Mánudagsblaðið - 13.01.1958, Side 4

MÁNUDAOSBLAÐIÐ
Mánudagur 13. janúar 1958.
*, Blaófyrir alla.
Ritstjóri og ábyrgðarmaður: Agnar Bogason.
Blaðið kemur út á mánudögum. — Verð 2 kr. I lausasölu.
Afgreiðsla: Tjamarg. 39 — Sími ritstj. 13496.
Prentsmiðja Þjóðviljans h.f.
Jónas Jónsson, írá Hriílu:
Aramót í sögu HaHgrímskirkju
HERRANÓTT MENNTASKÓLANS 1958:
Vwngst^fdir eo^lnr
Höf.: SAM og BELLA SPEWACK. Leikstj.: BENEBfKT
Arnason I
Bráðskemmtiieg sýn’mg skólanema
Allar stórbyggingar eiga erfiða
seskusögu. Háskólinn var húslaus
i 30 ár. Leiklist Reykjavíkur bjó
við tjaldbúðarkjör í nœstum
heila old. Fíkisstjórnin er í lélegu
húsi sem fangar byggðu með
nauðungarvinnu í hallæri. Nú
eru fjórir húsameistarar settir í
að þyggja yfir rikisstjórnina en
stjórjiin læíur þá horfa á teikni-
blöðin og hefst ekki að. Fyrir 20
árum ákvað bæjarstjórn Reykja-
vikur að reisa ráðhús við Tjörn-
ina en ekki er enn byrjað á fram
kvæmdum. Hins vegar eru settir
sex húsameistarar til að teikna
og byggja húsið. Hamingjusam-
lega leit út með málið þar til ná-
lega allir hinir arkitektarnir og
þeir eru nærri tvær tylftir komu
til skjalanna og vildu fá að tala
tneð á því þingi. Munu kappræð-
ur þessara áliugasömu meistara
taka svo sem tvo mannsaldra. A
meðan býr borgarstjórnin og lið
hennar í undrahúsi í bílaviðgerð
arhvsrfi bcrgarinnar.
Haiigrímskirkja hefir í 30 ár
Setið við sama borð eins og aðrar
stórbyggingar en þó fengið það
yfir kórgrunninn og undirstöðu
að veggjum kirkjunnar. Tveir
prestar annast sálgæzlu í 20 þús.
manna söfnuði í þessum þröngu
húsakynnum. Oft hefir andað
kalt að þessari væntanlegu lands
kirkju lýðveldistimans en oft hef
ur rofað til á milli. -Fjórir höfuðs-
menn í þáverandi ihaldsflokki
settu markið hátt 1930. Kii-kju
fyrir austurbæinn og landið allt.
Þar voru að verk: Matthías Þórð
arson, Pétur Halldórsson, sr. Sig-
urbjörn Gíslason og Si^vurbjörn
Þorkelsson. Húsameistari rlwisins
Guðjón Samúelsson stóð i'yrir
verkinu. Hann valdi einn af leið
togum kommúnista, Sigurð Thor
oddsen, til að annast járnateikn-
ingu kirkiunnar. Hins vegar
treysti hann bezt Einari Ki-ist-
jánssyni, völdum Mbl. manni til
forystu við kirkjusmíðina, hafði
hann góð kynni af Einari við há
skólahúsið og fleiri merkisbygg-
ingar.
Eftir tafir um leyíi af ýmsu
tagi byrjaði 1957 velgengni Hall-
grímsidrkju með því að innflutn-
ingsnefnd gaf ley.fi til að hækka
kirkjuveggina um eina eða tvær
mannhæðir Þá stóð á vinnuteikn
ingum. Hörður húsameistari rik-
isins vildi ekki byrja á stór-
virki nema með leyfi forsætisráð
herrn og ritaði stjórninni bréf um
málið. Forsætisráðherra hafði í
fnörgu að snúast og svaraði ekki
bréfinu vetrarlangt. Þá vaf Sig-
Aryggur Klemenzsson skrifetofu-.
