Mánudagsblaðið - 22.01.1968, Blaðsíða 3

Mánudagur 22. janúar 1968
Mánudagsblaðið
3
Kemur út á mánudögum. Verð kr. 10.00 í lausasölu. Askrifenda-
gjald kr. 325,00. Simi ritstjómar: 13496 og 13975.
Ritstjóri og ábyrgSarmaður: Agnar Bogason.
Auglýsingasími 13496. — Prentsmiðja Þjóðviljans.
Glæpur og refsing
Framhald af 1. síðu.
Fullyrða má að það er ham-
ingja þessara kvenna en ekki
tilstilli þess eða þeirra sem
gerðu, sem reði að ekki varð
verra af. Geta menn séð áð höf
uðhögg með barefli er ekki
gamanmál veikbyggðum kon-
um og getur vel bani af hlotizt.
Á öllum þessum málum er
alltof létt tekið. Víst má ætla,
að menn sem bana konum sín
um eða kærustum í hita af-
brýðinnar eða álíka ástandi,
séu ekki í raun „fæddir“ morð
ingjar, en þeir eru, engu að
síður hættulegir þjóðfélaginu.
Við íslendingar erum of gjarn-
ir á að afsaka slagsmál, meið-
ingar og árásir, sem einhverja
gloppu í fari drukkins manns.
Áfengi er engin afsökun
hvorki til árása né ránsferða.
Hvernig sem á er litið er þetta
aðeins stigsmunur á hreinum
glæp, þótt ekki dugi heldur sá
veimiltítuskapur að dæma
menn harkalega þó þeir sláist
heiðarlega út af stelpu eða
öðru. Hér er stigsmunur, sem."
dómarar verða að gera upp
við sig samkvæmt lögum. En
nauðgun; ránsárás á gangandi
gamalmenni, innbrot með
höggvopn ef að er komið og
önnur slík glæparáð fyrirfrám
ákveðin, er hvergi nærri refs-
að nógu hart hér heima.
Menn hafa íhugað mjög síð-
an bifreiðastjórinn var myrt-
ur hvort möguleikar séu á, að
í borginni leiki geðsjúkur
morðingi lausum hala. Þrír
menn horfnir sporlaust, skýr-
ingarlaust, að því almenning-
ur bezt veit. Hvað koin fyrir?
Áreiðanlegt má kalla, að ekki
sé um samband áð ræða en
— svo gæti verið.
Aðrir geta sér til, að finna
megi glæpamanninn í hópi út-
lends skríls, sem hingað hefur
sótt vegna fáfræði og barns-
legrar cinfeldni fólksins gagn-
vart þessum lýð. Sumir geta
sér til að menn úr varnarlið-
inu kynni að eiga sökina, en
það er með ólikindum, því
menn þessir bera ekki stríðs-
þjónustuvopn sín í borgar.
leyfi. En allt er þetta til og
glæpir og árásir taka á sig sí-
fellt meiri heimsborgarblæ.
Refsing er svo lítil, að menn
hætta á það.
. Það er á allra vitorði, að
morðingjar ganga hér lausir
innan nokkurra ára frá því
þeir frömdu ódæði sitt. Nauðg
arar sleppa eins og ekki hefði
i skorizt. Einkanlega eru það
tiltölulega hættulausir þjófar
og drykkjuræflar, sem álpast
í innbrot, sí og æ, sem sitja af
sér til fulls dóms. Það er mik-
ill munur á meinlausum inn-
brotsþjóf, sem leggur á flótta
ef hann heyrir hávaða, en
þeim sem gengur með högg-
vopn og rotar þann sem að
kemur. Það er munur á tveim
piltum sem láta hendur skipta
út af stúlku á dansleik og
töffaranum, sem rotar gamal-
menni í Austurstræti og rænir
þáð. Það er munur á barsmíð
á opinberum stað, þótt það sé
viöbjóður, en þeim sem rotta
sig saman þrír, og berja mann
svoleiðis að hann nær aldrei
fullri heilsu. Þessi dæmi eru
slíkur reginmunur að jöfn refs
ing kemur ekki til greina. —
Og enn síður sem „gamlir
vinir lögreglunnar.“
Hér verður að vera stefnu-
breyting af hendi hins opin-
bera. Glæpamenn, innlendir
sem erlendir — verða að finna
það, að engrar miskunnar er
að vænta þegar upp kemst
®n ofbéldisglæpf að yfirlögðu
ráði. Þeir verða að sjá, að
dæmdir verða þeir og út fara
þeir ekki fyrr en aö hafa áð
fullu afplánað sektir sínar.
