Mánudagsblaðið - 22.05.1961, Blaðsíða 4

MÁNUDAGSBLAÐIÐ
Mánudavur 22. maí 1961
BlaSJynr edU
| BlaðiB kemur út á mánudögum. — Verð 4 kr. í lausasölu.
j Rititjóri og ábyrgSarmaÖur: Agnar Bogason.
Algreiðsla: Tjarnarg. 89. — Sltni ritstj. 13498.
Prentsmiðja Þjóðviljans h.f.
■uiiiuuiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiimimiiimiiiiiimiiimimimnif
Jónas Jónsson, írá Hriflu:
Brynjólfs lið og Brúsa-
staðofólk
Allur heimurinn skiptist í tvær mundu níða hann og nefna hann
miklar sveitir, bolsivika og
mannfrelsisfylkinguna. Þessi á-
tök hafa haldizt lítið breytt síð-
an 1945, þegar ljóst var að Stal-
in sveifst einskis um samnings
rof og vélræði hvenær sem unt
var að beygja frjálsar þjóðir und
ir þrældómshelsi kommúnista.
Valið milli frelsis og kúgunar
er mesta áhugamál fólks í öll-
um löndum. Innan járntjaldsins
er margfaldur meirihluti manna
sem þráir frelsi en ér ófrjáls
athafna sinna undir lás lögreglu
ríkisins. Flóttinn úr Austur-
Þýzkalandi gegnum Berlín í vest
urveg frá eignum og ættingjum
sýnir hug og óskir greindra og
mentaðra manna í þessu efni,
hvar sem . á reynir.
Hér á landi hlíta allir sann-
triiaðir kommúnistar stefnu og
híenu og þó verri en þessi dýr
Ef Jóhannes ætti frændkonur
vestur i Dölum sem þætti vegui
hans mikill mundu stjórnarvöld-
in varpa þessum vandamönnum
í fangelsi um óákv'eðinn tíma
fyrir óákveðnar sakir. Þannig
yrði líf skáldsins og samtíðar-
manna hans í þúsund ára rik
bolsivikanna.
En í landinu er líka til annar
kynstofn hinir „nytsömu sakleys
ingjar“ eða Brúsastaðafólkið, það
eru ekki lögskráðir bolsivikar
heldur farandfólk úr borgara
flokkunum. Þeir halda fundi og
undirskrifa skjöl um að hér
megi ekki vera varnarlið til að
hindra austræna innrás. Þeir
segja að á friðartímum eigi ekk
að vera neinn her á íslandi, en
kannski megi biðja Engilsaxa
forystu Brynjólfs sem nefndurlum. liðstyrk Þegar 1 óefni se
komið. Ef íslendingar væru
hefur verið höfuðprestur bolsi-
vika um íslenzk mál. Hugsjón
hans er sú að ísland verði hrepp
ur í sovétveldinu, án sérstakra
landsréttinda. Vafasamt er að
hann eða Einar verði valdir til
stjórngæzlu þó að þjóðin verði í
þeirra tíð innlimuð í þjóðasúpu
Krusévs. Stalín lét taka af lífi
helztu samherja sína úr bylting-
unni eftir herfilegar kvalir og
fágæt réttarmorð. Af kunnum
bolsivikum er sennilegt að Krist
inn Andrésson mundi vera tal-
in:i hafa bezt og einlægast hug-
arfar gagnvart valdamönnum
sovétstjói'narinnar.
Það er hægt að hugsa sér breyt
ingar sem kæmu brátt í ljós á
lifsháttuíh manna þegar íslenzkt
frelsi endurfæddist í austrænni
kúgun. Jóhannes skáld úr Kötl-
um er mildur maður í skapi en
komnir í austurblokkina mund
hér vera lögleidd herskylda eins
og í öllum iöndum austan og
vestan tjalds. í þennan her
mundu ungir sakleysingjar verða
að fara þegar búið væri að glata
frelsinu, og sú herskylda mund
ekki ,vera bundin við ættlandið
heldur sovétveldið og þarfii
þess. Vernd Engilsaxa hefir fran
að þessu hlíft ungum íslending
um frá valdalausri þátttöku
styrjöldum. Hraustir íslendingar
hafa unnið afrek í atvinnubar
áttunni heima í landinu eða
höfum við strendur þess.
Brúsastaðafólkið veit ekki að
herskylda er hvarvetna í heim
inum nema á íslandi. Ekki vei
þetta fólk heldur að svo mikinn
ugg hafa hinar frjálsu þjóðir
Norðurálfunnar í sambandi við
hugsanlegu land-, og frelsisrán
sanntrúaður bolsiviki. Hann trúði j járntjaldsþjóðanna að mestu
Stálín og orti um hann lofdrápu stórveldin Bretar, Frakkar og
er. rann þó til rifja grimmd
hans og siðleysi, þegar arftakinn,
Krúsev, lýsti lífsháttum hans. I
,hinu nýja íslenzka bolsivikaríki
væri skáldinu bönnuð öll ferða-
lög, einkum úr landi. Honum
væri bannað að hlusta á erlend
útvörp og kaupa og lesa erlend
blöð og bækur. Lögregla leynd
og opinber héldi vörð um skáld-
ið, hús hans og heimili. Ef Svíar.
réttu Jóhannesi Nóbelsverðlaun
nrundu stjórnarvöldin harðbanna
honum að þakka þá vegsemd og
að sækja peningana. Slík sæmd
veitt af erlendum mönnum
mundi kasta grunsemdarskugg-
um á leið skáldsins alla ævi.
