Mánudagsblaðið - 18.12.1950, Blaðsíða 5

Mánudagur 18. dss. 1950
MÁNUDAGSBLAÐIÐ •"'**
5
Smjörlíkislaus
appelsínukaka
Húsmæðurnar kvarta sár-
an um þessar mundir undan
því, að þær hafa svo lítið
smjörlíki, að þær sjá ekki
fram á að geta bakað neitt
fyrir jólin. Skömmtunaryfir-
völdin létu okkur fá auka-
skammt af sykri fyrir jólin,
en það þarf engu síður smjör-
líki til bakstursins en sykur-
inn.
En nú fáum við appelsín-
urnar! Þessir jólaávextir eru
einu ávextirnir, sem yfirvöld-
in sjá sér fært að láta okkur
fá á árinu, og megum við
þakka fyrir, að við skulum
yfirleitt fá nokkuð. Satt að
segja, sakna ég þess hálfpart-
inn, að fá ekki epli um jólin,
því að mér finnst það tilheyra
að hafa glansandi epli á borð-
um yfir jólin. En ekki tjóir að
tala um það.
Eg ætla nú að gamni mínu
að gefa húsmæðrunum upp-
skrift að ágætri formköku,
sem nota þarf appelsínur í
(sem við fáum!), en ekkert
smjörlíki (sem við hvort sem
er að líkindum fáum ekki).
Kakan heitir á ensku: Orange
Sponge Cake.
Og hér er þá uppskriftin:
2 egg,
1 bolli strásykur,
1 matskeið rifinn appelsínu-
börkur.
x/» bolli appelsínusafi,
1 bolli sigtað hveiti,
2 tesk. lyftiduft,
Ys tesk. salt.
Eggin eru hrærð vel og
orðin að þykkri, ljósgulri
kvoðu. Sykurinn látinn í
smátt og smátt og hrærður
vel saman við. Appelsínubörk-
urinn rifinn og safinn látinn
í og hrært vel saman við
Hveitið, lyftiduftið og saltið
sigtað saman og hrært út í
eggjablönduna.
Kakan er bökuð í fremur
lágu, en víðu móti. Mótið er
smurt (með smjörlíkinu dýr-
mæta!) og hveiti síðan stráð
innan í það. Kakan er bökuð
við meðalhita í ca. 40 mín.
Þegar kakan er bökuð, er
mótinu hvolft á rist og látið
standa á hvolfi, þar til kakan
er orðin köld. Þá er hún losuð
úr mótinu með hníf, ef með
þarf.
Stirðbusalegar
barnabækur
I gærkvöld var ég að passa
börn. Lítil vinkona mín var
sífellt að rella í mér um að
lesa fyrir sig, og eins og að
líkum lætur, gat ég ekki ann-
að en látið undan að lokum.
Hún rétti mér bók, skreytta
myndum eftir snillinginn
Walt Disney, og var aðalhetj-
an í bókinni lítil, brekótt !can-
ínuskömm.
Nú vill svo til, að í fyrra
sá ég allar sögurnar í þessari
bók á kvikmynd. Gamli negr-
jnn, Uncle Remus, sagði börn-
unum sögur í myndinni, og
jafnóðum og hann sagði frá
urðu allar litlu persónurnar
lifandi í kring um hann í
undraverðum teikningum
Disneys. Kvikmynd þessi er
ein sú indælasta, sem ég hefi
séð, og Remus gamli var
meistari í að segja börnunum
frá á einfaldan, barnalegan
og lifandi hátt.
Það lyftist því heldur á
mér brúnin, þegar ég sá
hvað litla stúlkan ætlaði að
láta mig lesa, og ég hóf lest-
urinn. En mér brá í brún, því
að í stað þess að þýða bókina
á létt og einfalt mál, eins og
maður notar, þegar maður
segir litlum börnum sögur,
hafði þýðandi þýtt hana á
þunglamalegt bókamál.
Satt að segja varð ég bein
línis að þýða bókina fyrir
litlu stúlkuna og endursegja
hana til þess að sagan gæti
orðið lifandi fyrir henni.
Af tilviljun nefni ég nú til
þessa einu bók, en ég les oft
fyrir lítil börn, og mér finnst
það alltaf vilja brenna við
hjá þýðendum, sem þýða út-
lendar barnabækur, að þeir
gera það of stirt og þung-
lamalega. Segja má, að börnin
hafi gott af að læra almenni-
legt íslenzkt mál, en það er
fleira góð íslenzka en hátíð-
legt bókamál, og mér finnst
algjörlega óviðeigandi að
nota það við þýðingu barna-
bóka. Og t. d. í þessari bók
hefir þýðanda algjörlega tek-
izt að di'epa yndisþokkann í
frásögnum Remusar gamla.