Dómsmálaráðherra er skyldur
«1 þess gagnvart landsmönn-
um, að sjá svo til að glæpa-
menn, hættulegir morðingjar,
nauðgarar, árásarmenn og
önnur hættumenni öryggi
borgaranna fái ekki, nokkra
linkind af liendi dómara. Þeir
verða að afplána refsingu sína
og síðan vera undir ströngu
eftirliti. Það verður aldrei
nógu vel brýnt fyrir almenn-
ingi að þá aðeins er hægt að
draga úr glæpum. Kerlinga-
samtök cins og fáranleg bönn
við kvikmyndum, sjónvarpi
eða jafnvel blöðum, eru gagns
Iaus og verðandi glæpamanni
ekki til annars en aðhláturs.
Nú væri gott ef sú tillaga
hér í blaðinu um að taka
fingraför allra íslendinga,
sem við bárum fram fyrir
fimmtán árum, hefði náð fram
að ganga. En þá, eins og jafn-
vel nú, var talið að slík ráð-
stöfun myndi „móðga“ hina
merku menn og konur hér
heima. Ætli þeir glæpamenn
sem hér ganga lausir og aldrei
hefur upp um komizt hlakki
ekki yfir því hve „fína“ fólkið
á íslandi hefur bjargað þeim.
Og íslendingar, vegna fámenn
is síns og sma>ðar eru meðal
fárra þjóða sem hrint geta
þcssu í framkvæmd, og flest-
ar, ef ekki allar þjóðir, öfunda
okkur af þeirri staðreynd.
KAKALI SKRÍFAR:
I hreinskilni sagt
Gufubað og nudd — Vakning — Ömurleg saga hreinlætis — Gömlu góðu dagarnir —
Ný viðhorf — Hreinlæti og heilsa — Glæsileg tækifæri — Söguöld og Sturlungaöld
— Eymdarárin — Unga fólkið — Lagt í bleyti — Nýríkir — Nýr malarvöllur —
Knattspyma í afturför — Hver borgar — Árangur enginn
Það er mikill sómi að því
og almenn þrif hversu mjög
hefur aukizt, að íslendingar,
a.m.k. Reykvíkingar, eru farn
ir að sækja nudd og gufubað,
stunda litillega æfingar um
leið á þar til gerðum æfinga-
tækjum. Á Sturlungaöld, jafn-
vel söguöld, var það almennt
að a.m.k betra fólkið stundaði
böð. Fremstur og þekktastur
mun vera Snorri í Reykholti
vegna Snorralaugar sem enn
er til, en víða er þess getið, að
menn hittust í laugum, sátu
þar og röbbuðu, jafnvel köll-
uðu til sín konur og létu vel
að. Eflaust hafa mörg ráð
Snorra bónda verið ráðin
meðan hann sat í laug ásamt
nánustu styrktarmönnum sin
um, og í öllu virðist sem böð
í einhverri mynd væru algeng
á Sturlungaöld.
íslendingar munu að mestu
hafa lagt niður böð og aðrar
almennar hreinlætisvenjur
strax eftir að eymdarárin
gengu í garð, sem var skömmu
eftir, að landið , endanlega
missti sjálfstæði sitt og gerð-
ist skatt- og yfirráðaland er-
lendra höfðingja. Þegar hörm-
ungarárin voru í algleymingi,
var sóðaskapur íslendinga svo
stórkostlegur og viðbjóðsleg-
ur, að með fádæmum varð,
jafnvel maturinn, smjörið okk
ar, þótti vel ætt, þótt það væri
þakið hárum og jafnvel stór-
skemmt. Svo illa getur ör-
birgðin leikið fólk.
Úr þessu tók að rofa, en þó
mun hin góðkunna styrjöld al
mennings gegn sápu og vatni
hafa verið algjörlega ráðandi
unz kemur fram undir 1920—
1930. Bændur böðuðu sig á jól
um, og eldri kynslóðin þá taldi
baðið í senn meinsemd og tild-
urmennsku. Á fæstum bæjum
voru nokkrar aðstæður til
hreinlætis og hið næsta gos-
hverum okkar þar sem auð-
velt. var til alls hreinlætis,
fara engar sögur af að slíkt
væri að nokkru nýtt.
