Mánudagsblaðið - 12.11.1962, Blaðsíða 4

I
Mánudagsblaðið
Mánudagur 12. nóvember 196?
$laó fynr edla
Kemur út á mánudögum. Verð. kr 5.00 í lausasölu; áskriflenda-
gjald kr. 260,00. Sími ritstjórnar 13496 og 13975.
Auglýsingasími 13496. — Prentsmiðja Þjóðviljans.
'^^^"^^"^^"^"^"^"^^^^^^^"^mtmmmmmmmmimmmmmmmmmmmm^mmmmmmmmmmm^m^mmm^^mmmmmmmmmmmmmmm
Verkfall sfémanna áréttlátf —
Hverjir standa raunverulega að baki —
Ennþá er sjómannadeilan óleyst og enn eiu litlar líkur
til að vandræði þessi leysist á næstunni. Islenzkir sjómenn hafa
haft góðar tekjur undanfarin ár. Segja má að lífið hafi leikið
við þá, og þjóðin gert sitt bezta til þess að hlutur þeirra yrði
sem beztur bæði í tekjum og aðbúnaði. Síldyeiðin í sumar var
einstaklega góð og tekjur sjómannanna þær beztu sem til hefur
þekkzt. Samt er það svo, að verkfall hefur nú staðið vikum
saman, milljónaverðmæti tapazt og samningar sem gerðir hafa
verið við viðskiptaþjóðir okkar verið sviknir.
Einhverjum mun þykja það heldur hart, að svona hafi þessi
mál verið rekin, og vissulega hafa þeir rétt fyrir sér. Islending-
ar hafa vakið á sér athygli fyrir einmuna skammsýni og hat-
ramlega einþykkni í þessari deilu. 1 þetta skipti verður að játa,
að útgerðarmenm hafa rétt fyrir sér, en fyrirsvarsmenn sjó-
manna rangt. Það er líka ómaks vert að reyna að finna orsök
þess, að framkoma leiðtoga sjómanna hefur verið eins harðvítug
og sýnt hefur sig til þessa.
Menn hljóta að sjá, og þá ekki síður sjómenn en a'ðrir, að
það er ekki siður hagur sjómanmastéttarinnar að útgerðin geti
haldið við skipum og tækjum, endumýjað flotann og „gert út“
eins og bezt verður á kosið. Með því, að fyrirrnuna útgerðinni
að hagnast réttilega og þannig gera henni fæx-t að endurnýja j
og endurbæta fiskitæki, hlýtur áð reka að því að Xslendingar !
dragast aftur úr og verða aflaminni en þær þjóðir, sem hingað ,
sigla í fiskierindum. Hinsvegar ber ekki að nejta því, að útgerð-1
armenn, með örfáum undantekningum hafa verið, undanfarin |
ár, slíkur æfintýralýður að naumast hefur nokkur stétt komizt |
til jafns við þá í þeim efnum. Vitanlega eru þgr undantekn-
ipigar, en því miður, þá var upprisinn hér einskonar styrkjaaðall,
sem einskis sveifst en afsakaði alla sina hegðan á því „að þeir
öfluðu gjaldeyris“ og þess vegna leyfðist þeim allt.
, Sem betur fer hafa þessir menn flestir horfið úr stéttinni
eða bætt ráð sitt. 1 dag vinna útgerðarmenn að því að bæta
fiskiflota sinn og fullkomna öll tæki til vinnslu. Á sama tíma,
eftir eitt arðbærasta sumar \ sögu síldveiðanna gera svo sjó-
menn verkfall og stöðva flotann um margra vikna skeið. Tapið
er þegar orðið hundruð miiljóna og samþykkist ekki mi'ðl-
unartillagan um helgina má telja, að ekki verði gert út á
haust- og vetrarsíld.
Sumir segja, að sjómenn. vilji beinlínis ekki fara á sjóinn
nú, því allar tekjur héðan af verði teknar af þeim í opinber
gjöld. Það er heilbrigt þjóðfélag, sem svo vel býr að þegnum
sínum, að það borgar sig ekki fyrir þá að vinna nema hálft
árið þegar vel gengur, því annars verði öll laun af þeim tekin.