S'.éttai-félög skálda í landinu
Vesturþjóðverjar biðja um lið
•styrk, vopn og vélar frá Ame
ríku til viðbótar herskyldulið
heima fyrir. Fákænska Brúsa
staðafólksins er í þessu efni
svo háu stigi að það veit ekk
að til frelsisvarna verja allai
menntaþjóðir Vesturlanda meira
fé og vinnuafli heldur en til allra
annarra þjóðfélagsmála saman-
lagt.
Nú má svo fara að ísland verði
einangrað og varnarlaust og
þjóðin fái þjóðnýtingarkerfi
Rússa í kínverskri útgáfu enda
ar að því mest nýjabragð. Segj-
um að hinn orðfrjói rithöfundur,
sonur Guðmundar á Sandi væri
tekinn við búsforráðum á ættar
KAKALI skrifar:
í HREINSKILNI SAGT
Ferðamannaskrumið að verða hæftuiegf - Snarviflaus augiýsingaherferð
- Gistihúsahrakið - Engin ný herbergi - alif sagf 1. flokks. -
Jæja, sumarið er komið, og
þjóðin er farin að búa sig
undir ferðamannastrauminn,
en þeir, sem bezt vita um
heimsóknir ferðamanna, telja,
að aldrei hafi verið um fleiri
ferðir hingað en einmitt nú
í sumar. Landið hefur verið
auglýst af Ferðaskrifstofu rik
isins þrátt fyrir yfirlýsingar
yfirmannsins þar, að útilokað
sé að taka á móti ferðafólki
með nokkrum sóma vegna
gistihúsaskorts og skorts á
nærri öllu öðru, sem ferða-
menn vilja og þurfa. Flugfé-
lögin hafa auglýst landið, og
enn aðrir aðilar hafa gert
sitt til að narra hingað ferða-
fólk.
í allan vetur hefur verið
klifað á því, að leggja þyrfti
stórfé í byggingar og ýmis-
legt annað varðandi ferða-
menn, bæta aðstæður þar
sem þegar eru frumstæð-
'ustu hxts og greiði fyrir.
Nefndir hafa verið skipaðar
eða skipað sig sjálfar, fundir
hafa verið haldnir, blaða-
menn kallaðir og ýmiss lconar
sérfræðingar hafa skipt land
inu í ferðaömt, sem keppa
myndu sín á milli og skapa
okkur ómetanlegan auð. Jafn
vel Alþingi hefur verið beðið
um hjáip.
Árangur er likt stórkostleg
ur. í Reykjavík hefur ekkert
herbergi bætzt við gistihúsin,
nema ef vera skyldi nokkur
gleðihús, sem auðvitað eru
eins nauðsynlegt og allt ann-
að. Upp hafa risið góðir
skemmtistaðir, og má það
heita hið eina jáfkvæða, sem
komið hefur fram eftir allt
bjástur vetrarins, en þessir
skemmtistaðir byggja aðal-
lega áiviðskiptum innfæddra,
en minna á ferðafólki.
Úti á landi er ástandið enn
næstum eins óviðunandi og
það var áður. Nokkur gistihús
hafa lagfært húsakynni sín,
fá hafa bætzt við, en flest eða
um 95% eru fyrir neðan allar
hellur, hvað aðbúnað, mat og
þjónustu snertir. Sífellt -er
verið að dást að þessum fáu
gistihú'sum, þar sem gestir
geta verið óhræddir við lús
eða annan óþverra, en að um
lúxus eða þokkalegan viðbún-
að sé að ræða, er viðsfjarri
sanni, nema með einni eða
tveim undantekningum.
Auglýsingaskrum okkar á
erlendum vettvangi er ' að
verða hættulegt. Við hrópum
á götuhornum um alls kyns
æfintýri, miðnætursól og
hrikaleg't landslag, brennandi
jörðu og skriðjökla niður í
fagurgrænna byggða, og alltaf
lýkur þessu á þv, að upp eru
taldir allir gistisatðir, sem
nöfnum tjáir að nefna, ásamt
lofgerð um mat og fram-
reiðslu. Þá koma þessar á-
gætu greinargerðir Ferða-
skrifstofunnar um einstaka
staði, eQ þær eru oft svo, að
jafnvel staðarmenn þekkja
ekki sín eigin heimatún.
Það væri kannske mögulegt
að auglýsa landið eins og eins
konar ókannað svæði („uii-
explored territory“), þar sem
ferðafólki væri boðið upp á
öræfaferðir og fjallahopp með
Guðmundi Jónassyni eða
Úlfari Jakobssyni, og þar sem
búið væri í tjöldum og við
frumstæðan kost. Ýmis ferða-
menn vilja svona æfintýri,
þykir gaman að, enda hægt
að ljúga ótakmörkuðu um
svona ferðir, þegar heim kem
ur, og ísland er óþekkt með
öllu. Það er mögulegt að aug-
lýsa landið þannig og láta til
skarar skríða í þeim efnum.