Með aukinni velsæld fer
strax að rofa betur til. Þó
gekk breytingin hægt í garð,
og enn er til mikill fjöldi
fólks, sem beinlínis hatar bað
og hreinlæti nema það sem
minnst verður komizt af með.
Strax og stríðsgróðinn árið
1940 fór að gera vart við sig,
birti að ráði til í þessum efn-
um. Og þegar stríði lýkur og
íslendingar fara að byggja yfir
sig almennileg hús, og þeim
fylgdi, öllum að óvörum, mikil
og hentug snyrtiherbergi, með
gríðarstórum keröldum, sem
flestir þekktu lítt og kölluðust
baðker. Var það þá haft að
gamanmálum hjá pípulagn.
ingamönnum, sem komu til
viðgerða hjá þeim nýríku, að
kerlingar þeirra ættu engin
orð yfir hvílík indælisílát
þetta væru til að leggja þvott
í bleyti. Mun þetta, að vísu
vera ofsagt, en víða var þá
pottur brotinn.
í rauninni tók þjóðin að
snyrtast strax eftir seinna
stríðið, karlmenn klæddust
betur og litríkar og þá sérlega
unga fólkið, stúlkurnar, tóku
upp nöja og djarflegri siði en
þekkzt höfðu í þeim efnum.
Þó brann óhreinlætið alltaf
við, og einn læknir sem árlega
hafði skoðun í skóla einum
lét'svo um fnæít, að sorglegt
væri, að sjá þessar fallegu
stúlkúr okkár, í'finásta skárti
ytri klæða, en innri föt öll ó-
hrein og storkin svita og skít.
Nú er hreinlæti víðast í al-
gleymingi á íslandi. Fólk met-
ur hina miklu vellíðan baðs-
ins, hreinlætisiris og þá and-
legu og líkamlegu hressingu,
sem því fylgir. Þessi breyttu
viðhorf til hreinlætisins hafa
ekki átt svo lítinn þátt í að
móta fas fólksins, gera það
djarf- og frjálsmannlegra í
allri framkomu og vinna þar
saman vellíðan og vissan um,
að vera hrein og til sóma.
Síðustu árin hefur svo kom-
ið til enn annarra og mikil-
vægari breytinga. Sund, sem
ungmennafélögin stóðu fyrir
frá um aldamót er nú talið
sjálfsagt hjá flestum, sólböð
á sumrum, sjóböð og sturtur,
hlaup í sandfjörum, og er þar
æskan fjölmenn.
Og nú síðustu árin hafa kom
ið til ýmsar aðrar æfingar,
sem einnig lúta undir líkams-
mennt og hreinlætL Það eru
nuddin og gufuböðin, sauna
o. s. frv. Hreyfingarleysi
nútímans hefur í för með sér
ýmsa kvilla, sem losna má við
ef stundað er nudd og gufa,
eða jafnvel aðeins heit böð og
nudd. Nuddið hvílir og hressir
um leið, karlar og konur
slappa af. Nudd megrar ef það
er tekið vísindalega og læknar
þegar sú tegund þess er notuð
undir leiðsögn sérlærðra kunn
áttumanna. Jafnvel „aktív-
ustu“ menn í veröldinni, sem
stunda hið víðfræga golf sér
til uppbyggingar nota sér
nudd daglega og kappinn Bob
Hope tekur sér hvern dag
nudd í 45 mínútur til að vera
í toppformi í umsvifamiklu
starfi og erfiðum ferðum. Að
vísu er dálítið öðru máli að
gegna um menn eins og Hope,
en það breytir þó engu um á-
gæti nudds og gufunnar, ef
slíkt er notað í hófi og undir
leiðsögn lærðra.
Hér hafa á fáum árum til-
tölulega risið upp margar og
ágætar nuddstofur, sem karlar
og konur hafa verið smátt og
smátt að venjast og læra að
nota sér. Til er fjöldi sem
reglulega fer í nudd, ljós og
gufu eða bað, sumir tvisvar í
viku, aðrir oftar og fjöldinn
einu sinni til að byggja sig
upp. slappa af og njóta þeirrar
vellíðanar sem þessu fylgir.
