Mánudagsblaðið - 17.06.1968, Blaðsíða 8

IANNAÐ
Fríhhöfn og íslenzkir peningar — Hroðaverk — Borgin og
hreinlætið — Svart á Keflavíkurvelli — Skellinöðrur og
hávaði — Rykið enn — Óprúðmannlegar forsetakosningar.
ÞAÐ ER EKKI meðalskömm, að „fríhöfnin“ á Keflavíkurflug-
velli, sem við íslendingar rekum, skuli ekki taka við ís-
lenzkum gjaldmiðli, og má heita, að um einsdæmi í öllum
heimi sé að ræða. Stjómarvöldin sýna glöggt hve lítils
þau meta íslenzka peninga, pg er dálítið undarlegt, að
sækja um gjaldeyri hér í bankana og, ef bíða verður eft-
ir vél syðra, að þurfa að eyða einhverju af þessu lítil-
ræði fyrir drykk eða annað smávegis. Þetta er svo neyð-
arlegt fyrirkomulag, að hið op'mbera á þegar I stað að
hætta við það til'að fyrirbyggja smánina, sem því fylgir.
UNDARLEGA BREGÐUR við, að skemmdir á kirkjum, leg-
stöðum dauðra og álíka stöðum, sem ætla mætti frið-
helga fara svo í vöxt. Hér er um óeðli að ræða, sem
refsa ber harðlega ef upp kemst. Út yfir tekur þegar
slíkir hlutir eiga sér Stað í smáþorpi eins og Flateyri, þar
sem allir vita allt um alla. Er næsta furðulegt ef lögregi-
an á staðnum getur ekki upplýst hvaða þokkapiltar hafa
staðið fyrir spjöllum á*kirkju og gripum þar og gaman
að sjá framan í þessar hetjur.
ÞAÐ ER ÚT af fyrir sig mikil blessun, að borgaryfirvöldin
skuli hafa tekið hina árlegu rögg á sig og krafizt að garð-
eigendur í borginni hreinsi til í görðum sínum, ella borg-
in hreinsi þá á kostnað eiganda. Hitt er öllu verra þegar
borgin sjálf er hinn verulega s§ki aðili, sem lætur bruna-
rústir og allskyns kofagarma standa ómálaða og við-
bjóðslega við aðalgötur borgarinnar og hefst ekki að,
þótt margir mánuðir séu síðan slík óhöpp urðu. Og sjálft
borgarlandið, jafnvel í Heiðmörkinni sjálfri og næsta ná-
grenni er allt skreytt gömlum braggarústum, sem vissu-
lega eru til lítillar prýði.
BANDARÍKJAMÖNNUM gengur heldur linl#ga að halda þau
loforð, að hafa í hófi negra og allskonar slíkt fólk I þjón-
ustu sinni hérna. Viðurkennt skal, að .Bandaríkamenn í
heimalandi sínu, hafa allskyns vandræði af þessu
vandamáli, en við kærum okkur síður en svo um að þeir
„flytji inn" böl sitt hingað, svo ferlega sem Bret^r hafa
nú kynnzt því. Við skiljum ugginn vestra, en burt séð frá
skoðunum frjálslyndra þar, þá erum við lítt hrifnir af svik-
um yfirmanna varnarhersins syðra í þessum efnum.
LÖGREGLAN I Reykjavík á lof skilið fyrir ýmsar framfarir hin
síðari ár. Þó virðíst sem enn sé hón algjörlega afskipta-
laus þegar lögbrot hjólreiðamanna og skellinöðruriddara
eiga í hlut. Báðir þessir aðilar leika sér að brotum í um-
ferð, og skellinöðrusjeffarnir virðast nema brott hljóð-
kúta sína til að hávaðinn verði sem mestur í farartækj-
unum, auk þess, sem þeir sinna í engu hraðalögmálum.
Hér er um þarft verkefni að ræða og ætti lögreglan að
gefa því betri gaum.
