Mánudagsblaðið - 17.06.1968, Blaðsíða 2

2
Mánudagsblaðið
Mánudagur 17. júní 1968.
MYSTICUS:
UM LOFTIfó BLÁ
i>a<5 eru víst ekki ýkja margir
hér í Reykjavík. sem eiga sér
vínkjallara. Okkur fslendingum
er annað betur gefið en gömul
og gróin vínmenning. Flestum
héma er nokkurn veginn sama,
hvað þeir drekka, bara ef þeir
finna á sér af því. Og við erum
ekki að velta litlum sopum fram
og aftur i munninum og láta
þá rúlla um tunguna, eins og
Fransmenn gera: Hinn þjóðlegi
siður okkar fslendinga er að
svolgra í sig af stút.
En það eru þó til fslending-
ar, sem eru öðruvisi. Einn þeirra
er bann Sigtryggur kunningá
minn. Hann hefur í áratugi átt
sér litinn vínkjallara. Reyndar
er þetta ekki nema svolítil
skonsa í kjallaranum hjá hon-
um. En hann hefur látið af-
þilja hana og passar vel upp á
hana. Hánn hefur hitamæli
þarna niðri til að hann geti
fylgzt með hinu rétta hitastigi,
sem fin vín vilja hafa í kringum
sig. Og þarna i kompunni svigna
hillur undir dýrum vínum. Sumt
af þessu fiefur hann keypt er-
lendis, sumt af því hefúr hann
náð í hér á landi. Og Sigtrygg-
ur var stoltur af vínkj allaran-
,um sín.um. Honum fannst hann
vera einn af fáum mönnum hér
á landi, sem hefði einhvem vín-
Jcúltúr til að bera. Stundum
fannst mér þetta bera keim af
sýndarmennsku eins og þegar
hann var að smjatta á dýrum
útlendum vínum eins ©g sófistis-
keraður connoisseur. Þetta verk-
aði eimhvem veginn ekki ekta
hjá honum. En hann hafði
ánsegju af þessu, og það var
aðalatriðið.
Það eru ekkd nema góðir vin-
ir Sigtryggs, sem fá að koma í
vínidallarann, þessd staður er
eins og hið allrahelgasta í
musteri. Honum er meira að
’ segja ekkert um að kona hans
komi þangað inn. Eh þegar hann
býður góðvinum sínum þangað
er sú athöfn eins og ritúal. Hann
fer sér að en-gu óðslega, en
dregur tappann úr flöskunni
hægt og virðulega. héllir i glös-
in og bragðar drykkinn á
franska visu. Ég þekki allt þetta
ritual hans út og inn, og satt
að segja er ég orðinm hálfleið-
ur á þvi.
Ég kom til hans í kjallar-
ann ednu sinni snemnia i vor.
Hann fór að bauka við flöskum-
ar á einni hillunni, færa þær
til og raða þeim að nýju. Þá
var allt í einu eins og hann
sæi þama eitthvað, sem hann
átti ekki von á. „Hvað er nú
þetta?“ tautaði hann og dró
fram liöa grænleita flösku, sem
hafði staðið einhvers staðar á
bak við hinar flöskumar. „Ég
man ekkert hvar ég hef fengið
þessa flösku“, sagði hann. —
Flaskan var eitthvað svo ellileg
á að sjá, rétt eins og hún hefði
staðið óbreyfð í margar aldir.
Tappinn virtist naerri því
skorpnaður af elli.
Á flöskunni var gamall og
gulmaður miði. Letrið á honum
var orðið svo máð, að það var
erfitt að lesa það. Og skrítið
var það, að áLetrunin var ekki
premtuð, heldur handskrifuð með
fomeskjulegri stafagerð. Þó
mátti kornast fram úr henni.
Þama stóðu tvö orð: Vinuin
levitans. Ég minntist þess ekki
að hafa séð þetta nafn á neinni
víntegund fyrr. Og'það var lík-
ast því, að Sigryggur kannað-
ist ekki við það heldur. „Ég skil
ekkert í þessu“ endurtók hann
margsinnis. „Ég hélt að ég
þekkti allar mínar vínteguiidir,
en ég kem þessari alls ekki fyr-
ir mig. Þetta hlýtur að hafa
slæðst með í sendingunni, sem
ég smyglaði inn frá karlinum
í Bordeaux í hittifyrra. En Vin-
um levitans? Hvaða sort er
þetta eiginlega?“ f fyrsta skipti
virtist Sigtryggu-r standa á gati
í sínuim vínfræðum. Svo lét
hann flöskuna skrítnu aftur í
hilluna, en hann virtist vera
í þungum þönkum.
