Pálmason^- útvarpsfulltr.
Baldvin Halldórsson, leikari
Barbara Árnason, listmálari
Benedikt Davíðsson, trésmiður
Benedikt Gunnarsson listmálari
Bergur Pálsson, fulltrúi
Bergur Sigurbjörnsson viðsk.fr.
Bergur Vigfússon, kennari
Bergþór Jóhannsson
Birna Lárusdóttir, frú
Bjarni Arason, fulltrúi
Bjarni Benediktsson frá Hofteigi
Bjarni Guðnason, lektor
Bjarni Jónsson, kennari
Björn Bjarnason, iðnverkamaður
Björn Th. Björnss., listfræðingur
Björn Guðmundsson, forstjóri
Dr. Björn Sigfúss., háskólabókav.
Björn Þorsteinss., sagnfræðingur
Bodil Sahn, menntaskólakennari
Bolii Thóroddsen, bæjarverkfr.
Briet Héðinsdóttir
Dagbjört Eiríksdóttir forstöðuk.
Dagur Sigurðarson, skáid
Davíð Davíðsson, prófessor
Drífa Viðar, frú
Eðvarð Árnason, verkfræðingur
Eðvarð Sigurðsson, ritari verka-
mannafélagsins Dagsbrún
Eggert Ólafsson, verkamaður
Egili Sveinsson, bankamaður
Einar Bragi, rithöfundur
Eihar Örn Guðjónsson, verkani. Gúnnar Cortes, ladínir
Einar Hannessön
Einar.. KristjáTisson, rithöfundur
Einar Laxness, eand. mag.
Einar, Pálsson, verkfræðingur.
Einar Sigúrðsson, stud. raag.
Eirikur Pálsson, skattstjóri
Eiríkur Smith, iistmálari
Elías Mar, rithöfundur
Erlingm- Gíslason. leikari
Erlingur E. Halldórsson
Ester Kláusdóttir, frú
Eyjólfur Jónsson, sundkappi
Eymundur Magnússon, skipstj.
Eyþór Jónsson, pósfm.
Franz A. Gíslason, form. Félags
róttækra stúdenta
Eriðbjörn Benónísson, kennari
Friðjón Stefánsson, rithöfundur
Friðrik Hjartarson, verkam.
Geir Gunnarsson, alþingismaður
Geir Jónasson, bókavörður
Geir Kristjánsson, rithöfundur
Gerður Kristjánsdóttir, frú
Gestur Magnússon, cand. mag.
Giis Guðmundsson, rithöfundur
Gísli Ásmundsson, kennari
Gísli T. Guðmundsson, póstm.
Gisli Marinósson, verkamaður
Gislrún Sigurbjörnsdóttir, handa-
vinnukennari
Grimur M. Helgason, cand. mag.
Guðgeir jónsson, bókbindari
Guðjón Benediktsson, múrari
Guðmunda Andrésd., listmálari
Guðmundur Böðvarsson, skáld
Guðmundur Gíslason, læknir
Guðm. J. Guðmundsson, starfs-
maður verkamannafél. Dagsbr.
Guðmundur Hansen, kennari
Guðm. Kjartanss., jarðfræðingur
Guðm. Löve, skrifstofumaður
Guðm. Magnúss., verkfræðingur
Guðm. Norðdahl, tónlistarmaður
Guðm. Thoroddscn, prófcssor
Guðm. Vajgeirsson, verkamaður
Guðni Jónsson, prófessor
Guðríður Gisladótir, frú
Guðrún Antonsdóttir, húsmóðir
Guðrún Einarsdóttir, frú
Guðrún Jónasd., vefnaðarkennari
Guðsteinn Þengilsson, læknir
Gunnar Benediktsson, rithöf.
íírÍHIiÍllillÍÍIí!
Gunnar Egilss., hijóðfæraicikari
Gunnar M. Magnúss, rithöfundur
Gunnlaugur Scheving, listmálari
Gylfi Pálsson, kehnari
Halldór J. Jónsson, cand. rrtag.
Halldór Stefánsson, rithöfundur
Halldór P. Stefánsson, verkam.
Halidór Vigfússon
Halldór Þorsteinss., bókavörður
Halldóra B. Björnsson, rithöf.
Dr. Hallgr. Helgason, tónskáid
Hcdlgrimur Jónasson, kennari
Hannes Sigfússon, skáld
Hannes M. Stephensen, form.
Verkamannafél, Dagsbrún
Hannibai Valdimarsson forseti
' Alþýðusamb. Isiands
Haraldur Jóhannsson, hagfr.
Haraldur Steinþórsson, kennari
Heimir Áskelsson, lektor
Helga Proppé, frú
Helgi Helgason, lögfræðingur
Hermann A. Hermannss., forslj.
