Mánudagsblaðið - 10.02.1975, Blaðsíða 4

4
Mánudagsblaðið
Mánudagur 10. febrúar 1975
Sími ritstjómar: 134 96. — Aulýsingasími: 134 96
Ritstjóri og ábyrgðarmaður: AGNAR BOGASON.
Verð í lausasölu kr. 80,00. — Áskriftir ekki teknar.
Prentsmiðja Þjóðviljans ht.
ER UPPBOÐ
BESTA LEIÐIN?
Það hefur glögglega komið fram í umræðum ráða-
manna, í og utan fjölmiðla, að efnahagur landsins er
með því verra sem verið hefur eftir stríð. Erlendar
skuldir eru nú orðnar shkar, að nemur hærri upphæð
en fjárlög ríkisins fyrir árið 1975 — og þótti ýmsum
það ærið nægilega há upphæð. Þá hefur sala á loðnu-
mjöh og ýmsum sjávarafurðum öðrum legið niðri að
heita má um langan tíma, utan hvað rússar keyptu
eitthvað smávegis fyrir stuttu. Rekstrarkostnaður út-
gerðarinnar er með óhkindum vegna hækkandi verð-
lags á flestu því sem til þarf. í stuttu máli sagt: Þetta
virðist allt vera á hraðri leið til ljóta karlsins.
Vegna þessa ástands skyldu menn ætla að lands-
menn gerðu sér grein fyrir, að ekki er grundvöllur
fyrir launahækkun til ahra launþega, eins og málum
er háttað. En þótt Björn Jónsson forseti Alþýðusam-
bands Islands hafi viðurkennt í viðtali við Alþýðu-
blaðið fyrir stuttu, að ástandið væri hreint ekki upp-
byggUegt, þá hvarflar ekki að honum eða fylgifiskum
hans að draga úr kröfugerðinni. Skýrsla Jóns Sigurðs-
sonar hagsýslustjóra hafði þessi áhrif á Bjöm, og á
félaga hans reyndar hka, en þeir láta sér þó ekki
segjast. Þetta er nú eiginlega ekki það sem danir
mundu kalla „sund fornuft“.
Einhverjar raddir eru um það, innan stjórnarflokk-
anna, að eina ráðið sé hressileg gengislækkun. En í
stað þess að vera vinsælasta ráðstöfunin innan þess-
ara flokka, eins og gengisfellingar hafa verið í mörg
ár, er nú svo komið, að þar bregst krossviður eins og
annar viður. Otgerðarmenn, sem ævinlega hafa hróp-
að á gengisfellingar, mega nú ekki heyra slíkt nefnt.
Ástæðan er tiltölulega einföld: Nýju togararnir eru
alhr keyptir þannig, að ríkið lánar útgerðarmönnum
85% í þeim. Gengisfelling myndi þannig aðeins auka
skuldirnar. Það er hart í búi hjá smáfuglunum. — Þá
hafa iðnrekendur einnig hótað 10.000 manns að
minnsta kosti atvinnuleysi, verði gengið fellt. Þannig
er nú vinsælasta ráðið skyndilega orðið það óvinsæl-
asta. Og það á aðeins einu ári. Það var ekki að furða,
þótt Geir Hallgrímssyni yrði fátt um svör á blaða-
mannafundinum sem hann hélt um daginn, eftir að
hann var kominn heim frá vesturheimi, þegar hann
var spurður um efnahagsmálin og aðgerðir ríkisstjóm
arinnar gegn aðsteðjandi vanda. Einu svörin sem
hann gat gefið var að ákveða þyrfti fiskverð. Það
vissu blaðamenn hins vegar áður en á fundinn kom,
þannig að þetta voru þeim engin ný sannindi.