SKYLDI VEGAMÁLASTJÓRNIN ætla að gera nokkrar ráðstaf-
anir vegna ryksins af fjölförnustu þjóðvegunum hér í
kring? Ef þurrkar verða má búast við enn verra ástandi
en s.l. ár með aukinni upiferð. Olíubornir vegir hafa
reynzt vel, en nú virðist áhugi hafa dofnað, og má ætla
að vegagerðarumræður og loforð í þá átt eigi þar nokkra
sök. Hitt er eins víst, að langt verður að bíða þar til slík-
ir draumar komast í gagnið og betra; væri vegamálayfir-
völdunum, að notast enn við olíuna meðan ekki bóiar á
hinu.
FORSETAKOSNINGARNAR fara nú að líkjast meira og
. meira venjulegum pólitískum kosningum ef frá er’tekin
hinn hroðelegi rógur og heift, sem fer að einkenna her-
búðir beggja aðila. Eitt dagblaðið upplýsir nú, að önnur
skrifstofan hafi logið um helming um aðsókn að fundi
einum og er nú heldur farið að kárna gamanið ef iotið
er svona lágt. Það hlýtur að vera erfitt að berjast þegar
báðir hafa sömu hugsjónir.
KVIKfl
MYNDIP
fi
Tvær misjafnar gamanníyndir
Tvö kvikmyndahúsanna sýndu
og sýna máske einn, gaman-
myndir. Nýja bíó sýnir banda-
ríska mynd, Hjúskapur í háska
— loksins íslenzkur titill, sem
nálgast efnið — mjög Iétta gam-
anmynd með Doris Day í aðal-
hlutverki. Efnið er venjulegt en
vel úr því unnið, og fjallar um
ullarverksmiðjustjóra í London,
starf han® og heimilislíf þ.e.
þær hliðar alls þess, sem sjald-
an eða ekki er haldið á lofti.
Yfir myndinni er léttur blær
og leikurihn allgpður, einkum er
Doris Day frískleg og kát, til-
svöriirmjög hnyttin og inn skot-
ið skemmtilegum lýsingum á
business-mönnum þegar þeir
fara á viðskiptafundi og jafn-
framt til að ,,Iyfta“ sér dálítið
upp^. Það skrítna er að ef menn
hafa komið tdl stórborganna,
einmitt á þeim tíma, sem slíkar
businessmen-conven sjónir stan da
yfir, þá er þar að sjá nauða-
lík fyrirbrigði, þótt myndin ýki
þau að vísu nokkuð.
Mörg bráðsnjöll atriði eru í
myndinni. gott gaman og hlát-
ur. — A. B.
★
Tónabíó sýnir „Ferðin til
tunglsins" eftir Jules Verne,
sem, hð vísu, þolir enigan sam-
anburð við' „Umhverfis jörð-
ina ...“, en þó eru þarna nokkr-
ir sprettir all-vænir. Myndin er
aðeins byggð á bók Vemes og
Framhald á 3. síðu.
Biaðfynr alla
Mánudagur 17. júní 1968.
— Góðir þættir — S/æmir
þættir — Óþarfir þættir
— Ljúka með kvikmynd
Hollywood-dýr verðlaunuð fyrir leikafrek — Lassie
60 þúsund dollara á ári — R. Mitchum í salad-
slagsmálum í Hollandi ásamt Mia Farrow — Bikini-
búar vilja aftur heim — (M) fyrirmynd í Bond-
myndum látinn.—
ÚR HEIMS
PRESSUNNI
í Hollywood, kvikmynda-
borginni, er það ekki aðeins
fólk, sem fær verðlaun fyr-
ir frammistöðu sína í kvik-
myndum. Sjálfsagt er, * að
dýrin, sean þar leika líka
liljóti nokkra umbun verka
sinna. Og í 18. skiptið hafa
nú nýlega verið veitt verð-
laun fyrir góðan leik hinna
ýmsu dýra. Allskyns heims-
frægar persónur veita verð-
launin, sem veitt eru af
hálfu dýraverndunarsamtaka,
sem jafnan sjá um, að dýr-
unum sé ekki ofboðið í kvik-
myndaverunum, og 1955 var
það Ronald Reagan, ríkis-
stjóri og leikari, og nú keppi-
nautur um forsetaframboðið
vestra sem úthlutaði verð-
laununum til ^rancis, talandi
múldýrsins, sem við munum
úr Vallarsjónvarpinu.