Ég var næstum því búinn að
gleyma þessu atviki þremur vik-
um seinn-a, þegar ^igtryggur
hringdi í mig um kvöldmatar-
leytið. Úti v-ar yndislegt vor-
kvöld eins og það getur fegurst
orðið. „Það er svo gott véður
núna“, sagði hann í símann,
„að mi-g hálflangar eitthvað út
fyrir bæ. Nennirðu að koma í
bílnum þínum og keyra mig í
einhvem smátúr?" Og ég lofaði
honum að gera þetta, miig lang-
aði sjálfan eitthvað út úr bæn-
um í góða veðrinu. Rétt fyrir
klukkan h-álfníu ók ég í bíln-
um hei-m til Sigtryggs og við
keyrðum af stað eitthvað út í
buskann án þess að hafa neina
ákveðna áætlun um það, hvert
við ætluðum að halda. Einhvem
veginn atvik-aðist það svo, að
við keyrðum suður Hafnarfj arð-
arveginn. Þegar við vorum
komnir í Fjörðinn varð það úr,
að við ókum veginn upp að
Ka-ldárseli. Þetta er róleg og fá-
farin leið, og þetta kvöld virt-
ust engir vera þama á ferð
nema við. Þegar við vorum
komnir á móts við Kaldársel
stöðvaði ég bílinn. Við fórum
út úr honum og nutum veður-
blíðunnar. Allt í einu var eins
og Si-gtryggur myndi eftir ein-
hverju: „Hey-rðu, já“ sagði hann
og þreifaði í frakkavasa sinn.
„Ég er hérn-a með litlu skrítnu
flöskuna. sem við fundu-m í
kjallaranum hjá mér um daginn.
Ég ætl-a að opna hana og sjá,
hvemig þetta er á bragðið. Svo
dró bann ,upp tappatogara og
fór að glíma við að ná tappan-
mn úr flöskunni. Það ætlaði
ekki að g-an-ga þrautalaust. Tapp-
inn sat blýfastur í flöskunni.
og það tók hann einar tvaer
eða þrjár mínútur að ná hon-
um úr. En að lokum gekk það
bó. Og nú skeði það, sem ég
hafði víst aldrei séð áður. Sig-
tryggur, hinn fíni heimsborgari
og vínþelfkjari, drakk af stút.
Hann tók sér vænan teyg úr
flöskunni. Hann smjattaði að
vísu dálítið á drykknu-m áður
en hann renndi honum niður.
..Þetta er skrítið vín“, sagði
hann svo. „Ég hef aldrei fundið
neitt bragð þes-su líkt. Þú skalt
nú bráðum fá að prófa það
líka“. Og ég bjóst við að bann
færi að rétta mér flöskuna, og
sa-tt að segja var ég dálítið for-
vitinn að vita, hvemig þetta
dularfulla vín væri á bragðið.
En rétt í þessu varð mér lit-
ið á Sigtrygg Andlitsdrættirnir
voru eins og stirðnaðir af ósegj-
anlegri undrun og jafnvel skelf-
in-gu. „Hvað er þetta. Hvað er
að gerast?“ stamaði hann svo
út úr sér. Svo var eins og hann
ræki upp lágt angistaróp. Ég
skild-i í fyrst-u alls ekki, h-vað
olli þessu undarlega háttemi
Sigtryggs. Það var einn-a svip-
aðast þvi, að hann væri allt
í einu orðinn eitthvað geðbilað-
ur. Svo sá ég það allt í einu.
Og þetta er í eina skiptið á
ævi mimni, sem ég hef ekki trú-
að mín-um eigin augum í alger-
lega bókstaflegri merki-nígu. Nú
hélt ég, að það væri ég sjálfur,
sem væri að verða brjálaður.
