Mánudagsblaðið - 19.10.1959, Blaðsíða 3

Mánudagur 19. október 1959
MÁNUDAGSBLAÐIÐ
3
MÁNUDAGSÞANKAR
«Fóns M&eyhvíkings
bændanna
Það er einkennileg sjálf
helda andans, sem við Is-
lendingar höfum ratað í á
imdanförnum árum. ÖIl-
uin hefur verið ljóst að
stöðva þyrfti verðbólguna,
en enginn hef ur viljað láta
gera það með því að láta
taka nokkuð af sér. Það
má bara taka af öðrum,
en alls ekkert af manni
sjálfum. Velgengni á ann-
arra kostnað.
Og þegar að stjórnmála
mönnunum hefur komið,
hefur allt strandað á hinu
sarna. Dýrtíðin og verð-
bólgan hafa vaxið ár frá
ári, því stjórnmálamenn-
irnir hafa aldrei þorað að
stíga nokkurt skref, sem
snerti kjósendur þeirra
sjálfra. Enginn liefur þor-
að að hengja bjöllur á
nokkurn kött. Þama hafa
Sjálfstæðismenn ekki haft
hezta aðstöðuna, því þeir
hafa að kjörorði, að þeir
séu flokkur allra stétta.
Þannig dragnaðist þetta
áfram ár eftir ár. Menn ,
voru hættir að telja árin,
en alltaf minnlíaði krón-
an, þar til hún var að
verða að engu.
Vinstri stjómin varð að
hætta, þegar þjóðin var
að „ganga fram af brún-
inni,“ að dómi Jónasar
Haralz, ráðimeytisstjóra,
sem var aðalráðunautur
ríkisstjómarinnar í efna-
hagsmálum. Þá tók
minnsti floltkurinn, Al-
þýðuflokkurinn, við.
Því er ekki að neita, að
ísland varð hissa. Hver
hafði búizt við slíku? Eng
inn hafði spáð því um Al-
þýðuflokkinn, að einmitt
hann mundi nema staðar
á brúninni.
Síðan hefur almenning-
ur horft með vaxandi sam
úð á þá viðleitni, sem Al-
þýðuflokkurinn hefursýnt
síðan hann tók að sér að
stjóma göngunni til baka
frá brúninni. Nú hefur í
fyrsta sinni roðað fyrir
þeim degi, að dýrtíð og
verðbólga verði sigruð, og
fleiri og fleiri hafa komizt
á þá skoðun, að það gæti
jafnvel verið hagkvæmt
fyrir þá að leggja eitt-
1 hvað af mörkmn sjálfa,
! til að fá meiri velgengni.
Þjóðin hefur í vaxandi
mæli skilið, að með öðru
móti en samtökum allra
yrði ekki sigrazt á verð-
1 bólgunni.
Það hefur vUjað til, að
í skjóli kjördæmamálsins
' hefur Alþýðufloklíurinn
fengið meiri frið" en ella,
tU að gera sitthvað til að
nálgast markið. Jafnvel
bændur, sem lií'a í skjólí
mikilla styrkja, voru tald
ir aflögufærir og verð
stöðvað á vörum þeirra.
En þá var mælirinn líka
fullur.
Nú komu mótmæli frá
bændum. Jú — þeir
treystu sér ekki til ann-
ars en viðurkenna, að það‘
væri nauðsynlegt að
stöðva verðlagið, en það
átti bara ekki að stöðva
verðlagið á vörum þeirra.
Nei, það mátti eklíi gera.
Velgengni á annarra
kostnað var enn á dag-
skrá. Það var líka svo lít-
ið, sem hækka átti. Jú,
þetta hefur maður heyrt
áður, margsinnis. Hækli-
unin er svo lítil, að það
munar ekki um hana. En
um það er ekki hugsað,
að með þessári „Iitlu“
hækkun sé' stórri sbriðu
velt af stað.
Og viðbrögð flokkanna
voru fróðleg. Þau voru nú
allt í einu eins og áður.
Kosningar voru í nánd.
Ekki má heiigja bjöllu á
bændaköttinn. Allir flokk
arnir, sem hlaupa lausir,
sögðu, að það væri frá-
leitt að stöðva verðlag á
landbúnaðarvörum. Það
ætti að hækka, því bænd-
ur mættu einskis í missa.
Velgengni á annarra
kostnað.
Bændur sjálfir léku hér
gamlan leik. Þeir viðxu’-
kenndu í sínum hóp, að
þá munaði ekki verulega
um þessa verðhækkun, en
það mátti bara ekki taka
af þeim. Og imifram allt
mátti ekki koma neinum
upp á að skerða þann
rétt, sem þeir hafa eða
segjast hafa til að ráða
verði sinna vara sjálfir.
Sölustöðvun skal verða
undirbúin, kölluðu fulltrú
ar bænda.