Vera má að svo sé. Hitt verður að benda á, að hér er um svo
einstæða skemmdarstarfsemi að ræða uradir yfirskyni þess, að
sjómenn verði að bera betra úr býtum, að fádæmi eru. Það
eru önnur öfl en hagsmunir sjómanna einir saman, sem hér
vinna bak við tjöldin. Engir vilja nefna það, en það er þó á
margra vitorði að kommum hefur verið skipað að vinna öll
hugsanleg skemmdarverk gegn jákvæðum tillögum og aðgerð-
um stjórnarinnar 1 efnahagsmálum og koma, ef auðið er, í
veg fyrir hverskyns góðæri til sjós og lands. Það liggur i aug-
um uppi, að grundvöllur fyrir starfsemi kommúrista á Xslandi
er sífellt meiia og meira hverfandi. Velgengni þjóðar og alls-
nægtir er eitur í beinum komma og öll þróun í þá átt tæmir
þá fylgi Fullyrða má, að hér róa hannibalistar og aðrar
kommasprautur undir af öllu afli. Hannibal sjálfur. launaður
kommúnisti, er að verða búinn í íslenzku þjóðfélagi. Þessi eit-
urslanga, sem spýr án afláts öllu því óheilbrigði inn í raðir
verkalýðsins sem hann hefur ráð ýfir, er að verða áhrifalaus,
ef þjóðin þekkir sinn vitjunartíma og snýr baki við skemmd-
arstarfsemi hans og þjóna hans.
X dag má l'ikja Hannibal við Adolf heitinn Hitler síðustu
ár styrjaldarinnar. Allt er að hrynja kringum hann, öll svi'ka-
rnyllan, tvískinnungshátturinn, lýgin og ómerkilegheitin eru nú
að verða lýðum ljós. Ems og Hitler í neðanjarðarbyrgi sínu
skipaði að tort'íma Þýzkalandi með sjálfum sér, eins reynir
þpssi MQskvuagent að tortíma því, sem hann getur i efnahags-
lífi þjóðarinnar Örvæntingaróp Hannibals úr moldvörpuhreiðri
hans er það sama og Adolfs Hitlers heitins. Sjómenn ráða því
sjálfir, hvort þeir anza því, eins og reymdar ailar stéttir, sem
Hanniba) teymir í vanhugsuð verkföll, sem tii þess eins eru
gerð að kippa stoðunum undan fjármálalífi þjóðarinnar og
skapa ririgulreið en alls ekki til að bæta kjör þeirra misvitru,
sem vreiðá honum itkvæði. hvort heldur er, sem óbreytir liðs-
menn siómanna og verkalýðshreyfingarinnar, eða sem múl-
bundnir „foringjar" í hinum ýmsu deildum.

KakaH skrífar:
I hreinskilni
*
*
Dýragarður í Reykjavík — Eitthvað fyrir alla ^ Ekki mikil útgjöld ■
Ástæður góðar — Rannsóknarlögreglan og fingraför — Brotizt inn, en ¥
enginn þekkir fingraförin Þjóðin og smáþjófar — Hvað framundan?
Eg hef oft velt því fyrir
mér, hve illa er raunverulega
búið að minnstu borgurunum.
jafnvel næstminnstu borgur-
um þessa lýðræöislands, sem
við byggjum. Ekki á ég við
það, að svelti eða aðrar hörm
ungar hrjái þessa borgara,
heldur hitt, að „hið opin-
bera“, eins og Vísir kallar
það, skeytir ekkert um að
veita æskunni eitthyað xne.ira
?n sjoppur og bíó til að
dunda við í frístundunum,
sem eru bæði margar og tíð-
ar.
Vissulega eru svo skíða- og-
skautaíþróttir, sem haft geta
ofan af fyrir þessu fólki, en,
satt best sagt, þá eru þaer
stopular og vantar mikið á,
að þær. naegi tii að beina
krökkunum í tómstundum
sínum af götunni og úr sjopp
unum
Oft hefur mér dottið í hug,
að hér væri alveg nauðsyn-
legt að koma upp dýragarði.
Yfirleitt ex dýralíf hér fá-
breytt, nema fuglalífið, og
börnin almennt allsendis ó-
kunnug öðrum dýrum en hús
dýrum og fiðurfé. Fjöldinn
allur af dýrum er þeim fram
andi, og þótt ekki risi hér
upp fullkominn dýragarður,
aða jafnvel aðeins þriðja
flokks dýragarður, hvað fjöl-
breytni snerti, þá væri það
alténd betra en hið leiða og
tómlega ástand, sem hér er
nú.
Tilraunir hafa verið gerðar
til að sýna fólki hér ýmis-
konar dýr. Voru þau t.d. sýnd
í Tívoligarðinum og þóttu
hið mesta þing, einkum börn
u.num, sem í eðli sínu hafa
gaman af öllum dýrum,
skoða þau og spjalla við þau.