Ann-a-rs þýðir ekki neitt að reyn-a
að lýsa þessu fyrir öðrum. Þeg-
ar sjálf undirstöðunáttúmlög-
rnálin gan-g-a úr skorðum er
eins og allur hinn venjulegi
hversdagslegi heimur hrynji um-
hverfis rmann. Ég sá, að Sig-
tryggur var íarinn að lyftast
upp frá jörðunni, fætur bans
snertu han-a ekki lengur. Bilið
var lítið, kannski tíu til tuttugu
sentimetrar, en þessd sjón var
nóg til þess, að blóðið fraus í
æðum mér. Ég stóð eins og
steinn og ba.ra glápti á undrið.
Siigtryggur virfist lík-a vera al-
gerlega lamiaður. Allt í einu
sleppti hann flöskunni, sem hann
hafði baldið á í hendinni. Hún
skall á steini og fór í þúsund
mola. Grágrænn vökvi rann yf-
ir steininn. Þegar ég leit á Sig-
trygg aftur sá óg að h-am nvar
komimn hscrr-a upp. Bilið frá
jörðumni var nú meira en eirm
metri og hamn virtist lyftast
upp með sívaxiandi hraða. Hann
stefndi þráðbeint ijpp. Fyrr en
varði sveif h-ann tiu tólf motna
uppi í loftinu. Þá virtist löm-
umin a-f undrun og skelfimgu,
sem hafði heltekið hann, hverfa
skymdilega. Hamn rak upp hvert
amgistarópið öðru hræðilegrá, og
sífellt fór ha-nn hærra. Ópin
berigmáluðu í kvöldkyrrðinni, en
en-ginn m-aður amnar en ég vi-rt-
ist vera neins staðar n-álægt.
Ópin urðu æ fjarlægari og da-uf-
ari. Maðu-rimn var nú kominn
hátt í loft og virtist ekki stærri
en fugl á flugi. Og enn hækkaði
hann og var nú eins og örsm-ár
depill uppi í himinhvolfinu.
Loksims hvarf harnm alveg. Mér
fanmst þetta taka órtíma, heila
eilífð. f rauminni mumu va-rla
h-afa liðið meira em tíu mínút-
ur frá því að ég sá, að fætur
Sigryggs snertu ekki lenigur
jörðina og þar til hamn var horf-
inm út í heiðrikjuna. Ég vissi
með sjálfum mér, að ég mundi
aldrei sjá hanm framar, og sá
grumur hefur rætrt. Emginn mað-
ur hefur síðam séð Sigtrygg hér
á jörðu, og ég er viss um að
líkami hane er enn að svífa ein-
hvers . staðar um óendanlegan
himin-geiminn.
Það var ekki eftir neinu að
bíða fyrir mi-g þama suður frá.
Ég fór upp í bílimn og ók heim
á leið. Á leiðinni var ég að
hugsa um hvað ég ætti að segja
þegar heim kæmi. Ef ég segði
blákáldan sannleiikan mundi eng-
inn trú-a mér pg allir halda, að
ég væri orðinn kolbrjálaður. Ég
yrði að finna upp einhverja aðra
sögu um það, hvað skeð hefðd.
Og þegar heim kom bafði ég
söguma tilbúma. Ég saigði, að Sig-
tryggur hefði allt í einu fundið
upp á því, að' viljia ganga ofan
í Hafnarfjörð sér til hressinig-
ar. Hans var leitað af stórum
hópum næstu daga, en auðvitað
fannst h-ann ekki. Og þá fór ég
að verða var við það, að saga
mín þótti torf-ryggileg. Menn
fóru að halda, að ég ætti ein-
hvem þátt í hvarfi Sigtryggs.
Sumir fóru að líta svo skritilega
á mig, og gamlir kunnin-gjar
'hættu að heils-a mér á götunni
eða tóku á sig króka tii að
mæta mér ekki. Og lögreglan yf-
irheyrði mig mörgum sinnum og
lét í það sfcíne, að ég hlyti að
vi-ta meira um þetta en ég vildi
vera láta. Og auðvitað er það
rétt á síma vísu. Jæja, af tvennu
iitu er skárra að vera grumaður
um manndráp en að vera iok-
aður inni á Kleppi.