Kvenfólkið er orðið „tryllt"
í*nuddið, og þær stunda það í
sífellt auknum mæli, að því er
slíkar stofnanir hafa tjáð mér.
íþróttamenn þurfa flestir á því
að halda og þreyttir business-
menn, og stjómmálamenn
ættu beinlínis að vera skildað-
ir til þess arna og kemur
margt til. Ölmenn og brenni-
víns telja þetta allra meina
bót, taka fram hinum venju-
lega og oft hættulega stramm-
ara daginn eftir erfitt kvöld
eða nótt, sitja gjarnan og
svitna vel, láta gufuna hreinsa
gjálífan kroppinn en nuddar-
ann berja og strjúka úr hon-
um alla linkind, falla svo í
klukkutíma svefn örþreyttir
og vakna nýir og betri menn.
í dag hafa íslendingar meiri
og betri tækifæri til að við-
halda stæltum líkama, án þess
að vera íþróttamenn eða slíkt.
Þeir geta haldið sér í topp-
formi, án áreynslu, sem er ó-
þörf og oft óheppileg fyrir þá
sem eldri eru. Á nuddstofum
fá menn flest það, sem náttúr-
an býður upp á nema helzt
hreyfinguna, og þó eru ýms
tæki bæði létt og erfið, sem
þar eru til boða. í dag getum
við synt, nuddast, gufast og
æft léttar æfingar við tiltölu-
lega lágá greiðslu, endurnærst
og notið þeirrar vellíðanar,
sem skrifstofustarfið og inni-
setan rænir okkur.
Hér á undan er fjallað dálit
ið um áhuga almennings á
ýmsu varðandi líkamsrækt. í
sambandi við það datt mér í
hug smáfrétt í sjónvarpinu
þar sem skýrt er frá því, að
KR hafi nú tekið í notkun
nýjan malarvöll og hafi hug
á stórvirkjum á næstunni eink
um í fjárútlátum. Engum ke.m
ur vig hvernig eitt einkafélag
eyðir fé sínu, sé það ekki á
almenningsframfæri. Nú er
það, að knattspyrnan hefur
vart verið okkur til sóma og
sízt til heimsfrægðar, en verið
þó sæmileg tekjulind að því er
bezt verður séð. Félögin eru
vel efnum búin, flest, auk þess
styrkjar sem þau njóta.
Manni kemur það spánskt
fyrir sjónir, eftir þær ein-
dæma og hlálegu ófarir sem
þau hafa farið, að árið 1968
skuli enn vera fullkomnaður
malarvöllur á íslandi með ærn
um kostnaði og kastljósum til
kvöldleika. íþróttafréttaritar-
ar láta þetta óátalið, en hlæja
í laumi að „sigrum“ okkar
saman ber Dani. íslenzku hetj
urnar, sem öllu heldur eru í
innkaupaferðum en keppnis-
ferðum erlendis, grípa flestir
tækifæri til að benda á ófarir
I annarra landa í keppnum, sem
veikt afsökunarstrá fyrir eig-
in útreið. Vera mætti, að ef
íslendingar hefðu a.m.k. sams
konar velli og aðrar þjóðir, að
leikmenn okkar sýndu lit á
leikvelli, en þegar forráða-
menn KR sýna af stolti nýjan
malarvöll til frambúðar þá
er það bara enn eitt dæmi um
hugarfarið í þessari keppnis-
grein.
Nú skal ekki sagt hvort það
er heldur Reykjavíkurborg
eða félagið sjálft sem eys fé
í þetta „nýmeti“ fótamenntar
innar á íslandi, en á hitt mætti
benda, að eins þreyttur og al-
meriningur er orðinn á ósigr-
um knattspyrnumanna okkar,
þá er hitt þó víst, að hann er
enn þreyttari á útgjöldum í
hannar garð, einkum ef þeim
er varið á jafn þarfpríkan hátt
og nú virðist. Mætti Geir þar
kippa að sér hendinni og ekki
styrkja fyrr en árangur fæst,
né byggja velli, sem gengu úr
gildi fyrir áratugum og lagðir
eru niður.
Það er vissulega vonast til
að einhver hugarfarsbreyting
fari að eiga sér stað í knatt-
spyrnunni.
Eins og nú er ástatt ættu
allir leikmennirnir að vera
„fyrir aftan mark“.