Þessar litlu ófullkomnu til-
raunir maehust hið bezta fyr-
ir, og voru dýrasýningar þess
ar í Tívoligarðinum einkar
vinsælar, svo að þangað sóttu
börn með foreldrum sínum æ
ofan í æ, og oft skutust þau
ein síns liðs þangað, þegar
þeim barst óvæntur peningur.
Það er bömum bæði hollt
og fræðandi að þekkja dýr,
bæði þau, sem landið elur,
og svo hin, sem byggja önnur
lönd. Hitabeltisdýrin ýmsu,
sem sjá má í dýragörðum
stórborga, hafa jafnan verið
mesta eftirlætisskoðunarefni
unglinganna. Aparnir, ljónin,
'grisdýrin, hinar fjölmörgu
'vrategundir í nágrannalönd-
im okkar, birnir og allskyns
skógardýr, austurlenzku hús-
dýrin, sem mörgum börnum
munu þykja kyndug, og svo
hvítabjörninn, sem heimsótt
hefur okkur, þó sjaldnast sem
aufúsugestur. Lengi má telja
svona upp, en óþarfi, því
fiestir vita, hvað við er átt.
Ymsir munu bera því við,
að allt sé okkur þarfara en
safna hingað dýrum. En i
öllu okkar ríkidærni, þegar
heilar stéttir grípa upp 100
þúsund kr.ónur á mann, á
tveim mánuðum og gera svp
verkföll á aðalgróðatímanum,
væri varia mikið, þótt ein-
hverju af auðinum væri ,,só-
að“ í dýragarðs-vísi.
íslendingar gætu með, ÍQÍk
rekið hér byrgi með. hitabelt-
isdýrum, ekki síður en Danir
pg aðrif iýpyðuriapdahúar,
sem alls kyns svona dýr hafa
í görðum sínum. Við höfum
ótæmandi jarðhita, ræktum
hitabeltisávexti Qg júrtir, og "' ^liTra' "er' §Hk,“rað ’'"ímh e'r
Vissulega getur enginn, hve
alvarlega sem hann kann að
taka sig, aírek sín í lífinu og
sína póiitísku framtíð, talið,,
að þessi viðleitni myndiverða
höfuðstaðnum ofviða. Þetta
yæri aðeins góðpr greiði og
þakkarverður í garð yngstu
borgaranna og annars lands-
lýðs. sem hingað sækir ár-
lega.
Það er kominn tími til, að
höfuðstaðurinn fái sinn eigin
dýragarð — og í þetta skipti
eigum við þau fjórfættu.
Eg sé, að okkar góðu menn
við Fríkirkjuveginn kvarta
mjög undan illri umgengni inn
brotsþjófa. Þetta er rétt hjá
okkar sjerlokkum. Þjófar, nú
til dags, kunnu bara gbs enga
mannasiði og umgengni
því ætti ekki að verða skota-
skuld- úr að hita upp hreysi:
handa þeim dýrum, sem við
myndum fyrst flytja inn í
dýragarð höfuðstaðarins. í
sambandi við slíkan dýragarð
mættu svo einstaklingar reka
ýmislegt annað, sem gæfi
tekjur í aðra hönd og tækju
að einhverju leyti þátt í
rekstri garðsins, þótt höfuð-
staðurinn tæki fyrst um sinn
á sig aðalkostnaðinn.
Við erum sífeilt að argast
um það í blöðum og víðar, að
æskan hafi ekkert til að
hverfa að í tómstundum sín-
um. Vissulega myndi dýra-
garður ekki leysa þennan
vanda, en mikið myndi hann
bæta úr, og mörgu góðu, heil
brigðu og lærdómsríku myndi
hann áorka, svo ekki sé talað
, I
um þa skemmtun, sem að hon
um væri.
Hér er eitt mál, sem ekki
þyrfti að rífast um innan bæj
arstjómarinnar. Allar höfuð-
borgir, sem eiga slíkt nafn
skilið, reka sæmilegan, ef
ekki prýðilegan, dýragarð,
ungum og gömlum til á-
nægju. Reykjavík hefur, af
sérstökum ástæðum, verið
þar á eftir. Nú er svp komið,
að við megum varia vera
lengur cftirbátur höfúðstað-
anna í næSta nágrenni í þess
um efnum. Reykjavikurborg
hefur mikla peninga, segir
Geir borgarstj., og allir þin-
ir sjálfstæðismennirnir kinka
kolli til samþykkis. Því mætti
ekki cyða einhverju af öllum
okkar peningum til þess að
koma upp svona stofnun.
til skammar. Snemma í s.l.
viku keyrir þó um þverbak,
því þá hrjótast dpnarnir inn
á íþróttavö.llinn á Melunum
og stela og spilla öllu, jafn-
vel verð.launabikurum, sem
einhver íþróttamaðurinn okk-
ar hefur ekki viljað taka við
Sýnir þetta glöggl.að þjófar,
ekki síður en íþróttamennirn
ir, telja bikaragjafir forustu
manna íþróttamálanna ekki
til fyrirmyndar, og að slíkir
gripir séu bezt geymdir „í
panti“ hjá einhverri fornsöl-
unni.
