Alþýðublaðið - 29.07.1988, Blaðsíða 6

Alþýðublaðið - 29.07.1988, Blaðsíða 6
6 Föstudagur 29. júlí 1988 I 300 heildverslunum 25 KONUR FORSTJÓRAR Útflytjendur 1978-1987 FERSKFISKUR HEFUR LEYST SKREIÐINA OG MJÖLIÐ AF HÓLMI I fyrirtækjatali Félags ís- lenskra stórkaupmanna fyrir áriö 1987, þar sem er aö finna upplýsingar um starf- semi þeirra um 300 fyrirtækja í innflutningi, útflutningi og vörudreifingu sem þundist hafa samtökum um starfs- grein sína, má meöal annars sjá aö konur eru í undantekn- ingatilfellum forstjórar eöa framkvæmdastjórar. Okkur tókst aðeins aö finna 20 kvenkyns forstjóra eöa aöal- framkvæmdastjóra og 5 kon- ur til viðbótar báru titilinn framkvæmdastjóri en höfðu yfir sér karlkyns forstjóra. Þessar 25 konur meö slíka titla ná yfir aöeins 8% fyrir- tækjanna á lista FÍS. Auk þeirra komum viö auga á 14 konur til viöbótar sem báru titlana meðstjórnandi, aö- stoðarframkvæmdastjóri, fjármálastjóri, skrifstofustjóri eöa framleiöslustjóri. Þá kemur í Ijós að nær allar kon- urnar í æöstu stjórnunarstöð- unum stýra verslunum á sviöi snyrtivara, fatnaðar og mat- væla. Enn hafa konur ekki haslað sér völl og tekið völd- in i heildverslunum með „harðari" vörutegundir á borð við byggingarefni, efni og áhöld til iðnaðar, raftæki, út- gerðarvörur og vélar og vara- hluti. Þó eru til undantekn- ingar. Þannig er Rakel Olsen framkvæmdastjóri Sigurðar Ágústssonar hf í Stykkis- hólmi — en hún var nýlega fyrst kvenna kjörin í (vara) stjórn Sölumiðstöðvar hrað- frystihúsanna. Þá er aö nefna Sofíu Johnson sem er fram- kvæmdastjóri Aseta hf, reyndar undir forstjórn Jóns Ólafssonar, en fyrirtækið verslar með byggingavörur og vélar og tæki til iðnaðar. Það segir og sína sögu að í flestum tilfellum stýra kon- ur ungum heildverslunum. Þessi 25 fyrirtæki með kven- ■ kyns forstjóra eru þannig 18 ára að meðaltali, sem telst ekki mikið. Þar af er helming- ur þessara verslana 10 ára eða yngi. Élstu fyrirtækin með konur við stjórnvölinn eru Egill Guttormsson hf, sem var stofnað 1920, þar sem Elin Egilsdóttir er for- stjóri, áðurnefnt Sigurður Ágústsson hf í Stykkishólmi, stofnað 1932 og Berg, heild- verslun, stofnuð 1942, en þar er Ólafía Sigurðardóttir stjórnandi. I ijósi ofangreinds kemur ekki á óvart þegar skýrsla stjórnar FÍS fyrir 1987 er skoðuö, að engin kona er í 7 manna stjórn FIS, engin kona í 5 manna Hagræðingar- nefnd, engin kona í 5 manna Fjármálanefnd, engin kona í 5 manna Útbreiðslunefnd og engin kona í 5 manna Út- flutningsnefnd. Hins vegar var að finna tvær konur á skrifstofu félagsins, sem báðar báru hinn fróma titii „ritari". Ekki er heldur að finna eina einustu konu í stjórn Kaupmannasamtakanna, en á hinn bóginn er að finna tvær, konur sem eru formenn fé- laga innan samtakanna, nán- ar tiltekið eru það þær Sig- ríöur Ingólfsdóttir i Félagi blómaverslana og Edda Hauksdóttir í Félagi