ísland hlustaði. Kosn-
ingar eru ekki langt und-
an. Áttu nú vamirnar
gegn verðbólguflóðinu. að
bresta, einmitt vegna
gamla dekursins við kjós-
endur?
Þúsundir litu enn með
samúð til Alþýðuflokks-
ins, en með vanþóknun á
hinn gamla leik bændanna
og flokkanna, sem af
hræðslu við atkvæði
sögðu, að það gerði ekk-
ert til, þó stigið væri spor
í áttina að brúninni.
Tala þeirra kjósenda,
sem skilur, að ekki má
verða nokkur hækkun
eins og liér er stofnað til
af bændum, svo ekki sé
jhætta á, að nýju flóði
verði hleypi; af stað, vex
stöðugt. AÍþýðuflokkur-
‘ inn taldi sig hafa traust-
an bakhjarl í almennings-
álitinu á íslandi, þegar
hann réðst á verðlag
bændanna og stöðvaði
það. Það reiknaði flokkur-
inn rétt. Hann á samúð,
jafnvel inn í raðir bænd-
anna sjálfra, sh'rka sam-
úð. Nú hugsa fleiri kjós-
endur á íslandi en áður.
Það er merkilegt, að sú
jstaðreynd skyldi einmitt
koma minnsta flokknum,
Alþýðuflokknum, að
haldi!
Ný bankabylfing
I stefnuskrá Sjálfstæð-
isflokksins, sem kom út
góðmn tíma fyrir kosn-
ingar, er því heitið, að nú
skuli „sett ný heildarlög-
gjöf um banka — og pen-
ingamál.“
Þetta er hið sama og
stóð í loforðaskrá
Hræðslubandalagsins fyr-
ir kosningarnar 1956 og
yar framkvæmt. Nú boð-
ar Sjálfstæðisflokkurinn,
að taflinu skuli snúið við.
Þetta mun eiga að vera
dauðaklukka Finnboga
Eúts og Jóhannesár EIí-
assonar.
En hvar í ósköpunum
endar jíetta, ef setja á
nýja: löggjöf iim banka
eftár hverjar kosningar?
Væri ekki miklu hrein-
skilnishlegra að orða slík
stefnuskráratriði þannig:
„Þegar í stað skal
henda út úr bönkun-^
um öllum þeim stjóruin,
sem ekki jmssa í kram
hinnar nýju stjórnar."
VeigalífiS sfefnuskrá
Það var áberandi, hve
stefnuskrár flokkanna
voru lélegar fyrir kosn-
ingamar og þá ekki sízt
skrá Sjálfstæðisflokksins.
Þar var um skrá yfir
loforð að ræða, en aldrei
var þess getið, með hvaða
ráðum ætti að ná tilteknu
takmarki. Eins og allir
vita, eru flestir sammála
um takmörkin, en það er
um leiðirnar að markinu,
sem skoðanimar skiptast.
Þess vegna hefði verið sé*r
staklega verðmætt, ef
þeirra liefði verið getið.
En þar er alger þögn. •
En liverjum er fullnægj
andi að sjá skrá, þar sem
alltaf er síendurtekið:
„Unnið verði — —,“
„Tryggður verði — —,“
„Umfram allt séf:að því
keppt — —,“ „Leitazt
verði við að — —,“
„Stefnt verði að því —
___ (í
Jú, jú, það kannast all-
ir við þetta. Það að leit-
ast við og keppa að — en
hvaða leiðir á að fara í
viðleitninni eða keppn-
inni — á það er bókstaf-
lega aldrei minnzt.
Það mætti kalla þessar
skrár einu nafni horföllnu
stefnuskrámar, af því
þær eru svo magrar, að
þær standa ekki undir sér
sjálfar og falla.
Og eftir öðram eins ó-
sköpum og þessum á svo
landslýðurinn að fara —
■% ■ í.
Lögfræðiíeg handbók handa almenningi
eftlr Ólaf Jóhannesson, prófessor.
í bók þessari eiga menn kost á svari við mörgum
þeim spurningum, lagalegs efnis, sem oft ber á
góma.
Hverjar eru skyldur borgarans og hver réttur hans
í hinum ýmsu tilvikum daglegs lífs?
Bókin Lög og réttur veitir glögga og greingóða
fræðslu um margvísleg efni, er snerta samskipti
einstaklinga, svo og skipti borgarans og hins
opinbera.
Ritið er 432 þéttprentaðar síður'
verð í bandi kr. 165.00.
Bókaútgáfa Menningarsjóðs.
Á plöfum og nófum
fflir Lady'
Sími 13656. Hljóðfærahús Reykjavlkur h.f., Bankastræti 7.
Kosningahandbók Fjölvíss
fæst í öllum bókabúðum og blaðsölustöð-
um. Munið að senda verðlaunagetraun
bókarinnar.
Allt rnn kosningarnar í
Kosningahandbók Fjölvíss