Samkvæmt lýsingu Frí-
kirkjuvegsmanna hafa þjófar
þessir, se m íleiðinni „á völl-
inn“ heimsóttu Friðfinn bíó-
stjóra og brutu eina af glæsi-
legustu rúðum landsins, skrif
stofurúðuna hans, skilið eftir
einhver fingraför, enda þessir
dónar vart svo dannaðir að
þeir brúki hanzka eins og
þeir fínustu selskapsþjófar,
sem Ameríka og franska Ri-
verian bjóða upp á.
Það var einu sinni stungið
upp á því hér, að rannsóknar
lögreglan léti taka afprentan-
ir af fingraförum hvers ein-
asta íslendings, allt frá Thors
urunum niður í almenning.
Þjóðin fámenna býr við þær
eindæma aðstæður að geta
hrundið þessu í framkvæmd
fyrirhafnarlítið. Þannig
myndi srú gullöld hefjast fyr-
ir alla okkar Iögregluþjóna,
rannsóknara og veiðimenn
saksóknara, að þjófar yrðu
annaðhvort að væðast hönzk
um, ella eiga það á hættu að
hinir harðsnúnu spíónar Loga
og Þórðar kæmu á vettvang
með púður og stækkunargler,
slægju svo upp í sínu mikla
púttasafni og gómuðu þjóf-
inn, áður cn hann gæti eytt
þýfinu, étið það eða drukkið.
Að þarna væri ekki ónýtt.
Erlendis hrópa þeir hástöf-
um yfir því, að rannsóknarar
milljóna' ióða geta ekki mynd
að fingraför alls lýðsins og
þannig gert hægara að koma
upp um þjófa, hnuplara og
aðra óknyttamenn.
Þegar þessi tillaga kom
fyrst fram, þótti býsna mörg-
um hún mesta snjallræði, þótt
hún raunar sé hvorki frum-
Ieg né snjöll, heldur aðeins
sjálfsögð. En viti menn —
íslendingurinn, þessi heiðar-
leikaskepna, sem aldrei má
vamm sitt vita, umhverfðist.
„Ætlizt þið til,“ spurði hinn
frómi iandi, „að við, hjónin
bæði, sem aldrei höfum tekið
nokkurn hlut ófrjálsri hendi,
látum einhverja dóna ljós-
mynda OKKAR fingraför?“
Ónei og ekkí.
Og undir þennan söng tóku
svo hinir „varfærnari" menn
allir, betra fólkið, business-
mennimir, og svo auðvitað
hið hljóðláta félag þjófa, sem
auðvitað vili ekki, að opinber
afskipti af framtaki einstak-
lingsins gangi úr hófi fram.
Útkoman varð auðvitað á
einn veg: Það var útilokað að
móðga svo alla alþýðu
manna, betra fólkið, business
menn og þjófa Fingraför
borgaranna voru ekki mynd-
uð, og fingrafarasérfræðingur
rannsóknarlögreg'unnar hefur
með tímanum eignazt ágætt
fingrafa-rasafn, en vantar
bara nöfnin til þess að skýra,
hver á hvern putta.
Ekki var því anzað, þótt
bent væri á, að þetta gæti
verið hentugt. ef menn færu
í sjó, og þekktus' »kki, þegar
á land ræki, þvi andlit eru
oft torkennileg eftir legu í
vatni. Ekki heldui datt nokkr
um í hug, að slys og annað
hérlendis og erl-endis gætu
hent og fingraförin orðið hið
eina, sem skýrt gætí, hver
sa — eða sú slasaða væri.
Ónei, sérvizkau. ódrepandi
búramennska og kjánalegt
stolt komu í veg fyrir að við
kæmum okkur upp hinu fuli-
komnasta fingrafarasafni, sem
verið gæti þjóðinni, einstök-
um stofnunum * i rannsókn
rlögreglunni .- einstakling-
„m émetanleg hjálp.
Framhaid á 7. síðu
<-3l-)<-+l<-3t-lt)t4-4-)t-)rit)H 1

4
*