Frjáls þjóð - 21.11.1968, Side 2

Spjallað við Alexander Guðmundsson
um efnahagsmál
UmræSur um efnahags-
mál eru daglegt brauð og
hinn mikli vandi, sem þar
er á ferðinni vegna verS-
bólgunnar, er sífellt úrlausn
arefni stjórnmálamanna og
hann orðar þacS. Myndi þacS
fyrirkomulag spara mjög
mikiS rekstrarfé bæði í
framleiðslunni sjálfri svo og
í sölumecSfercSinni.
AS þessu tilefni höfum
við beSicS Alexander um aS
spjalla viS okkur um þessi
mál og biSjum hann fyrst
um að rifja upp í stuttu máli
tillögur sínar frá í fyrra.
„Höfuðtillagan var sú, að
niðurgreiSslur búvöru færu
fram á frumstigi framleiðsl-
unnar vegna þess, aS þann-
ig nýttust þær aS fullu, kost
uSu rfkissjóS minni fjár-
framlög og lækkuðu aS
auki framfærsluvísitöluna
um 10 stig, en þá gerSi ég
ráð fyrir aS hverjum bónda
yrði greitt 80 þús. kr. á
framleiSsluárinu 1967. Sú
upphæð’ hefSi numiS 400
millj. kr. fyrir ríkissjóS.
Eg benti á aS meS þessu
móti myndu uppbætur á út-
fluttar búvörur lækka veru-
lega, og hér væri ekki um
hliSarráðstöfun aS ræSa,
heldur raunhæfa aðferð til
Iausnar vandamálum þeim,
sem viS væri aS etja. MáliS
snerti ekki aðeins ríkissjóS
einan út af fyrir sig, heldur
miklu fremur allt atvinnu-
lífiS, velmegun þjóSarinnar
og hamingju hennar. Gera
Bjarni Benediktsson
fékk tillögur
/
má ráð fyrir aS launagreiSsl
ur alls á landinu nemi 14
milljörðum kr., þar af um
2 milljarðar, er væri hlutur
ríkissjóSs. Vitað er aS
kaupgreiSsluvísitalan og
verSIagsvísitalan breytast
alltaf um jafnmörg stig hald
ast ávallt í hendui, og aS
allt kaup lækkar um 5.3%
viS 1 0 stiga lækkun vísitöl-
unnar. Myndi viS þetta
sparast atvinnuvegunum sam
tals 636 milljónir króna
á ári í launagreiðslum ríkis-
sjóSs myndi sparast 106
millj. kr. og samtals yrði
þetta þannig 742 millj. kr.
sparnaður. “
KaupgreiSsluvísitalan á
ávallt aS vera nokkru hærri
en framfærsluvísitalan.
Menn eiga alltaf aS bera úr
býtum meira en svarar kaup
verSi á nauðþurftum. Sú
umfrara kaupgeta, sem þann
ig verSur til, örvar viSskipti
og verzlun annarra vöru-
flokka. Velmegun án auk-
innar kaupgetu er ekki til. “
„Alexander, hvernig vinn
ur þú aS athugun þessara
mála?“
„Mér þykir vænt um aS
heyra þetta. Eg hef leitað
upplýsinga í Árbók landbún
aSarins sl. áratug, til fjár-
laga 1967 og 1968 og síð-
ast en ekki sízt hef ég stuðst
viS tölur, sem fengnar hafa
veriS meS aðstoS Hagstof-
unnar. “
„Ert þú ekki ánægffur
með ummæli Guiínars GuS-
bjartssonar í Samvinnunni?‘‘
„ÞaS er nú líkast til. Eg
fagna því að Gunnar hefur
komiS auga á kjarna máls-
ins. Það gefur vissulega von
ir um að haldgóS lausn fá-
ist og hún verSi varanleg.
Gunnar er forustumaður
bænda og því valdamikill.
í hanshöndum er framvinda
Framli. á bls, 7.