snyrti- vöruverslana. Fyrir utan þær tvær hefur konum fjölgað nokkuð innan Kaupmanna- samtakanna og má nefna þeirra á meðal Ebbu Hvann- berg, eiganda Hvannbergs- bræðra, Ragnheiði Valdimars- dóttur í Nafnlausu búðinni og Lilju Kristjánsdóttur i Matvöruversluninni Njálsgötu 26. Loks er að nefna að á síö- asta aðalfundi Verslunarráðs- ins virtist enginn kona finn- ast í 19 manna stjórn ráðsins, né heldur í jafn stórri vara- stjórn. Verslunin er því enn tryggt vígi karlmanna, að því er virð- ist. Konur virðast komast þar lengst vió að selja varaliti, blóm, föt og matvæli. Miklar breytingar hafa átt sér stað á lista yfir 50 stærstu útflytjendur landsins siðasta áratuginn. Árið 1987 var þannig að finna alls 28 aðila á listanum, sem ekki voru á sambærilegum lista yfir árið 1978. Samkvæmt framreikningi miðað við láns- kjaravísitölu jókst Fob-verð- mæti útflutnings hinna 50 stærstu milli þessara ára úr 45,2 milljörðum króna í 54,0 milljarða eða um tæp 20%. Um leið jókst útflutningur þeirra úr 588,5 þúsund tonn- um í 786,4 þúsund tonn eða um 33,6% og tala vöruliða úr 9.504 í 21.838 samkvæmt út- flutningsskýrslum eða um 130%. Stærsti útflutningsaðilinn sem komið hefur til skjal- anna frá 1978 er íslenska járnblendifélagið, sem árið 1987 flutti út kísiljárn fyrir um 1,7 milljarða að núvirði. Annar stór og nýr aðili er Marbakki hf. sem í fyrra lenti í 7. sæti yfir þá stærstu. Mar- bakki flutti i fyrra út frystan fisk, rækju og humar fyrir rúman milljarð króna. Fjölmargir aðilar hafa bæst í hópinn með útflutn- ingi á ferskum fiski og öðrum fiskafurðum. Meðal þeirra sem bættust við á listann fyrst í fyrra vegna slíks út- flutnings eru Gámavinir sf. í Vestmannaeyjum, Svanur hf. í Reykjavík, R. Hannesson hf. í Reykjavík, ístess hf. í Reykja- vik, Íslandssíld hf. í Hafnar- firði og íslenskur gæðafiskur hf. í Njarðvikum. Aðrir „sþlunkunýir" aðilar á listan-. um, sem fluttu út fiskafurðir, eru Tryggvi Pétursson og co. í Reykjavík, Marfang hf. í Reykjavík og Samherji hf. á Akureyri. Þessi 9 síðast töldu aðilar fluttu í fyrra út afurðir fyrir 1,9 milljarð króna. MARBAKKI MEÐ MILLJARÐ KRÓNA Á þessum lista yfir 50 stærstu útfiytjendurna var í fyrra að finna alls 20 aðila sem fluttu út ferskan fisk, en á listanum 1978 var aðeins um 1 slíkan aðila að ræða. Meðal þessara aðila eru þrir sem nú eru í hópi 15 stærstu útflytjenda landsins, en voru ekki á lista fyrir 10 árum. Þetta eru Jón Ásbjörnsson í Reykjavík, sem í fyrra flutti út söltuð og fryst hrogn, frystan og ferskan fisk fyrir um 700 milljónir króna og Seifur hf. í Reykjavík, sem flutti út fersk- an og frystan fisk og frysta rækju fyrir um 585 milljónir króna. Aður var minnst á Mar- bakka sem flutti í fyrra út frystan fisk, rækju og humar fyrir um milljarð króna. Allar tölur miðast við Fob-verð- mæti og hafa verið fram- reiknaðar miðað við þróun lánskjaravlsitölu