Morgunblaðið - 29.06.2005, Blaðsíða 48

MORGUNBLAÐIÐ, KRINGLUNNI 1, 103 REYKJAVÍK, SÍMI 569 1100, SÍMBRÉF 569 1181, PÓSTHÓLF 3040,
ÁSKRIFT-AFGREIÐSLA 569 1122, NETFANG: RITSTJ@MBL.IS, AKUREYRI: KAUPVANGSSTRÆTI 1 MIÐVIKUDAGUR 29. JÚNÍ 2005 VERÐ Í LAUSASÖLU 220 KR. MEÐ VSK.
Í dag er
mi›vikudagur
Opið 8-24 alladaga
í Lágmúla og Smáratorgi
BRANDUGLUUNGAR koma ekki daglega fyrir sjónir Íslendinga en frétta-
ritari Morgunblaðsins rakst á þennan unga á ónefndum stað á Norðurlandi
nýverið. Branduglan er önnur tveggja uglutegunda sem lifa á Íslandi en
hin er snæuglan. Unginn er tveggja vikna gamall og var kominn um 15
metra frá hreiðrinu. Gera má ráð fyrir að hann verði fleygur eftir tæpar
tvær vikur en verður þó háður foreldrum sínum lengur hvað fæðu varðar.
Morgunblaðið/Sigurður Ægisson
Brandugluungi skoðar sig um
GUÐNI Ágústsson landbúnaðarráðherra hefur
undirritað reglugerð þess efnis að greiðslumark
mjólkurafurða fyrir næsta verðlagsár hækki í
111 milljón lítra. Breytingin tekur gildi 1. sept-
ember næstkomandi.
Greiðslumarkið er nú 106 milljón lítrar þann-
ig að aukningin nemur 4,7% og samsvarar árs-
framleiðslu hátt í 40 meðalbúa.
Snorri Sigurðsson, framkvæmdastjóri Lands-
sambands kúabænda, fagnar þessari ákvörðun
ráðherra, enda hafi kúabændur hvatt til henn-
ar. Hann segir mikla hagsmuni í húfi þar sem
fimm milljónir lítra skili allt að fjögurra millj-
arða króna framleiðsluverðmæti til bænda.
Mun aukinn kvóti dreifast hlutfallslega jafnt til
bænda, þar sem farið er eftir framleiðslu þessa
verðlagsárs.
Guðni Ágústsson segir við Morgunblaðið að
gríðarleg aukning hafi orðið á mjólk og mjólk-
urvörum eins og skyri, skyrdrykkjum og osti.
„Markaðurinn kallar á meiri framleiðslu og
bændur ættu þar af leiðandi að hafa meiri
möguleika til tekjuöflunar og bættrar afkomu,“
segir Guðni, sem telur að kúabændur ættu að
ráða vel við þessa viðbót, enda hafi þeir í raun
verið að framleiða meira en 106 milljónir lítra.
„Mjólkuriðnaðinum hefur tekist mjög vel að
markaðssetja sína vöru og þetta er staðfesting
á því að aðrir tímar eru uppi en áður. Þetta
ætti að gefa kúabændum ástæðu til aukinnar
bjartsýni,“ segir Guðni.
Snorri Sigurðsson segir kúabændur vel geta
ráðið við þessa framleiðsluaukningu. Markaðs-
setning hafi gengið vel og horft sé til enn meiri
vaxtar. Að sögn Snorra hafa kúabændur alvar-
lega verið að íhuga útflutning á mjólkuraf-
urðum, einkum á skyri, smjöri og séríslenskum
ostategundum. Ákvörðun landbúnaðarráðherra
nú styrki grundvöllinn fyrir útflutningi.
Mjólkurframleiðslan hefur undanfarin ár ver-
ið í kringum 105 milljónir lítra og hafa afurða-
stöðvar verið að kaupa mikla umframmjólk af
bændum. Snorri segir að með svo mikilli aukn-
ingu geti þetta breyst.
Hann bendir á að vegna nýs mjólkursamn-
ings fyrir næsta verðlagsár muni kúabændur fá
hlutfallslega minna í ríkisstuðning fyrir hvern
framleiddan lítra en þeir hafa fengið. Hætt sé
við að verð á mjólkurkvóta lækki og bændur
þurfi að hagræða hjá sér í rekstri. Síðustu við-
skipti með kvótann voru á rúmar 400 krónur
fyrir lítrann en voru 263 krónur í upphafi síð-
asta verðlagsárs. Meðalverð síðasta árs var um
350 krónur.
Landbúnaðarráðherra eykur mjólkurkvóta um fimm milljónir lítra
Fjögurra milljarða fram-
leiðsluverðmæti til bænda
Eftir Björn Jóhann Björnsson
bjb@mbl.is Kúabændur áforma
útflutning á skyri,
smjöri og ostum
JAMES Irvin Gadsden, sendiherra
Bandaríkjanna á Íslandi, sagði í ræðu
sem hann flutti á fundi Varðbergs,
Samtaka um vestræna samvinnu, í
gær, að varnarsamningurinn frá 1951
væri mikilvægur fyrir báða aðila og
að Bandaríkjamenn litu svo á að
ábyrgð þeirra á vörnum Íslands væri
jafnmikil og áður. „Markmið okkar
hlýtur að vera að tryggja íslenskum
almenningi hámarksvernd án þess þó
að það komi, á ósanngjarnan hátt, nið-
ur á bandamönnum okkar eða skatt-
borgurum,“ sagði hann.