Vissulega er ekki alveg ónýtt
fyrir venjulega ferðamenn að
geta farið upp á öræfi, séð
geysana og, hraunið, jöklana
og vötnin, trjárunna og allt
það, sem þau bjóða upp
á. Þetta er öðru vísi, og það
er mörgum gestinum nóg.
En, ef við snúum okkur að
skruminu um 1. flokks hótel
og frábæran aðbúnað, þá er
bezt að fara varlega, unz
svona staðir rísa upp og verða
að sannleika í stað draums.
Næstu nágrannalönd okkar
státa af lúxushótelum, 1., 2.
og 3. flokks hótelum, allt nið
ur í 10. flokk og verðleggja
mat, vín og þjónustu eftir,
hvernig hver staður er. Hér
heima er aðeins einn flokkur
að dómi veitingamannastéttar
innar — allt verðlag hið
sama, hvernig sem þjónusta
og aðbúnaður kann að vera.
Hótel á Hornströndum, eða
vestur á Snæfellsnesi, Þing-
eyjarsýslu eða á fjörðunum
þar eystra eru öll í sama
flokki og Borgin eða Kjallar-
inn, Klúbburinn eða Naustið.
Timburhjallarnir og vingjarn-
legu kerlingarnar, sem um
beina ganga, brosa við manni
og sýna siðan reikning, sem
jafnvel Rockefeller myndi
blikna við' að greiða.
í þessum efnum; eins og
auglýsingunum hefur þessi
unga óreynda þjóð farið út í
öfgar. Henni er tamt að gagn
rýna, og henni er tamt að
krefjast, Allt verður að vera
fyrsta flokks, af því að við
erum fyrsta flokks þjóð, að
eigin dómi. Auðvitað gleyma
margir því, að þeir, sem hæst
hrópa í þessum efnum, eru
fastagestir Nellunnar, . þegar
þeir koma til Hafnar, og þyk-
ir bezt að sötra ölið sitt úr
skítugum krukkum og kyrja
ættjarðarsöngva — og ber sízt
að lasta það.
En veitingamannástéttinni,
hóteleigendunum og öllum
framámönnum ferðamálanna
okkar verður að vera ljóst, að
það eru kannske ekki allir
þeir, sem landið sækja heim,
jafn hrifnir yfir að greiða
sama verð fyrir misjafna fyr
irgreiðslu, ekki sízt þegar það
verð miðast einungis við 1.
flokk.
Eins og komið er, þá er
okkur sá kostur beztur að
þegja um stund um landkynn
ingu og ferðafólk, en leggja-
fram mikið fé og. í stórhuga
framkvæmdir til að geta tek-
ið við ferða mönnum í 1., 2.
og 3. flokk, bæði gesti og fyr
irgreiðslustaði. Þeir gestir,
sem hér hitta á veðurofsa, of-
an á allan viðurgerninginn,
eru ekki yfir sig hrifnir af
landinu okkar og ósparir á að
segja það hverjum, sem heyra
viil. Meðan, innan stéttarinn-
ar, sem forgöngu hefur um
veitinga- og ferðamál, eru
menn, sem án alls tillits til
aðstæðna auglýsa landið eins
og tropiska paradís bæði í
gistihúsa- og veitingamálum,
þá er hætta á ferðum. Það er
auðvelt að eyðileggja nafn
hvers lands í þessum efnum,
en það tekur mörg ár, ára-
tugi, að vinna það upp aftur.
(Veitingam. Stytt).
hinir ágætu foreldrar hans. I
tíð skáldsins á Sandi unnu for-
eldrar og börn samán að heim-
ilisstörfum og fjölþættum menn
ingarmálum. Nú væri „kaninn“
burt rekinn. Nýja bóndanum
brigði við umskiptin við Húsavík.
Áður fékk hann 2000 kr. uppbót
á mjólkurvörur sem seldust á
óðalinu og ætti tólf börn eins og innlenda markaðinum fyrir 2400
kr. Með sama hætti hyrfi á svip
stundu hirr forna velsæld frelsis-
áranna. Brúsastaðabændum yrði
það mikill sjónarsviptir. Stórum
mundi Sandsbónda líka verr að
fá kínverska búskapinn. Oddviti
sveitarinnar á samyrkjubúi
hreppsins flytti bóndann á Sandi
konu hans og börn milli vinnu-
staða eftir þörfum. Stundum
HBnmmiiinmiiiiasui
þætti henta að.flytja vaska ung-
linga til vinnu á fjarlægum stöð
um innan lands og utan.
Vera má að austræni reykur-
inn af stjórnarfarsréttunum
hinu megin við tjaldið orsaki
nokkurn sviða i augum þeirra
sem báðu um mesta böl yfir-
standandi aldar sér til handa og
eftirkomendum.
[HHHHHHiinninimiummmuHmiimiuiiHiuinumnuiuuminmmuinmimik