Þegar smábarnabækur eins
og þessi eru þýddar, verður
fyrst og fremst að hafa það
í huga, að það eru smábörn,
sem eiga að lesa hana og
skilja hana. Málið á bókinni
þarf að vera einfalt og lipurt,
svo að hægt sé að lesa hana
fyrir þau án þess að þurfa
að ,,þýða“. En hingað til hefi
ég ekki rekizt á smábarnabók,
sem er svo lipurlega þýdd, að
ekki hafi þurft að „þýða“
fyrir barnið.
Sem dæmi upp á smábarna-
bækunrar eins og þær ættu að
vera, má t. d. nefna yndislegu
litlu bókina hans Guðmundar
Thorsteinsson, „Muggs“,
Söguna af Dimmalimm kóngs
dóttur. Þar þarf ekkert að
þýða, því að þar var nefni-
lega maður, sem skildi börn
og hugsanagang þeirra og
skrifaði fyrir þau sögu sína
rétt eins og hann væri að
tala við þau. Sögur Walt
Disneys eru einnig algjörlega
við hæfi barnanna á frummál-
inu, en einhvern veginn veit-
ist ,,húmor“lausum íslenzk-
um þýðendum allsendis ó-
mögulegt að ná þessum ynd-
isþokka, lipurð og kýmni, sem
eru einkenni allra beztu barna
bóka heimsins.
Sitl af hverju
I fyri'akvöld var ég að
hlusta á þáttinn hans Péturs
Péturssonar í útvarpinu, „Sitt
af hverju“. Eg held, að ég hafi
hlustað á þá alla, síðan þeir
hófust, og alltaf hefi ég
spreytt mig á að finna ráðn-
inguna á getrauninni, — en
alltaf munar einum, að ég
finni þá réttu!
En í fyrrakvöld gat ég
huggað mig við það, að ég
hefði nú svo sem ekki grætt
mikið á því, þótt ég hefði
fundið réttu ráðninguna, því
að svo virðist sem Pétur sé
búinn að breyta þessu í þátt
fyrir utanbæjarmenn!
Venjulegir Reykvíkingaír
hafa þar engan „sjans“ fyrir
landssímahringingum, sem
alltaf haí'a forgangsrétt, og
þykir okkur það að vonum
dálítið súrt í broti. Eða hvað?
Fyrir stuttu minntist ég á
það hér, að mér þætti þessi
þáttur hvergi nærri nógu
f jöriegur. I fyrrakvöld komst
ég að því, af hverju það
stafar: Það er Pétur sjálfur,
sem er svona stirður!
Þegar hann var að svara
símahringingunum (sem auð-
vitað voru allar utan • af
landi), var hann svo súr í
símann, óþolinmóður og
frekjulegur, þegar hann var
að skipa saklausum keppend-
um að halda „áfram! áfram!“
að þylja upp svörin, að það
gekk" ókurteisi næst. En svo
þegar einn kunningja hans
hringdi ofan af Akranesi, þá
uppveðraðist Pétur allur og
var hinn gleiðgosalegasti og
stimamýksti! Þetta fannst
mér og fleirum all óviðkunn-
anlegt.
Stjórnandi slíks þáttar
sem þessa ætti að geta verið
með glettni og hnittin tilsvör
við alla þá, sem hringja,
hvort sem þeir hafa rétta
ráðningu eða ekki, — og hvort
sem hann þekkir þá persónu-
lega eða ekki. Ekki má
gleyma því, að fólk gerir það
sér til gamans að spreyta sig
á getrauninni, og að þetta er
svo sem ekki neitt alvörumál
upp á líf og dauða, hvort
menn vinna þessar skruddur
eða ekki. Og það er ekki hægt
að bjóða fólki upp á það, að
því sé svarað með óþolinmæði
eins og tornæmum vangefn-
um krakkaöngum, þegar það
hringir að gamni sínu í Pétur
með rétta eða ranga ráðn-
ingu.
Þátturinn missir marks, ef
viðhafður er annar eins búra-
háttur og þetta, og ég veit,
að ég mæli fyrir munn
margs fólks, sem ég hefi
heyrt hafa orð á þessu, þeg-
ar ég skora á Pétur Péturs-
son að reyna að vera í held-j
ur betra skapi, þegar hann
er með þennan þátt, sem þeg-
ar er orðinn mjög vinsæll.
Það á nú kannske ekki við
að vera að ybba gogg út af
smámunum eins og þessu,
svona rétt fyrir jólin, en það
verður að hafa það. Ef Pét-
ur treystir sér ekki til
þess að taka þessum
„skemmtiþætti“ sínum með
húmör sjálfur, þá getur hann
varla 'ætlazt til þess að hlust-
endur geri það!