Hermann Jónsson, skrifstofustj.
Hermann Pálss., háskólakennari
Hildigunnur Sigurðard., starfsst.
Hilmar S. Vigfússon, verkam.
Hjörleifur Sigurðsson, listmálari
Hóimar Magnússon
Hrönn Aðalsteins., sálfræðingur
Hulda Ottesen, húsmóðir
Hörður Ágústsson, listmálari
Höskuldur Björnsson, iistrhálari
Hreinn Steingrimss., tónlistarm.
Ida Ingólfsdóttir, forstöðukona
Ingólfur Þorkelsson, kennari
Ingvar Hallgrímsson, fiskifr.
Ingvar Björnsson, cand. mag.
Dr. Jakob Benediktsson
Jóhann Hjálmarsson, skáld
Jóhann Már Guðmundss., póstm.
Jóhannes Guðfinnsson, kennari
Jóhannes Jóhanness., listmálari
Jóhannes skáld úr Kötlum
Jón Múli Árnason, þulur
Jón Ásgeirsson, tónlistarmaður
Jón Böðvarsson, stud. mag.
Jón Guðnason, cand. mag.
Jón Heigason, ritstjóri
Jón Jóhannesson, skáld
Jón Óskar, skáld
Jón M. Samsonarson magister
Jón úr Vör, skáld •
Jón Snorri Þorleifsson, form.
Trésmiðafélags Reykjavikur.
Jón Þorsteinsson, læknir
Jónas Árnason, rithöfundur
Jónas Kristjánsson. skjalaVörður
Jónas Þorbergss., fv. útvarpsstj.
Jökull Jakobsson, rithöfundur
Karl Kvaran, listmálari
Karólína Einarsdóttir, cand. mag.
Karólína S. H. Halldórsd. hárgrk.
Katrín Guðjónsdóttir, frú
Katrín Thöroddserí, læknir
Kári Arnórsson, kennari
Kári Tryggvas. frá Víðikeri, rith.
Kjartan Guðjónsson, listmálari
Kjartan Ólafsson
Kolbrún Þorvaldsd., húsmóðir
Kristinn E. Andrésson, magister
Kristinn Björnsson, læknir
Kristinn Gisiason, kennari
Kristinn Pétursson, skáld
Kristín Jónasdóttir, frú
Kristín Thorlacius
Kristín Thóroddsen, hjúkrunark.
Kristín Anna Þórarinsd., leikk.
Kristín Þorsteinsd., hjúkrunark.
Kristján Baldvinsson, stud. med.
Kristján Bender, rithöfundur
Kristján frá Djúpalæk, skáld
Kristján Jóhannss.. verkamaður
Kristján Bersi Ólafsson, fil. stud.
Kristrnanh Eiðsson, form. Þjóð*
varnarfél. stúdenta,
Lárus Bjarnfreðsson, málari
Lárus Pálsson, Icikari
Lárus Rist, iþróttakennari
Leifur Haraldsson, póstmaður
Lúðvík Kristjánsson, ritstjóri
Magnús Á. Árnason, listamaður
Magnús Bjarnfrcðsson, þulur
Magnús Kjartansson, ritstjóri
Magnús T. Ólafsson, ritstjóri
Margrét Auðunsdóttir, form.
Starfsstúlknaféélagsins Sókn
Margrét Sigurðardóltir, frú
Dr. Matthias Jónasson, prófessor
Matthildur Matthiasson, frú
Nanna Ólafsdóttir, magister
Oddur Björnsson, bókavörður
Ólafía Stephensen, frú
Ólafur Jensson, læknir
Ólafur Jónsson, læknir
Ólafur Jónsson, fil. stud.
Ólafur Pálmason, stud. mag.
Ólafur Jens Pétursson, kennari
Ólafur Jóli. Sigurðsson, rith.
Ólafur Bergþórsson Theódórs,
stud. med.
Ósk Sigurðardóttir, hjúkrunark.
Óskar Halldórsson, cand. mag.
Óskar Magnússon, skólastjóri
Páll Bergþórsson, veðurfræðingur
Páll Kr. Pálsson, organleikari
Páll Théódórsson, eðlisfræðingur
Pétur Lárusson, verkamaður
Pétur Ragnarsson, verkamaður
Ragnar Arnalds, ritstjóri
Rannveig Jónsdóttir, kennari
Rannveig Tómasdóttir
Ríkarður Jónsson, myndhöggv.
Avarp til Islendinga
Rósberg G. Snædal, rimöfundup
Síra Rögnvaldur Finnbógason
Sibyl Urbancic
Sigfús Daðason, skáld -.
Sigrður Eiríksdóttir, hjúkrunark®
Sigriður Friðriksdóttir, verkak.