En oft er ég að hugsa um
vínið hans Siigtryggs og það fer
hrollur um mig, þegar ég hugsa
um, hvað þá m-unaði mjóu, að
ég drykki það lík-a. Þvi að ég
efast ekki eitt augna-bllk um
sambandið milli vínsins og und-
u-rsins, sem skeði með Sig-
trygg. Hvers komar vín v-ar
jætta? Hvernig komst það í
kjallarann -hans? Núma um dag-
inn spurði ég hamn séra Bene-
dikt, gamlan uppgjafaprest og
grúskara,. hvað Vinum levitans
þýddi. „Það þýðir vín, sem lyft-
ir mönnum upp í loftið", sa-gði
hann. „Hvar he-furðu heyrt
þetta?“ spurði hanm svo. „Það
er sagt, að franskir gal-dramenn
á miðöldum hafi kunnað að búa
til vín, sem gerði það að verk-
um, að þeir, sem drukku það,
gátu flogið. En þetta var. hættu-
legur leikur, því að ef menn
kunnu eikki nóg fyrir sér í
galdrafræðum, komust þeir ekki
niður á jörðin-a aftur og svifu
bara út í geiminn í það óend-
anlega“.
Það er víst eins gott, að
Vinum levitans er ekki til sölu
á hverju strái.
Mysticus.
KROSSGÁTAN
LÁRÉTT: LÓÐRÉTT:
; 1 Málminum ‘" ’’ i tn.rr$ ^ Málmur
8 Byr 3 111
10 Öfugröð 4 Lljót í Egyptalandi
12 Verma 5 Hreyfist
13 Kall 6 Ósamstæðir
14 Klafinn 7 Kassi
16 Kvenmannsnafn 9 Eyddi Iitlu
18 Grænmeti 11 Hús
19 Dropi 13 Lygí
20 Fiskaeldi 15 Sama og 12
22 Spil 17 Hratt
23 Ósamstæðir 21 Hestur
24 Lít í blað 22 Heimsálfa
26 Ósamstæðir 25 Stafur
27 Eldurinn 27 Ósamstæðir
29 Brautsmátt 28 Eins

Farkosturinn
Framhald af 1. síðu.
og minni-r þjónusta félagsins á
það bezta, sem fæst hjá þeim
félögum erlemdum, sem skipta
ferðum sínum í „klassa" og sln-k-
ar ferðir, sem nú eru flognar
til Norðurlandanna, eru vissu-
lega í fyrsta ldassa. Sigurður
Magnússon, blaðafulltrúi fé-
lagsins, v-ar fararstjóri, af al-
ikunmri sniild, og var helgimni
varið í að ferðast um Sjáland
á sunnudeginum, skoðað bað-
strandiarhóttel, fornir ' kastalar,
m.a. Kronborg, en þar rakti
Hamliet hettinn naunár srnar.
Voru mairgir sammála um, að
varf skorti annað en Gunnar
Eyjólfsson til að menn væru
kornnir aftur í daga Hamlets.
Þái voru skoðuð nokkur mjög
glæsileg sumarhótel en þennan
dag var veður hið bezta, og
danskir stigu á sjóskiði með
ströndum fram dregnir af létt-
um véllbátum.
f Kauprma/nnahöfn var borgin
skoðuð og jafman furðulegt hve
margt er að sjá í þeirri höfuð-
borg sem flestir íslendingar hafa
mangoft skoðað — en stundúm
efcki séð. f Danmörfcu var ein
af sta-rfsstúlkum Loftieiða, Erna
Rubjerg, sem þar hefur verið
búsett í nokkur ár, Sigurði til
aðstoðar og blaðamönnum til
hjálpar, aiuik tveggja starfsmann-a
félaigsíns, erlendra.
Haldið var heim að helgi lok-
inni, fcomið við í Osló, en þar
bittu blaðamenn fyrir kátan
hóp leikara Þjóðleikhússins, sem
voru að koma úr mikilli Sigur-
för um Norðurlönd, þar sem
þeiir sýndu eitt af verkum Jó-
hanns Sigurjónssonar. Létu leik-
arar vel yfir ferðinni, eins og
fram hefur komið í fréttum.
Blaðamenn, sem flestir eru
víðförlir, voru á einu miáli um,
að vart gæti betri ferði-r en slík-
a-r sem þessar bæði í þjónustu,
aðbúnaði og þægindum öllum,
og er vel, að íslenzkt flugfélag
skuli hafa framtak til að bjóða,
farþegum upp á slíka þjónustu
í samkeppni við erlend félög,
ríkari og voldugri. Er full á-
stæða til að hvetja menn, að
nýta ferðir islenzku féláganna
meðan þau veita sam-bærilega
og betri þjónustu en þeir er-
lendu „ri.sar“ sem nú veita þeim
samkeppnti