Ætjóri. nýkominn í sóknaxnefnd
Hallgrímskirkju. Leitaði hann nú
í skjölum stjói-narráðsins og fann
20 ára gamalt bréf frá Hermanni
Jónassyni þar sem hann fól húsa-
meistara ríkisins að teikna Hall-
grímskirkju og standa fyrir verk
inu. Brá stjórnarráðið nú skjótt
við. Ritaði forsætisráðherra
Herði Bjarnasyni bréf og bað
hann að halda 'áfram verki Guð-
jóns Samúelssonar við Hallgríms
kirkju. Þó aðeins með innlendum
kunnáttumönnum. Fylgdu með
þau skilaboð að fjármálaráðu-
neytið mundi greiða fyrir slíka
aðstoð ef með þyrfti. — Hörður
Bjarnason fékk þá ungan húsa-
meistara son Emils Jónssonar til
að starfa að vinnuteikningum að
tveggja mannhæða veggkafla
kirkjunnar með starfsmönnum
skrifstofunnar. Einar Kristjáns-
son tók að sér að standa fyrir
steypuvinnunni og hafði til þess
nægan vinnukraft. Vinnubrögðin
við þessar teikningar og útreikn-
ing járna í veggina var meiri en
við var búizt. Einar Kristjánsson
setti upp steypumót f yrir
súlum í austurvegg hússins en
þegar öllum undirbúningi, kunn-
áttumanna var lokið var komið
frost og ekki hægt að steypa um
sinn. Leyfi innflutningsneíndar
rann út um áramót en verður efa
laust endurnýjað og veggkaflinn
íullgerður síðar í vetur eða vor.
Bar enn til annað landskirkju-
happ á árinu. Á undanförnum
misserum hefur Hallgrímskirkja
verið sett hjá þegar skipt var
kirkjusmíðamilljón bæjarins. Nú
lögðu Gísli Sveinsson og Jón
Auðuns til að kirkjan fengi bróð
urpart af fénu. Var deilt um mál
ið í bæjarstjórn. Lagði borgar-
stjóri og allur hans liðsafli til
að kirkjan yrði ekki afskipt leng-
ur en það töldu minnihlutamenn
betur við eiga. Síðar komu full-
trúar Framsóknar og Alþýðufl.
til meirihlutans en bolsivikar
héldu sinni stefnu sem fyrr. Fjór
ar safnaðarkirkjur eru í smíðum
eða jindirbúningi í nýbyggðum
borgai'innar og hvarvetna mikill
áhugi fyrir framkvæmdum. Mun
ar mikið um presta safnaðanna
þegar þeir ganga í fararbroddi
framkvæmdanna. Þá eru kvenfé
lög saínaðanna venjulega megin-
styrkur við fjársöfnun og fegrun
kirkna bæði í Reykjavík og hvar
sem er í landinu. Hefur Kvenfé-
lag Hallgrímskirkju staðið franv
prlega í sókn þessa máls á erfið-
um tímum.
Framkvæmd Hallgrimskirkju
virðist geta orðið með þeim
ha.'tti íið 20 þúsund manna söfn
uöur geti með Iögmætum tekium
A þrettándakvöld frumsýndu
nemendur Menntaskólans í Rvík
gamanleikinn Vængstýfðir engl-
ar eftir þau Sam og Bellu Spe-
wack, en upprunalega er verlúð
franskt eftir Albert Husson.
„Herranóttin“ er hefðarsýning
í höfuðstaðnum, þótt uppruna
hennar megi rekja til sýninga
Skálholtspilta, en þar varð til
fyrsti vísirinn að leiklist á ís-
landi.
Viðfangsefni nemenda í ár er
með nokkru öðru móti en undan-
farið. Efnið er. að; vísu gaman-
samt, ^n í $tað 18. og 19. aldar
verkefha, sem venjulega cru á
boðstólum, býður „Herranóttin"
nú upp á 20. aldar verkefni,
snjallt og létt til leiks. „Væng-
stýfðir englar" er um þrjá fanga
í franskri nýlendu, sem lenda í
vinnumennsku hjá kaupmanni
þar, kaupmanni, sem er bezta
sál, en fremur léttlyndur í bók-
haldi og útlánum, lætur reka á
reiðanum og vonar stöðugt, að
„allt endi einhvernveginn“, sem
sem það og reyndar gerir. Þeir
kumpánar eru ýmsu vanir, hafa
allir framið morð, en eru samt
snillíngar á öðrum sviðum, til-
finningamenn og ráðsnjallir,
enda fær kaupmaður brátt að
njóta hjálpsemi þeirra og snar-
ræðis. Til staðarins kemur einn
merkiu’ kaupsýslumaður, vinur
kaupmannshjóna, í þeim erinda-
gjörðum að rannsaka bókhald
aLlt og „gera ráðstafanir", ef ekki
er allt í lagi. Reynir nú á snar-
ræði hinna vængstýfðu, enda ske
nú margir hlutir í einu, þótt
hinn dularfulli Adolf komi einna
skeleggast til bjargar, þ. e. bind-
ur endi á allt, sem heitir bókhald
og kærur með róttækum aðgerð-
um, sem ao vísu mundu ekki fá
blessun og samþykki þeirra, sem
lifa bðkstaflega eftir reglunni
„með lögum skal land byggja“.