í ár voru það m.a. Arnold,
svinið, sem við þekkjum úr
Green Acres, líka Vallarsjón-
varpið, sem fékk fyrstu verð-
laun. Lassie, hundurinn frægi,
sem hefur 6o þúsund dollara
í árstekjur hefur unnið og
ýms fræg dýr önnur, birnir,
hross, Ijón og apar. Árlega
leika í kvikmyndum 12 hundr-
uð þúsund hr’oss. sum i stöð-
ugum hlutverkum eins og
hestur Lornes Greene í Bon-
anza, 21 björn, 1186 hænsni,
Framhald á 3. síðu.
Það var gaman að sjá The
New Christy Minstrels í sjón-
varpinu. — Sýnilega eru þetta
ágætustu listamenn, sömgmenn
og „showmenn" með afbrigðum
og yfir þeim hvílir ferskur blær
æsiku og gleði, gamamsemi og
rómantíkur þegar svo ber und-
ir. Heimsókn þeirra í sjónvarps-
sal var vel þegin af öllum. Gi(ll-
öld Grikkja er ákaflega áhuga-
vert efni, en mammi finnst, að
mikið hafi skort í þessa mynd
til að gera hama góða. Ágætiá
kaflar vpru að vísu fyrir hendi,
en ekki var farið nándar nærri
nógu gaumgæfilega í efnið, og
sífelldar endurteknimgar á kvik-
myndun rústannia voru síður ern
svo fræðandi vegma þess, að
efnið beinlimis þoldi þær ekki.
Úr nógu var að velja, og atriði
eins og leikritið Ödipus, smá-
kafli, var mjög hrífandi á hinu
gamla sviði. Grikklamd býr yí-
ir slíkum sjóði minja að algjör-
lega er útilok-að að sýna það
í stuttri kvikmymd og þá sízt
svona hlaupum eims og þarma
voru.
Það er ekki hægt, beinlínis
útilok'að, að ætla mönnum, að
verj,a bezta tíma sjómvarpsins í
efni eins og vinnslu kísilgúrs og
steinsteypugerð, eims og nú eru
aðalstoðir þriðjudaigsdagskrár-
inmar ásamt Denna dæmalausa.
Dagskrárstjóm hlýtur að verða
að 'sýma eimihverja dómgreind,
því þótt þetta sé eflaust ágætur
fróðleikur þá má telja þá á
fimgrum, pm vilja horfa og
hlusta á þemman fróðleik á þess-
um tíma. Svona þættir ættu
að vera sérstakir, aðeins fyrir
áhugamemm, ^utam alls venjulegs
sjónvarpstíma. Fjalláslóðir Os-
valds Knndsens um óbyggðir og
í hreysi Eyvindar var fróðleg
mynd, en tekim í litum og tókst
því útsendingin ekki eins og
ákjósamlegt' hefði verið, enda gat
sjómvarpið þess. Þrír fiskimenn
var ekki ammað em sentimental
dæigradvöl, sem sanmarlega má
sjá, en áhugalítið verk með öllu.
Himsvegar var gamam að kynn-
aist starfsemi Jórunnar Viðar í
músikheiminum og útsetnimgu
hemjiar á íslenzkum þjóðlö'gum
í þættimum í tónum og tali.
Þá var gott program s.l. mið-
vikudagskvöld er fjallaði um
Mann framtíðarinnar. Þátt sem
gerður er á vegum Heilbrigðis-
málastofmunarmnar. Létu þar
margir heimskummir vísindamenn
álit sitt í ljó^ á vandamálnm
næstu 20 áramna og var. þetta
vel unnimn þáttuf.