Sigríður Sæland, Ijósmóðir
Sigrún Guðbrandsdóttir, frú
Sigrún Gunnlaugsdóttir
Sigurður Elíasson, tilraunastjóri
Sigurður Guðnason, fyrrv. alþm.
Sigurður Róbertsson, rithöf.
Sigurður Sigurðsson, listmálari t;
Sigurður Örn Steingrimsson y
Sigurður Thoroddsen, verkfr.
Dr. Sigurður Þórarinsson, jarðfr.
Síra Sigurjón Einarsson
Sigurjón Ólafsson, myndhöggvarii
Sigurjón Pétursson, forseti Iðn-*
nemasambands íslands
Sigursv. D. Kristinsson, tónskákH
Sigurvin Einarsson, alþingism.
Skafti Ólafsson, hljóðfæraleikari
Skúli Thoroddsen, læknir
Skúli Þorsteinsson, kennari
Skúli Þórðarson, sagnfræðingurt
Snorri Hjartarson, skáld
Snorri Jónsson, formaður Félaga
járniðnaðarmanna
Stefán Hörður Grímsson, skáld
Stefán Jónsson, fréttamaður
Stefán Jónsson, rithöfundur
Stefán Sigurðsson, kennari
Steinþór Sigurðsson, listmálari
Svava Þorleifsdóttir, fv. skólastjo
Svavar Guðnason, listmálari
Sveinn Skorri Höskuldsson, mag.
Sverrir Bergmann, stud. med.
Sverrir Haraldsson, listmálari
Sverrir Kristjánsson, sagnfr. j
Theódór Skúlason, læknir í
Tómas Sigurþórsson, verkam. i
Torfi Sigurðsson, verkamaður j
Tryggvi Emilsson, verkamaður
Unnsteinn Stefánsson, efnafr.
Valborg Bentsdóttir, skrifstofustjo.
Vigdís Finnbogadóttir, frú
Vigfús Guðmundsson, veitingam.
Vilborg Dagbjartsdóttir, kennari
Vilhjálmur frá Skáholti, skáld
Dr. Þorgeir Einarsson
Þorsteinn Björnsson, fríkirkjupro
Þorsteinn frá Hamri, skáld
Þorvaldur Skúlason, listmálari
Þorvarður Helgason
Þorvarður Örnólfsson, kcnnari
Þóra Árnadóttir, frú
Þóra Elfa Björnsson, prcnlari
Þóra Vigfúsdóttir, ritstjóri
Þórarinn Guðnason, læknir i
Þórarinn Jóhannsson
Þórbergur Þórðarson, rithöf. i
Þórður Jörundsson, kennari
Þórliallur Bjarnason, prentari
Þórir Hallgrimsson, kennari
Þóroddur Guðmundsson, rithöf.
Þórbergur Þórðarson.
Einar Bragi:
Þrír vitnisburöir
um yrkingarhraða
Á dögunum var ég að blaða
í bók sem nefnist „Afmælis-
kveðja til Ragnars Jónssonar
7. febrúar 1954.“ Á'bók þessa
ritar Þórbergur Þórðarson
bréf til Ragnars um „deilu,
sem risið hefur í landi voru
um þær listir eður lystisemd-
ir, sem bundnar eru yið iðk-
un stuðla og höfuðstafa og
hendinga í rímuðu máii.“ í
bréfinu segist Þórbergur hafa
„ort nokkur ljóð í svo nefnd-
um atómsfcil“, og heldur síð-
an áfram:
„Mér reyndist þessi rím-
list svo auðveld viðfangs, að
ég held ég myndi treysta
mér til að yrkja 365 átóm-
Ijóð á ári og 366 hlaupérin.
Ef ég ætti að skila jafnmiki-
um afköstum á jafnlöngum
tíma í stuðluðum ijóðum, og
þó ekki betri að gæðum, þá
myndi blóðþrýstingurinn í
mér vera kominn í spreng-
'ingarstöðu, áður en fyrsti
mánuður ársins væri liðinn.
Sumarið 1947 orti ég þrjú
atómljóð í járnbrautarlest
miili Leeds og London, sitj-
andi í klefa, þar sem fleiri
voru, og bætti við fjórða
kvæðinu um kvöldið, þegar
ég sá fætur á kvenmanni upp
á kálfa niður undan viðar-
greinum í garðinum á móti.