Yfir allri sýningunni svífur
leiðandi andi Benedikts Ámason-
ar leikara, en hann hefur stjórn-
ar sýningum nemenda þrem sinn-
gjöfum, áheitum og hlutfallslega
réttmætum bæjarstyrk gert meg-
inkirkjuna og kórinn nothæfa til
messugerðar án þess að íþyngja
söfnuði eða bæ meira, ef miðað
er við mannfjölda heldur en hin
ar minni safnaðarkirkjur. Þá er
eftir hlutur ríkisins með lands-
kirkju og þjóðarmetnað. Ef meg-
inkirkjan yrði fullgerð á skap-
legurn tíma og fengi viðeigandi
orgel meðan Páll ísólfsson er í
fullu fjöri sem kirkjuorganisti,
gætu landsmenn í því húsi og
engu öðru sem líklegt er að byggt
verði í tíð núlifandi manna hér á
landi, notið hinnar fullkomnustu
kirkjutónlistar sem veröldin hef-
■ur fram að bjóða. Svo sem kunn
ugt er telja hinir færustu menn
| þeim efnum Pál ísólfsson meist
á heimsmælikvarða sem
kirkjuorgaiiistá.
um, og nú með hvað mestum
ágætum. Benedikt hefur það
fram yfir flesta yngri menn, að
hann gjörþejckir hæfileiká og
takmörk skólafólksins, veit, hvar
höggva má og hh'fa. Heildarsvip-
ur sýningarinnar er jafn, yfirleitt
mjög góður og oft framar öllum
vonum. Má segja, að yfir sumum
atriðum hvíli ,,professional“ blær
en þessa fullyrðingu lætur gagn-
rýnandi ekki frá sér fara, nema
til sanns vegar megi færa. Hrað-
inn var réttur, sviðið vel nýtt og
hreyfingar allar vel í samræmi.
Er vel til íallið, að óska Be-nedikt
til hamingju með kvöldið.
Kanpmannshjónin ljúfu leika
þau Sígurður St. Helgason, Felix,
og Brynja Benediktsdóttir, Emil-
ia. Þetta eru roskin og ráðsett
hjón, og tekst þeim Sigm-ði og
Brynju vel ‘ hlutverkunum; hann
virðulegur, skilningsrikur og hún
feimin, stundum vandræðaleg og
vitanlega hrædd, þegar „endur-
jskoðandann“ ber að garði. Dótt-
ur þeirra hjóna, Mariu Lovísu,
leikur svo Þóra Gíslason. Þóra er
hin íiíðasta stúlka, spengilega
vaxin, ástfangin og einlæg. Er
hér um að ræða ósvikið efni,
hversu sem úr rætist. Ungfrú
Þóra hefur sjaldgæfar hreyfíngar
á sviði, gott málfar og svipbreyt-
ingar. Það gustar af Ragnheiði
Eggerísdóttur, frú Parole, hinni
bústnu og skuldseigu grannkonu,
og vakti leikur hennar verð-
skuldaða athygli. Þá er komið
að þeím þrem kumpánmn, föng-
um númer 3011, 6817 og 4711,
„Englarnir“ þrír — Ólafur Mixa,
Alfretf, ÞorsteiiMn Gunnarsson,
ÍJósep og Ómar Ragnarss,. Júlíus.
Jósep, Júlíus og Alíreð. Þorsteinn
Gunnarsson leikur Jósep, og
verður ekki annað sagt, að öðrum
ólöstuðum, að hér sé næstum um
„professional“ leik að ræða.
Þessi ráðsnjalli fangi verður 1
höndum Þorsteins lifandi og
skemmtilegur, hæíilega gamall
og reyndur, og röddin, svipurinn
og tilburðir allir í íullu samræmi
við ,'cröfur. Var Jósep vissulega
maður kvcldsins, sýnilega gott
efni i „karakter"-leikara, eftir þvi
sem hægt er að dæma um ungl-
ing. Félagar hans Ómar Ragnars-
son, Júlíus og Ólafur Mixa, Al-
Framhald á 8. síðu.
Krossgáfa i
Mánudagsblaðsfns ‘
Lárctt: 1 Skipafjöldi 5 Stjórnmálasamtök 8 Fugla 9
Fall 10 Hvildi 11 Spil 12 Getur 14 Samstæðir 15 Líkamshluti
3 8 Hær 20 Sléttlendi 21 UpphafRst. 22 Höfuðborg 20 stjórn-
-málamann 26 Guð 28 Fyrir ofan 29 Tekur saman 30 Stjórn.
Lóðrétt: 1 Umrenningar 2 Mæla dýpi 3 Hljóðið 4 Á fæti
F Upphefð 6 Ósamstæðir 7 Það sem margir gera þessa dag-
ana 9 Ferðagarpur 13 Lærði 16 Skafrenningur 17 Harðfenni
39 Heiðurs 21 Gráða 23 MikiU afli 25 Foríöður 27 Guó. .