GLIvÐILEG JÓLI
Jæja, og þá eru blessuð
jólin bráðum komin, rétt
einu sinni enn. Allir eru á
þönum fyrir jólin, og jóla-
stemmningin bi'eiðist út eins
og eldur í sinu.
Það er eins og það sé að
glæðast tilfinningin fyrir því
hjá okkur að skreyta bæinn
fyrir jólin, og er það sannar-
lega vel. Jólatré eru sett upp!
víðsvegar um bæinn og gera.
sitt til þess að koma manni í
jólaskap, en mættu þó vera
enn fleiri.
Allir, sem maður hittir,
tala um jólagjafir og jóla-
stand. En það er nú annað
en gaman að eiga að kaupa'
jólagjafir á þessum tímum,1
því að allt er svo kvikindis-
lega dýrt, en pyngjan anzi
létt hjá okkur flestum.
Nóg er af siifurmununum
og listmununum, og gangi
maður um og skoði í búðar-
gluggana gæti maður komizt
á þá skoðun, að þessir hlutir
væru aðal nauðsynjavara okk-
ar íslendinga, því að þeir eru
í svo yfirgnæfandi meirihluta
í búðunum. Langi mann til
þess að gefa nytsama jóia-
gjöf, þá fer aftur á móti að
vandast málið. Og ógerning-
ur hefir það verið, að ætla sér
að sauma svuntubleðil eða
annað til þess að gefa, því að
ekki hefir fengizt nokkur
tuska til slikra hluta.
„Æ, mig vantar eitthvað
til þess að gefa systur minni,“
sagði ég við eina kunningja-
konu, sem var að koma úr
leiðangri neðan úr bæ. „Hvað
sástu í bænum?“
,,Ó, ég sá svo fallegt háls-
men á 1500 kall,“ svaraði hún.
„Og silfurkökuspaða allst frá
200 kr. — og svo draumfail-
ega konfektskál á. ... “
„Hættu, hættu!“ kveinaði
ég og labbaði mig beinustu
leið út í Isafold og keypti
brennandi Ástaljóð handa
systur minni fyrir 40 kall.
Og það er nú einmitt þrauta
lendingin hjá okkur flestum
að gefa bækur í jólagjöf. Því
ið þótt bækur séu dýrar, þá
eru þær alltaf samt góð gjöf,
— ég á við góðar bækur.
Húsmæðurnar bera sig
aumlega yfir smjörlíkisleyai
og önnum öllum. Ein sagðist
ekki sjá fram á það, að hún
gæti steikt rjúpurnar á að-
fangadag, fyrir smjörlíkis-
leysi. Bledduðum skömmtuu-
arfrömuðnnum láðist semsé
að úthluta okkur auka-
skammti af smjörlíki fýrir
jólin, þegar þeir af rausn sinui
gáfu okkur smjörögn og sýk-
urlús til jólaglaðnings.
Eiginmennirnir kvarta og
kveina yfir peningabruðli og
kostnaði, og tauta í barm sér
um það, að þeir muni fara á
hausinn eftir jólin.
En börnin hvorki kvarta né
kveina. Þau telja dagana til
jóla og stilla litlu skónum
sínum út í glugga í þeirri von,
að einhver góður jólasveinn
leggi ögn af gotti í þá. Er ann-
ars nokkuð eins hrífandi,
nokkuð sem lýsir eins sak-
lausu og óbilandi trausti á
lífið og forsjónina eins og það
að sjá litla barnaskó í röðutn.
úti í gluggakistu, meðan
litlu eigendurnir sjálfir sofa
vært í bólum sínum með rjóð-
ar kinnar og raka hárlokka ?
Já, þótt við nöldrum yfir
hinu og þessu rétt fyrir jólin,
og séum oft svo þreytt að
okkur finnst við varla geta á
fótunum staðið, þá er það nú
samt svo, að þegar jólin koma,
gleymum við allri þreytu og
öllu ergelsi og gleðjumst eins
og börn. I rauninni hlökkum.
við öll til jólanna, — og ég
segi fyrir mig, að ég vona, að
ég verði aldrei svo gömul eða
lífsgleði snauð, að ég hætti
að hlakka til ióla.
Að endingu óska ég svo
öllum lesendum mínum á-
nægjuríkra og gleðilegra jóla
og allra heilla á komandi ári.
Gleðileg jó5!
CJLIQ.
Ég undirrit.......óska eftir að gerast áskrifanði aS
Mánudagsblaðinu.
Nafn................................................
Heitnili......1.....................................
Staður .............................................
Utanáskrift:
Mánudagsblaðið
Reykiavift