hót|linu, sem við Margrét
bjúggum á. En þennan dag
var ;ég nú reyndar irínblás-
inn og tapaði fyrir bragðið
einhvers staðar í lestarklef-
anum lyklunum að íbúðinni
okkar heima á Hringbraut
45.“
Þannig hljóðaði vitnis-
burður Þórbergs. Þórðarson-
ar 1954. Hér kemur annar
frá . árinu 1922. í inngangi
að Hvítum hröfnum ritar
hann:
„Kvæði þau, er hér koma
fyrir sjónir þínar, Ijóðelski
lesarf!!, eru flest augnabliks-
smíð. Tvö lengstu kvæðin,
Stefánsstikki og Hallbjarnar-
drápa, eru ort á nokkrum
klukkustundum (hið fyrra á
fjórum, hið síðara á hér um
bil sex), en hin öil á fimm til
tuttugu mínútum, að Sigurð-
arkviðu fráskilinni, sem er
ort á tveim tímúm á afmæl-
isdegi Sigurðar'.“
I Hvitum hröfnum eru 54
ijóð, öll með rími, stuðlum og
höfuðstöfum.Þfjú þeirra eru
ort á 12 klukkustundum sam-
tals, hin á 5 til 20 mínútum
hvert. Sé miðað vi'ð meðgl-
yrkingartíma liinna síðar-
nefndu, reiknast kvæðin í
Hvítum hröfnum, samkvæmt
orðum skáldsins sjálfs, vera
ort á tuttugu og tveim
klukkustundum, þrjátíu og
sjö mínútum og þrjátíu sek-
úndum, eða tæplega einum
sólarhring samanlagt.
Þriðji vitnisburðurinn um
yrkingarhraða Þórbergs
stendur skráður í Bréfi til
Láru, tolfta kapítula og
hljóðar þannig:
„í haust lá ég hálfa þriðju
viku -í hálsbólgu. Eina nótt-
ina hafði ég töluverðan sótt-
hita og svaf lítið. Klukkan
tíu vaknaði ég . og horfði
svona upp í loftið eins og ég
er vanur. Veit ég þá ekki
fyrri til en vitund mín víkkar
og upplýsist í einu andartaki.
Samstundis streymá niður í
mig þrjú kvæði fullort. Rétt
í því, er fyrsta -erindið úr
fjórða kvæðinu líður fyrir
hugskotssjónir minar eins og
kvikmynd á tjaldi, stekkur
köttur upp í rúmið til mín og
bitur mig og rífur . . . í
sömu andrá lokast fyrir inn-
leiðsluna, og ég iigg eftir
lieimskur og hugmyndalaus.“
Af þessum þremur vitnis-
búrðum meistara vors virðist
mega draga eftirfarandi á-
lyktanir:
1. Þórbergur Þórðarson er
fljótur að yrkja, þegar
hann er iilnblásinn.
•2. Þegar Þórbergur Þórðar-
son er svo innblásinn, að
hann tapar lyklunum að
íbúð þeirra- hjóna-heima
á Hringbraut 45, getar
hanri ort þrjú atómljóð
sama daginn.
3. Fætur á kvenmanni niður
undan viðargreinum í
garði geta opnað fyrir
innleiðsluna á ný, svo að
fjórða Ijóðið fæðist.
4. Þegar Þórbergur Þórðar-
son liggur í hálsbólgu
með sótthita og horfir
■ svona upp í loftið eins og
hann er vanur, geta þrjú
kvæði í hefðbundnum stíl
streymt niður í hann full-
ort.
5. Ef köttur stekkur upp í
rúmið til Þórbergs og bít-
ur hann og rífur, hefur
það þveröfug áhrif við
fætur á kvenmanni niður
undan viðargreinum í
garði: lokar fyrir inn-
leiðsluna, svo að fjórða
kvæðið kafnar i fæðing-
unni.
6. A yngri árum orti Þór-
bergur Þórðarson heilal
' kvæðabók — 54 kvæði —
á tæpum sólarhring sam-
tals. Á efri árum segisfc
hann „halda að hanix
myndi treysta sér til“ að"
yrkja eitt atómljóð á dag.
Þegar umbúðirnar hafa
verið teknar utan af mál—
flutningi meistarans og vitn-
isburðirnir þrír bornir .sam-
an, sýnist mér sem í ljós komi
andstæða þess, er hann hugð-
ist sanna: ef hann ætti að
skila jafnmiklum afköstum i
gerð óbundinna Ijóða og
yrkingum hefðbundinna
kvæða, myndi blóðþrýsting-
urinn í honum vera kominn í
sprengingarstöðu, áður en
fyrsti sólarhringur ársins
væri liðinn. Þess vegna þori
ég ekki fyrir mitt litla líf að
bera fram þá frómu ósk —
sem virðist þó sanngjörn —
að hann yrki eitt atómljóð á
dag í svo sem sex mánuði og
leyfiokkur að sjá árangurinn.
Verkin sjálf eru jafnan óljúg-
fróðari en laust tal um hvað'
.menn halda, að þeir mynda
treysta sér til \
Frjáls þjóð — Laugardáginh 23. júli 1960
Frjáls þjóð — Laugardaginn 23. juH 1960