frá lokum ársins 1987 til júlívísitölu. Þótt 28 aðilar séu á listan- um nú sem ekki voru á sam- bærilegum lista fyrir 10 ár- um, þá segir það sína sögu að aðeins 3 þeirra fluttu út annað en sjávarafurðir. Þetta eru Hagfeldur sf. í Reykjavík, sem í fyrra seldi minka- og refaskinn fyrir um 160 millj- ónir króna, Vikurvörur hf. í Reykjavik, vikur og rauðamöl fyrir um 135 milljónir og Loð- skinn hf. á Sauðárkróki sem fluttu út ull og sútuð skinn fyrir um 93 milljónir króna. Ýmsa aöila var að finna á lista yfir stærstu útflytjendur landsins árið 1978 sem nú sjást ekki lengur. Meðal þeirra má nefna ísbjörninn og BÚR, Sameinaða framleið- endur sf., Ólaf Gíslason og co., Iðunni áAkureyri, Slátur- félag íslands, Þörungar- vinnsluna og Kassagerð Reykjavlkur. HRUN MJÖLS' OG LÝSISFRAMLEIDENDA Fjölmargir útflytjendur skreiðar, mjöls og lýsis voru á meðal allra stærstu útflytj- enda 1978, en hafa nú ýmist hrapað niður listann eða horfið af honum. Síldarverk- smiðjur ríkisins, G. Alberts- son í Reykjavík, Bernhard Petersen hf., Samlag skreið- arframleiðenda, Lysi hf. I Reykjavík, Sameinaðir fram- leiðendur sf., Ólafur Gíslason og co., Síldar- og fiskimjöls- verksmiöjan hf., Fiskimjöls- verksmiðjan Vestmannaeyj- um og Mjölnir hf. I Reykjavík voru öll á meðal 25 stærstu útflytjenda árið 1978 og fluttu út slíkar afurðir fyrir um rúmlega 8 milljarða króna á því ári, en samanlagður út- flutningur þessara 10 fyrir- tækja nam vart mikið meira en 2 milljörðum í fyrra. Þann- ig hrapaði útflutningur Síldar- verksmiðja ríkisins á milli þessara ára úr 2.400 milljón- um í 600 milljónir króna og útflutningur G. Albertsson úr 1.200 milljónum í 320 milljón- ir króna. Úm leið liggur fyrir að ferskur fiskur hefur leyst skreiðina, lýsið og mjölið af hólmi sem stærstu útflutn- ingsvörur landsins. Það vekur athygli þegar út- flutningstölur eru skoðaða að Hvalur hf. hefur á þessum tíma haldið útflutningsverð- mæti slnu þrátt fyrir mikinn samdrátt í magni hvala- afurða. Árið 1978 flutti fyrir- tækið þannig út 5.398 tonn fyrir um 330 milljónir króna að núvirði, en í fyrra nam út- flutningurinn „aðeins" 2.803 tonnum eða helmingi minna, en Fob-verðmætið nam hins vegar 345 milljónum króna. Þótt veiddum hvölum fækki eru krónurnar jafn margar! AUGLÝSING UMINNLAUSNARVERÐ VERÐTRYGGÐRA SPARISKÍRTEINA RÍKISSJÓÐS FLOKKUR INNLAUSNARTÍMABIL INNLAUSNARVERÐ* ÁKR. 100,00 1985-1. fl.A l 10.07.88-10.01.89 kr. 271,48 ‘Innlausnarverö er höfuöstóll, vextir, vaxtavextir og veröbót. Innlausn spariskírteina ríkissjóðs fer fram í afgreiöslu Seðlabanka íslands, Kalkofnsvegi 1, og liggja þarjafnframtframmi nánari upplýsingar um skírteinin. Reykjavík, júní 1988 SESLABANKI íslands

x

Alþýðublaðið

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Alþýðublaðið
https://timarit.is/publication/2

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.