Frjáls þjóð - 17.11.1962, Qupperneq 8

Hverjir eru „dindlar? I
Eins og skýrt er í'rá annars
staðar í þessu blaði, fer héðan á
næstunni 36 manna hópur á
vegum Varðbergs til að „kynna
sér starfsemi Atlantshafsbanda-
lagsins". FRJÁLS ÞJÓÐ hafði
tal af Heirni Hannessyni, for-
manni Varðbergs, og spurði
hann, hvort Varðberg kostaði
för þessa hóps utan. Hann kvað
svo ekki vera, heldur væri förin
kostuð að mestu eða nær öllu
leyti af upplýsingadeild Atlants
hafsbandalagsins, cn Varðberg
hefði milligöngu.
Að því er dagblaðið Vísir
segir, eru þátttakendur í ferð-
inni úr „lýðræðisflokkunum
þremur". Við sþurðum Heimi,
hvernig vali þessara þátttak-
cnda væri háttað, og kvað hann
þá lilnefnda af stjórn Varð-
bergs. Vcrður það nú vart talin
mjög lýðræðisleg aðferð, en lík-
lega þykir öruggast að hætta
ekki á neitt í þeim efnum.
FRJÁLS ÞJÓÐ vill vekja at-
liygli á því, að þetta er ckki
fyrsta né eina ferðin, sem þann-
ig er farin utan á vegum eða
fyrir milligöngu Varðbergs, „fé-
lags ungra áhugamanna um
vestræna samvinnu“. Má raun-
ar segja, að ýmsir framámenn
meðal ungra íhaldsmanna, jafn-
aðarmanna og jafnvel fram-
sóknarmanna, hafi verið á sx-
felldum þeysingi um Evrópu
undanfarin misseri í nafni þessa
félagsskapar, og höfum við fulla
ástæðu til að ætla, að þær ferðir
séu sömuleiðis kostaðar af er-
Iendu fé. Þessir ungu rnenn gefa
sér þó öðru hverju tíma til að
koma heim lil íslands, og má
segja þeim það til hróss, að þcir
tala íslenzkuna enn nokkurn
veginn Iýtalaust. Efna þeir til
funda víða um land og Ixoða
fagnaðarboðskajr „vestrænnar
samvinnu" og Atlantshafslxanda-
lagsins, scm þeir segja að standi
vörð um lielsi og lýðræði í
heiminum. Tala þeir af mikilli
ákefð og heilagri hneykslun um
þá „erlendu agenta" og „Rússa-
dindla", sem liér berjast gegn
erlendum herstöðvum, og vara
þeir þjóðina ákaft við slíkum
lýð, enda mun þar að mestu
vera um að ræða ósiglda búand-
karla og óujxplýstan verkalýð.
Er þess að vænta, að þjóðin
hlíti aðvörunum þessara sigldu
manna, einkum þar eð engin
hætta mun á, að þeir láti erlend
öfl villa sér sýn og stjórna gerð-
um sínum, eða hvað?
Litið inn í Lídó
Blaðamaður Frjálsrar
þjóðar brá sér á sunnudags-
kvöldið í Lídó til að kynna
sér þær breytingar, sem þar
hafa orðið á rekstrinum. Sem
kunnugt er, er skemmtistaður
þessi nú „helgaður" ungu
fólki, ;í aldrinum 16—21 árs
þi'jú kvöld vikunnar, föstu-
daga, laugardaga og sunnu-
daga.
Hefur húsbúnaði verið
breytt nokkuð, og er ekki
hægt að segja annað en húsa-
kynni séu þarna mjög þokka-
leg í alla staði.
Þetta kvöld var alveg upp-
selt og hafði svo verið þau
tvö kvöld önnur, sem ojxið
hafði verið fyrir unglinga.
Öll áfengisneyzla er strang-
lega bönnuð á þessurn ung-
lingakvöldum, og kveðast
LÍTIÐ FRÉTTABLAÐ
Laugardaginn í 4. viku vetrar.
Vangefríir
Nú eru 158 vistmenn
á hælum fyrir van-
gefna hér 4 landi, og
hefur fjöldi vistmanna
á slíkum hælum vaxið
um nærri 50% á þeim
tæplega 5 árum, sem
liðin eru, síðan Styrkt-
arfélag vangefinna var
stofnað.
Að undanförnu hafa
byggingarframkvæmd-
ir í þágu vangefinna
einkum miðað að því
Lokað
Mörg undanfarin ár
hefur Vitabar á horni
Bergþórhgötu og Vita-
stígs opnað kl. 6 að
morgni og hefur það
verið til mikilla þæg-
inda fyrir marga.