Ekki verður hjá því komizt,
að vekja athygli á því, að allir
áhorfendur sjónvarpsins vtlja
það, að sjónvarpið komi sér
upp KVHCMYNDUM OG ENDI
SEM FLEST KVÖLD MEÐ
SÝNINGU KVIKMYNDAR. Þetta
ætti ekki að vera svo veigamik-
ið fyrirtæki af hálfu stofnunar-
innar, en vel þegið af hálfu
sjónvarps-„neytenda“. Sjónvarp-
inu hefur hrakað, en.samt skal
ég fuliyrða, að það tekur mörg-
um skandinavísku útsending-
unum mjög fram. En það er Iít-
Framhald á 3. síðu.
13
5TAÐREYNDIR — sem ekki mega gleymast:
YFIRRÁÐ UNDIRMÁLSAFLA
Æðra og óæðra hlutskipti — Ismar geta ekkí stjórn-
að — Dökkt þel — Eiturþokur lýðræðisins — í-
myndunarveiki — Öflugur öfugsnúningur —
Orð Lincolns
„Eg er ekki, eða hefi nokk-
urn tíma verið, hlynntur því
að koma á félagslegu eða
stjórnmálalegu jafnrétti hvíta
og svarta kynþáttarins; ég er
ekki, eða hefi nokkurn tíma
verið, meðmæltur því að gera
kjósendur eða kviðdómend-
ur úr Negrum, eða gefa þeim
kost á að gegna opinberum
störfum... í framhaldi af
þessu vil ég taka fram, að
það er líffræðilegur munur á
hvíía og svarta kynþættinum,
sem ég álit að muni ailtaf
verða því til fyrirstöðu, að
þessir tveir kynþættir geti
búið saman við félagsleg og
stjórnmálaleg jafnræðisskil-
yrði. Og þar sem sambúð
þeirra getur ekki orðið með
þeim hætti, svo lengi sem þeir
umgangast hvor annan, þá
hlýtur að verða um æðra og
óæðra hlutskipti að ræða, og
ég er, ekki síður en hver
annar, samþykkur því að
helga hvíta kynþættinum hið
æðra hlutskiptið.“
— Abraham Lincoln (1809-
1865), forseti Bandaríkja
Norður-Ameríku (1860-1865)
í ræðu í Charlestón, Illinois;
September 1858).
Svo að segja sérhver athöfn
einstaklingsins hefir einhVer á-
hrif, mikil eða lítil, bein eða
óbein, á aðra einstaklinga eða
þjóðfélaigið í heild, allt eftir
eðli* málsins hverju sinni. Á
hinn bóginn hafa aðgerðir þjóð-
félagsins eða stofnana þess ekki
síður áhrif á stöðu og störf,
aðstöðu og afkomu, jafnvel ör-
lög þegnannia. Þessi áhrif hljóta
annað hvort að vera jákvæð
eða neikvæð, örvandi eða slæv-
andi, uppbyggjandi eða niður-
rífandi. Þettia ea- augljóst mól
og þarfnast ekki útskýringa/
Ágreiningslaust hlýtur einnig
að vera, að þau áhrif, sem efla
og styrkja sjálfstraust einstak-
linigsins, þegnskap hans og
fómarlund í þágu ríkis og þjóð-
ar; ráðvendni. heiðarleik og til-
litssemi hans gagnvart samborg-
urum sínium, séu æskileg og.eft-
irsóknarverð undirstaða þeirrar
þj óðfélagsbyggingar, sem ætlað
er að vera traust, standa lengi
og styðja þegna sina í leit að
lífsihaminigju og auðvelda þeim
að varðveita hana. Ekki ætti
heldur að geta verið skiptar
skoðanir um það, að slíku þjóð-
félagi þarf að stjórna, og að
stjómin þarf að vera skipuð
hæfustu einistaklingunum, en það
Framhald á 7. síðu.
*
I