Gadsden sagði einnig að það myndi
koma Íslendingum mjög til góða, í
varnarmálum, ef þeir hefðu sína eigin
rannsóknarstofnun í varnar- og ör-
yggismálum. Hann lagði reyndar til
að Íslendingar kæmu slíkri stofnun á
fót. Það væri löngu tímabært. Slík
stofnun gæti m.a. lagt áherslu á vand-
aða umræðu um hlutverk Íslands í
Atlantshafsbandalaginu og helstu
strauma og stefnur í alþjóðaöryggis-
málum.
Sendiherrann fjallaði einnig um
samskipti landanna í menntamálum,
vísindum og viðskiptum. Hann sagði
m.a. að einn helsti vísindamaður
NASA, bandarísku geimvísindastofn-
unarinnar, hefði komið til Íslands, síð-
ustu átján ár, til að skoða Surtsey og
aðra staði. NASA teldi að Ísland væri
kjörinn vettvangur til jarðrannsókna.
Gadsden sagði einnig að bandarískir
fjárfestar leituðu í auknum mæli
hingað til lands. Nefndi hann m.a. Al-
coa og Norðurál í því sambandi. Hann
sagði að íslenskir fjárfestar leituðu þó
í meiri mæli til Bretlands og hinna
Norðurlandanna en til Bandaríkj-
anna. Með þeirri þróun gætu íslensk
fyrirtæki og fjárfestar verið að missa
af stórum tækifærum; bandarískur
markaður væri kraftmikill og hag-
vöxtur meiri en í Evrópusambandinu.
Sendiherra Bandaríkjanna um varnarmál á fundi Varðbergs
Hámarksvernd á
sanngjarnan hátt
Íslendingar setji
á fót rannsóknar-
stofnun í varnar- og
öryggismálum
Eftir Örnu Schram
arna@mbl.is
Skilaboð
hengd á 11
brýr í nótt
BORÐAR með hvössum spurn-
ingum og hvatningarorðum til öku-
manna voru hengdir á 11 brýr á
höfuðborgarsvæðinu í gærkvöldi
og í nótt. „Ertu fréttaefni morgun-
dagsins?“ er m.a. spurt og vísað til
þess að dagblöð flytja fréttir af ljót-
um umferðarslysum og birta jafnan
nöfn og myndir þeirra sem farast.
Auk þess verða gámar með fyrr-
nefndri spurningu settir upp á fjór-
um stöðum á landinu.
Ef þessi áróður skilar sér ekki
eiga þeir sem aka of hratt í sumar
enn frekar á hættu að verða teknir
af lögreglu því í gær var undirrit-
aður samningur milli Umferðar-
stofu og ríkislögreglustjóra um að
löggæsla á þjóðvegum verði aukin
um 100% næstu þrjá mánuðina. 40
milljónum verður varið til þessa
aukna eftirlits. | MiðopnaMorgunblaðið/Júlíus
Samevrópskar reglur
auka réttindi farþega
Erfiðara
að neita
farþegum
um far
SAMEVRÓPSKAR reglur um
skaðabætur til handa farþegum
sem neitað er um far og þegar flugi
er aflýst eða mikil seinkun verður
tóku gildi þann 21. júní síðastliðinn
með reglugerð nr. 574/2005 sem
innleiðir í íslenskan rétt reglugerð
Evrópusambandsins nr. 261/2004.
Talsmenn íslensku flugfélaganna
hafa sagt í Morgunblaðinu að hinar
nýju reglur muni ekki hafa miklar
breytingar í för með sér fyrir ís-
lensku flugfélögin.
Reglugerð Evrópuþingsins leysir
af hólmi eldri reglugerð frá 1991
og eru helstu breytingarnar þær að
reglugerðin nær til alls farþega-
flugs en eldri reglugerðin náði ein-
ungis til áætlunarflugs. Þá nær
reglugerðin einnig til flugs frá ríkj-
um utan EES til sambandsríkja að
því gefnu að um flugrekanda með
flugrekstrarleyfi innan Evrópu-
sambandsins sé að ræða.
Greiði skaðabætur
Reglugerðin hefur það einnig í
för með sér að flugfélögum er gert
mun erfiðara um vik að neita far-
þegum um far. Þannig þurfa flug-
félög nú að ná samningum við aðra
farþega um að gefa eftir sæti sín
gegn greiðslu áður en nokkrum er
vísað frá en ef flugfélög eða ferða-
skrifstofur neyðast til að vísa frá
farþegum eru þau skuldbundin til
að greiða skaðabætur allt að 600
evrum, eftir lengd flugs. Þá ber
flugfélögum og ferðaskrifstofum að
lágmarka óþægindi flugfarþega
þegar ferðum er aflýst eða þeim er
neitað um far. Flugfélög skulu
einnig greiða fyrir farþegum á
meðan á töf stendur og á þetta við
um fæði og hótelgistingu ef farþegi
þarf að dvelja yfir nótt. Þegar
seinkun varir meira en fimm
stundir skal farþeginn eiga rétt á
endurgreiðslu þurfi hann að hætta
við.