Nú hefur lögreglu-
stjóri orðið að banna
að veitingastaður þessi
opnaði fyrr en kl. 8
á morgnana og mun á-
stæðan vera sívaxandi
aðsókn drukkinna
manna, sem þarna hafa
fundið sér afdrep.
að koma upp íbúðum
fyrir starfsfólk hæl-
anna en við það hefur
að sjálfsögðu losnað
það húsrými á hælun-
um sjálfum, sem
starfsfólkið notaði áð-
ur, þannig að unnt
hefur verið að fjölga
vistmönnum.
Enn er þörf fyrir
stóraukið hælisrými
fyrir vangefna og telur
framkvæmdastjóri
Styrktarfélags vangef-
inna Þórður Hjaltason,
að næsta verkefni fé-
lagsins verði nýbygg-
ing við hælið í Kópa-
vogi, en sá staður er
af sérfróðum mönnum
talinn einkar vel fall-
inn til þessarar starf-
semi.
Nú skil ég
Tveir menn hittust
nýlega ó förnum vegi
og fóru að tala um
læknadeiluna. M. a.
sagðist annar þeirra
ekkert skilja í því,
hvers vegna Bjarni
Benediktsson hefði
ekki trúað læknunum
að kröfur þeirra væru
settar fram í „fullri
meiningu."
Hinn svarar: —
Veiztu ekki að Bjarni
er líka kirkjumálaráð-
herra?
— Ilvað kemur það
málinu við?
— Jú hann gæti hafa
fengið vitrun um, að
læknarnir meintu ekk-
ert með þessu.
— Já, en maðurinn
hafði þetta skjalfest!
— Að vísu. En þú
skilur, að sem kirkju
málaráðherra verðui
hann að fara eftir hinu
fornkveðna, að fremur
beri að trúa Guði en
mönnum.
forráðaxneiiii hússiiis nitinu
taka nijög strangt á brotum.
Er það góðra gjalda vert og
vonandi, að við þau orð
verði staðið.
Hitt var sýnilegt, að dyxa-
verðir höfðu ekki gætt þess
nægilega að veita ekki inn-
göngu yngri unglingum en
16 ára. Þarna mun hafa verið
fjöldi 14 og 15 ára unglinga,
og cnnþá fleiri á þeim aldri
liöfðu verið þar á föstudags-
kvöldið að sögn.
Ættu forráðamennirnir að
sjá til þess, að framvegis
verði ekki hvikað frá þeirri
reglu að krefjast aldursskír-
teina við innganginn, og
hleypa Jxeim einum inn, sem
náð hafa tilskyldum aldri.
Lög eru lög.
Yfirleitt má segja, að
sæmilegur blær hafi verið
yfir samkomunni Jxetta
kvöld. Þó var nokkuð um
hin aljxekktu hróp og skræki,
sem virðast óh jákvæmilegt
„skemmtiatriði", víðast þar
sem unglingar á vissu reki
koma saman til fagnaðar.
Eitt fannst undirrituðum
til lítillar jxrýði. Það
var allt ruslið á gólfinu;
engu líkara en dreift hefði
vei'ið af ásettu ráði um allt
gólf eklspýtum, vindlinga-
stubbum og ösku, en bréf
rifið niður i eyðurnar. Eg
minnist Jxess ekki að hafa
nokkuis staðar séð annan
eins sóðaskajx að Jxessu leyti.
Þessu vei'ður með ein-
hverju móti að kippa í lag.
Annað ömurlegt tímanna
tákn blasti þarna við. engu
Frh. á bls. 4.
|
|
|
í
j
|
!
I
l
Þjóðviljanum hefur jafnan
Jxótt Jxað illur fyrirboði um
hvern mann, Jxegar íhaldið
er farið að hrósa honum.
Þetta átti þó fyrir að liggja
sjálfum formanni Sósíalista-'
flokksins nú á dögunum. Við
umræður á Alþingi um svo-
nefndar almannavarnir gerð-
ust nefnilega Jxau undur og
stórmerki, að Bjarni Bene-
diktsson hældi Einari Ol-
geirssyni fyrir skynsamlegan
málflutning.
Gerðist Jxetta, er Einar
hafði lýst yfir Jxeirri skoðun
sinni, að fyrsta sjxorið lil al-
mannavarna hér á landi væri
að fjaxlægja herstöðina, en
næsta skrefið „að unnt væri
að gera Jxau mannvirki Iiér
á.landi ónothæf, sem einkum
mætti búast við, að stvrjald-
ai'aðilar teldu koma sér að
gagni við styrjaldarrekstur,
og ætti hann Jxar við flugvell-
ina í Reykjavík og Keflavík."
(Sbr. Þjóðviljinn, 7. nóv.)
Greijx Bjarni Einar á orð-
inu og kvað ummæli hans
skera glöggt úr um Jxað, að
hann (þ. e. Einar) gerði sér
í raun og veru grein fyrir,
að Jxað væri tilvera flugvall-
anna sjálfra en ekki dvöl her-
liðsins, sem skajxaði árásar-
hættuna. (Sbr. Mbl. 7. nóv.)