Gunnar Guðbjartsson
stefnubreyting
Einar Hannesson.-
ÖR ÞRÓUN VEIÐIMÁLA
Alexander Guðmundsson
gerði tillögur.
annarra, sem fara meS
stjórn þessara mála. Einn
þáttur þessara mála eru nið
urgreiSslur landbúnaðar-
vara. Forsætisráðherra okk-
ar lýsti því yfir í þingræðu
haustiS 1967, aS ef fram
kæmu tillögur, hvort heldur
væri innan þings eSa utan,
yrSu þær athugaðar gaum-
gæfilega. MeS þessi ummæli
í huga, kom Alexander GuS
mundsson opinberlega á
framfæri í greinum hér í
blaSinu þá um haustið til-
lögum um nýtt fyrirkomu-
lag í niðurgreiSslukerfinu
og fékk forsætisráðherra
eintak af þeim í hendur,
áSur en þær birtust á prenti.
Efnahagsmál hafa alla tíS
veriS Alexander mikiS íhug
unarefni og hefur hann
kynnt sér þessi mál og afJaS
sér margvíslegra gagna um
þau um árabil.
Nú gerSust þau tíSindi í
sumar, aS Gunnar Guð-
bjartsson, formaSur Stéttar-
sambands bænda reit grein
í ,,Samvinnuna“ um þessi
mál og kemst þar aS sömu
niðurstöðu og Alexander, þ.
e. aS ríkissjóSur eigi aS
borga til bændanna sjálfra
eSa lækka framleiðslukostn
aSinn neðan frá, eins og
100 ÞÚS. GÖNGUSEIÐI
Klak hefur veriS stundaS
hér á landi frá því skömmu
fyrir aldamót, en fyrsta klak
húsiS var reist aS Reynivöll
um í Kjós áriS 1884. Klak-
ið hefur veriS út lax- og
silungshrognum og þeim síð
an sleppt í ár og vötn að
vorinu sem kviSpokaseiS-
um. Síðar kom til sögunnar
eldi seiSa um skemmri eSa
lengri tíma, en síSustu árin
hafa laxaseiSin veriS alin í
göngustærS, 10—15 sm aS
lengd, og sleppt þá í árnar
á göngutímanum að vorinu
pða snemma sumars. Þessi
gönguseiðaframleiSsla hefur
vaxiS mjög mikið síSustu
2—3 árin og er nú rúmlega
100 þús. gönguseiði og fer
þaS magn vaxandi. SeiSum
hefur veriS sleppt í um 50
ár, bókstaflega um land allt.
Aukin tækni viS flutning
seiSanna hefur gert auðveld
ara að flytja seiSin mjög
langar vegalengdir.
FISKVEGAGERÐ
Og menn hafa ekki látið
nægja aS sleppa seiðum í
árnar og vötnin. ByggSir
hafa veriS mjög margir fisk-
vegir (laxastigar) og hefur
göngufiski þar meS veriS
auSvelduS leið um árnar og
ný ársvæSi verið opnuS lax
inum til landnáms. Þá hafa
árfarvegir verið lagfærðir
og síSast en ekki sízt hefur
í nokkrum tilvikum veriS
Síðari hluti
gerSar stíflur í útrennsli
stöSuvatna til aS jafna
rennsli ánna og auka það í
þurrkatíS um göngutímann.
Slík vatnsmiSlun gerir mik-
ið gag'n, ekki sízt í vatnslitl-
um ám.
VíSast hvar viS helztu
laxveiðisvæðin hafa veriS
byggS ágæt veiSimannahús
og sums staSar eru þetta
glæsileg mannvirki, sem
hafa haft gildi umfram þessi
Fiskvegur í Laxá á Ásum
afnot, og þannig veriS sam-
komuhús sveitanna, og þess
munu jafnvel dæmi að slíkt
húsnæSi hafi veriS skóli!
\
ÁNÆGJULEGUR
VITNISBURÐUR
Þetta allt, sem hér hefur
verið nefnt, er ánægjulegur
vitnisburSur um þá aSila,
sem hér eiga hlut aS máli;
stofnanir, félög, einstakl-
inga. Þessi mikli áhugi, dugn
aður og ósérplægni, er lofs-
verður. Sannleikurinn er sá
aS ræktunarmaSurinn á afar
mikil ítök í mörgum mann-
inum, og sú þörf, til aS^láta
gott af sér leiSa, er sterk í
mönnum. Sömuleiðis aS búa
í haginn fyrir afnotin (veiSi
skapinn). Þá má ekki
gleyma þeirri miklu ánægju,
sem menn hafa af veiði-
skapnum og öllum umsvif-
um í tengslum viS hann, þó
aS mér hafi oft fundizt aS
í stóru félögunum hafi ekki
2
Frjáls þjóð — Fimmtudagur 21. nóvember 1968