KAKALI skrifar:
í HRONSKILNISAGT
Það er sagt að við Islend-
ingar séum allt að 1—2 ár-
um á eftir öðrum þjóðum
um allt sem snertir nýnæmi,
t. d. í hártísku, klæðnaði og
öðru því sem kallast tísku-
fyrirbrigði eða stundarbreyt-
ing. Þessi „of-seinn“-háttur
okkur getur stundum verið
spaugilegur og má vel af-
saka það, en öllu verra er,
þegar hann verður leiðinleg-
ur, t. d. sóðalegur og „sjen-
erar“ fólk á samkundum o.
s. frv.
Ég tók nýlega eftir því í
lcikhúsi, að flestir gcsta, karl
ar og konur, voru prýðilega
til fara, en þó með alltof
mörgum undantekningum.
Menn voru ýmist í smóking
eða dökkum fötum, sumir
frjálslyndara klæddir, og kon
ur yfirleitt mjög vel klæddar
og snyrtar til hárs og útlits.
Þó voru undantekningar. —
Þarna var svokallað „frjáls-
Iynt“ fólk innanum, herfilega
klætt í garma og ræfla, bæði
karlar og konur, og virtust
setja allt sitt stolt í að vera
scm afkáralegast í útliti. Nú
skal ekki deilt um það, að
cinhæfni í klæðaburði er leið
inleg og sjálfsagt úrelt, enda
hefur leikhússtjóri (Þjóðleik-
hússins) mælt svo fyrir að
ekki skuli mismuna fólki
vcgna klæðaburðar og vill
þar með verða við óskum
alþýðunnar, að leyfa allt og
þola allt. En það er ekki
hér til umræðu.
Innan um þennan lýð úði
og grúði af skítugum og lörf-
um klæddum „pupul“ sem
jafnvcl Þjóðleikhússtjóri
iiefði ekki tekið inn í for-
stofuna hjá sér eða umgcng-
ist af því han er sjálfur
snyrtimenni. Hárlubbarnir
héngu í dræsum á hausnum
á því, það hafði ekki málað
á sér trýnið, til að reyna að
bæta útlitið og manni bauð
við þcssum skríl, sem stóð
við hliðina á manni cða hrúg
aðist upp að borðinu sem
maöur sat við.
Þetta eru að mestu lista-
menn, bæði Icikarar og aðr-
ir, sem telja þessa framgöngu
einstaklega frumlega og
Frumsýningar
og klæðaburður
— Fámenuur
hópur setur
svartan blett á
samkomur —
Úrelt tíska —
Ekki bítlar, bara
hippar — Eins
og kartöflupok-
rri r »;v r
ar — Irymo o-
snyrt —
í kleprum
frjálslynda og sýna og sanna
að þar séu á ferð hinir raun-
verulegu artistar í hinum
ýmsu iistgreinum. Það scm
þetta fólk tekur feil á er að
þetta er langt frá að vera
frumlcgt en minnir helst á
aumingja úti í heimi scm
kallast hippar og eiga alls ó-
skylt við bítla, eru flestir
aumingjar og eiturlyfjaneyt-
endur. Það skal tekið fram,
að þetta er yfirleitt ungt fólk
á listabrautinni, statistar,
sem sjást í hópsenum, eða
málarar sem ekki þekkjast.
Það er ósköp leiðinlegt að
þessi fámcnni hópur skuli
setja þannig blett á þessar
ágætu skemmtanir sem leik-
sýningar eru og því leiðin-
Iegra sem hann er bæði úr-
eltur og ófrumlegur. Það er
sennilega hin meðfædda bar-
átta við sápu og vatn og
hrcinlæti almennt að þessi
fámenni mæta þannig á op-
inbera staði. Við getum vel
tekið undir mcð þeim að það
sé gaman að sitja í eigin
svita og skít heimafyrir, en
alls ckki ber að bera það á
borð á samkomum.