Leyndi sér ekki, að Bjarni
var Einai'i þakklátur fyrir að-
stoðina við að „kollvarjxa"
rétt einu sinni röksemdum
hernámsandstæðinga!
En lxvað sem Hður liern-
aðarvizku Jxeirra Einars og
Bjarna, Jxá má Jxó væntanlega
ennjxá lialda fram tilvist heil-
bi'igðrar skynsemi, og henn-
ar dórnur stendur óhaggað-
ur: Það er að vísu engin leið
að fullyi'ða — og hefur aldrei
verið haldið fram — að af-
nám herstöðva á íslandi væri
alger trygging gegn spjöllum
af völdum kjarnorkustríðs.
Hitt er augljóst, að hættan á
tortímingarárás hýtur að
vaxa í í'éttu hlutfalli við
Jxann viðbúnað til liernaðar,
sem hér er haldið uppi, og
Jxað eins, Jxótt slíkar ráðstaf-
anir séu sagðar eingöngu til
varnar.
Væri hér enginn slíkur við-
biinaður væri hættan á ger-
eyðingarárás á Keflavíkur-
flugvöll e. t. v. ekki gersam-
lega óhugsandi, en eins og
nú er komið málum virðist
hún algerlcga óumflýjanleg
einmitt vegna þess, að
við ■ völlinn cr tengd lier-
stöð, reiðubúin stríðsvél, sem
andstccðingar Bandarihja-
manna mundu kapþkosta að
eyðileggja þegar á fyrstu
augnablikum styrjaldar.
Málsrök hernámsandslæð-
inga standa Jxannig í fullu
gildi, þrátt fyrir enn eitt
„rothöggið".
En Jxað cr annað, sem nú
virðist öllu tvísýnna um,
hvort Jxað eigi sér viðreisnar-
von: mannorð sósíalistafor-
ingjans, sem' fékk allt hrósið
hjá íhaldinu.
^krifstofn flokksins
■ ‘ Ingólfststrtrti ■*? er npiv kt. 2—
7 s d á inrkum döpum nema
'autjardapa Irl I —b
^íminn ei
li'lóðvarnarmenv hatið sam-
•nnd mð nkrifgtnfunal
20 megalesta sprengjan
Þegar sprengjan spring-
ur, slær skærum bláhvítum
bjarma á himininn. MatSur,
sem stæði í sextíu mílna
f jarlægð, myndi sjá eld-
hnött, sem væri þrjátíu
sinnum bjartari en sólin um
nónbil og jafnheitur og
miðja sólarinnar.
Eldhnötturinn vex með
ofsahraða og er bi-átt 41/2
míla í Jxvermál. Um leið og
hann þenst út, lyftist hann
og svíður undir sér æ stærra
svæði.
Efnið, sem eldhnötturinn
sogar til sín, þéttist, begar
það er komið upp í loftlög
í 5—10 mílna hæð. Það
breiðist út og myndar
geislavix-kt gorkúlulagað
ský. Síðan tekur það að
falla niður sem úrkoma. ’
Á sama tíma og þetta
verður, berst geysileg þrýsti
bylgja eða titringur, sem fer
hraðar en hljóðið, frá
miðju sprengjusvæðisins og
eyðir öllu, sem fyrir verður,
unz hún smám saman missir
afl sitt.
Á eftir þessari bylgju
kemur vindhviða, sem fer
með yfir 1000 mílna hraða
á klukkustund. Þegar vind-
inn hefur lægt, myndast
loftlaust rúm. Loftið um-
hverfis streymir þá inn á
það svæði og blæs upp þá
elda, sem þðgar hafa mynd-
azt vegna hinnar heitu geisl-
unar, og eykur enn við orð-
ið tjón.
Brátt sameinast þessir
eldar og mynda eldstorm,
sem getur náð yfir margra
mílna svæði og eyðir öllu,
sem brunnið getur, bygging-
um og lifandi verum.
Sprengjan sjálf myndi
skilja eftir gíg, sem væri
dýpstur 240 fet og hálf míla
í þvermál. Innan 7,7 mílna
radía myndi eyðingin vera
gífurleg. f stórborg myndi
mannfall nema fimm til sex
milliónum.
(Bandaríska vísinda-
naannanefndin, senx gefur
upplýsingar um kjarnorku-
mál).
Reglusamt fólk, bai'nlaust,
óskar að taka á leigu
Tveggja herbergja íbiíö
Rífleg fvrii'framgreiðsla get-
ur komið til greina.
Ujxplýsingar á skrifstofu
Frjálsrár Jxjóðar, sími 1-99-85.

\ -