Mánudagsblaðið - 06.08.1973, Page 4

4
Mánudagsblaðið
Mánudagur 6. ágúst 1973
VIGGÓ ODDSSON skrifar frá S-Afríku:
Hottentottar
Talið er að Jan van Riebeeck
sé fyrsti hvíti landneminn í Suð-'
ur-Afríku, óem nam þar land ár-
ið 1652, í Höfðahéraðinu. Þá
var suðurhluti áifunnar óbyggð-
ur, að undanskildum fámennum
hópi hottentotta, sem nú er sagð-
ur horfinn eða orðinn t.ð kyn-
blendingum. Sjálfur hefi ég séð
þetta fyrirbrigði í sköpun manns
ins. Ég var þá í Höfðaborg og
fór í strætisvagni niður í bæ.
Mér brá ,þegar við hlið mér
settist svertingi og á móti okk-
ur hottentotta-kynblendingur;
kona mjög digur og ófríð. Sá ég
að það voru Iíka hvítir menn í
vagninum. Aðskilnaðarstefnan er
ólík i Höfðaborg, frá því sem
er norðar, þar sem ósiðaðir svert-
ingjar eru enn ekki á eins háu
þroskastigi eins og í elzta land-
náminu, í S-Afríku.
Spegillinn
Það var merkur viðburður hjá
landstjóranum í Höfðahéraðinu,
þegar landkönnuðir frá honum
komu til baka, eftir að hafa
klifið fjallgarða til að hitta hott-
entottana. Sousosa hottentotta-
höfðingi hafði tekið þeim vel,
og varð síðar mikilvægur í vin-
áttutengslum við hina hollenzku
landnema. Enn mikilvægara var
það, að í millitíðinni hafði hann
sent landkönnuðina til baka með
naut að gjöf handa landstjóran-
um og tvo fulltrúa sína til að
sjá af eigin raun hvernig hvítir
menn hefðu það. Landstjórinn
gerði allt sem hann gat til að
taka sem bezt á móti sendimönn-
unum, sem eyddu mestum tím-
anum sem þeir dvöldu í virkinu,
með opinn munn og starandi
augu, ýmist til að dást að undr-
um þeim sem Hollendingar
höfðu í frammi, eða til að Láma
í sig góðgerðir og drykkjarföng,
sem nóg var af. Skipin á skipa-
læginu vöktu undrun þeirra; svo
stór flykki gætu aldrei flotið á
sjónum, og tilheyrðu því önd-
unum. Ekki viidu þeir fara um
borð með nokkru móti. Byssur
voru álíka furðuverk, En það
sem mesta athygli vakti, var
stór veggspegill í stofu land-
stjórans.
Voldugir
galdramenn
Van Riebeeck bauð gestunum
strax tóbak og brandý, sem þeir
þáðu. Þeir tríduðu síðan um
stofuna þuklandi og masandi í
æstum tón. Þegar annar hotten-
tottinn leit í spegilirn, hrökk
hann til baka felmtri sleginn.
Félagi hans flýtti sér til hans og
síðan Iitu þeir báðir inn í speg-
ilinn með mikilli varkárni. Þeir
sáu þá stara á sig frá speglinum
tvo hrædda hottentotta. Þeir
hörfuðu til baka og spurðu túlk-
inn hverjir þessir hottentottar
væru, í næsta herbergi, hvaða
ættflokki þeir tilheyrðu? Voru
þeir vopnaðir? Túlkurinn sagði
að það væru engir aðrir hotten-
tottar og ekkert annað herbergi.
Þeir voru hvattir til að gá sjálf-
ir. Síðan fóru allir yfir að spegl-
inum og hottentottarnir gláptu
á alla vini sína á tveim stöðum
í einu. Þeir hörfuðu til baka og
fengust ekki til að koma nálægt
speglinum eftir það. Þeir héldu
brátt heim til sín, og sögðu Sou-
sosa hottentottahöfðingja, að það
væri þess virði að halda vináttu
við Hollendingana; þeir væru
greinilega voldugir galdramenn.
Hlöðu-
bruninn
Hottentottar urðu síðar hjálp-
samir hollenzkum landnemum
við búskap þeirra, sem vinnu-
fólk. Eins og' margir vita voru
konur þessa kynstofns þannig, að
með aldrinum safnaðist oft
feiknalegt spik á lendar þeirra
og rass, ef ég má nota það orð.
Á einum búgarðinum vildi
svo til ,að það varð að slökkva
eld x hlöðunni eina nóttina. —
Þusm allir út til að slökkva.
Það var Iítið vatn í bæjarlækn-
um og gekk illa að fylla föturn-
ar. Ein hottentottakonan saigði
þá við bóndann: „Láttu mig
stífla lækinn, húsbóndi góður."
Hún óð þá út í miðjan lækinn
og settist flötum beinum. Brátt
Afrískur hermaður.
myndaðist góð uppistaða og gekk
slökkvistarfið vel úr því.