Ég tók sérstaklega eftir
ungum stúlkum sem voru
klæddar í poka, eða a. m. k.
minnti sniðið á poka. Vera
má, að þær hafi verið að
leyna einhverjum galla á
vaxtarlagi, en ef svo var, þá
hefðu þær ekki þurft að velja
efnið úr striga, því sama og
brúkað er í umbúðir um
kartöflur. Þá var trýnið á
þeim ósnyrt og það hefði að
ósekju mátt snyrta dálítið.
Þó þessi hópur v^JTl.,
mennur setti hann leiðindar-
svip á hcildina. Ef til vill
vildu þeir með þessu mót-
mæla „The establisment“
eða ríkjandi aðstæðum, en
þó svo sé þá verður því ekki
mótmælt með því að mæta
grútskítugur á sýningar Ieik-
húsanna. Leikhússtjórinn
verður að setja mönnum sín-
um einhver takmörk í hverj-
um þeir þjóna, en ekki leyfa
þcnnan sífellda ósóma að
kasta rýrð á sýningar stofn-
unarinnar. Hann er ekki eig-
andi þessa leikhúss og hon-
um ber að taka til greina yf-
irgnæfandi meirihluta leik-
húsgesta sem þarna koma
fram eins og siðfágað fólk
en ekki eins og rennusteins-
lýður.
Peter Freuchen:
ÆSKUÁR MÍN Á GRÆNLANDl
En hvað sem líður aðgerðum ríkisstjórnarinnar —
eða skorti á aðgerðum, ef menn vilja heldur orða það
þannig — þá er ljóst, að hér þýða engin vettlingatök.
Hér verða allir að taka höndum saman, hvar í flokki
sem þeir kunna að standa, til að leysa þessi mál. Ann
ars fer það að verða staðreynd, sem einhver ugluspeg-
ill hafði á orði nýlega, að ódýrasta leiðin fyrir íslensk-
an almenning í efnahagslegum þrengingum, væri að
setja land og þjóð á alþjóðlegt þrotabúsuppboð. Eng-
inn myndi kaupa nema einhver rík þjóð, og hún yrði
að sjálfsögðu að kaupa áhvíhandi skuldir með. Síðan
yrði hún að reka þessa eign sína með gróða fyrir aug-
um, og það myndi strax hafa í för með sér bættan
hag almenings — og almenna atvinnu.
Ljómi ævintýra og hugrekk-
is sveipar nafn Peter Freuch-
ens. 1 meira en mannsaldur
dvaldist hann á Grænlandi, og
fáir þekktu náttúru þess og
íbúa betur en hann. I mörg
ár var hann landstjóri í Thule,
nyrstu nýlendu á Grænlandi,
en þaðan lögðu upp í ferðir
sínar hinir heimskunnu Thule-
leiðangrar, sem hann var að
jafnaði sjálfsagður þátttakandi
í, ásamt vini hans, Knud Ras-
musen.
Peter Freuchen gekk að eiga
grænlenska konu, Navarönu,
og var þá tekinn í tölu inn-
fæddra og lifði í mörg ár sem
þeir, klæddist eins og þeir,
mataðist eins og þeir og ferð-
AF BÓKA-
MARKAÐINUM
aðist á sama hátt og þeir. Það
voru óblíð ár, köld og oft lítið
um mat. í þessari bók segir
frá þessu mikia ævintýri, og
Peter Freuchen lýsir því með
sinni sérstæðu og djörfu kímni
gáfu og hinum einstaka hæfi-
leika, sem honum er gefinn til
að færa fjölbreytta lífsreynslu
sína í form afburða spennandi
lesefnis.
Ef þér hafið ekki lesið þessa
ferðabók Peter Freuchens, þá
grípið tækifærið nú, — sjálfs
yðar vegna, — því svo sannar-
lega er það öfundsverður mað-
ur, sem enn á þá stórkostlegu
ánægju eftir, að lesa þessa
skemmtilegu bók.
Bókin er nú gefin út í nýrri
þýðingu Andrésar Kristjáns-
sonar, en um snilli hans sem
þýðanda er óþarfi að fjölyrða.