Morgunblaðið - 04.10.2005, Blaðsíða 46

46 ÞRIÐJUDAGUR 4. OKTÓBER 2005 MORGUNBLAÐIÐ
Sýnd kl. 4, 6, 8 og 10 B.i. 14 ára
RACHEL McADAMS CILLIAN MURPHY
Sýnd kl. 6, 8 og 10 b.i. 14 ára
Verðið á karlhórum hefur lækkað
töluvert fyrir evrópskar konur!
Sprenghlægileg gamanmynd!
Sýnd kl 4 í þrívíddSýnd kl. 10
Sýnd kl. 4, 6 og 8
Göldrótt
gamanmynd! Göldrótt
gamanmynd!
Sýnd kl. 5.45, 8 og 10.15
Night Watch is F***ING COOL!
Quentin Tarantino
i t t i I !
ti r ti
Sýnd kl. 8 og 10.30 b.i. 16 ára

Ó.H´T RÁS 2
Sýnd kl. 4 ísl.tal
Sýnd kl. 4 og 6 íslenskt tal
BETRA SEINT EN ALDREI
kl. 4, 6, 8 og 10
HÖRKU SPENNUTRYLLIR FRÁ WES CRAVEN
LEIKSTJÓRA SCREAM MYNDANNA.
Óbeint framhald af þáttaröðinni Jesú og
Jósefína sem var sýnd við miklar vinsældir
á Stöð 2 síðustu jól.
HÖRKU SPENNUTRYLLIR FRÁ WES CRAVEN
LEIKSTJÓRA SCREAM MYNDANNA.
Sýnd kl. 6, 8, og 10 B.i. 14 ára
Sýnd kl. 2 og 4
Skemmtilega ævintýramynd
með íslensku tali.
Skemmtilega ævintýramynd
með íslensku tali.
RACHEL
McADAMS
CILLIAN
MURPHY
RACHEL
McADAMS
CILLIAN
MURPHY
Topp5.is
Topp5.is
Miðaverð 450 kr.
Sími 564 0000í i
Miða sala opn ar kl. 15.15i l l. .
Miðaverð 450 kr.
Um helgina var óvenjulegheimildarmynd sýnd á Al-þjóðlegu kvikmyndahátíð-
inni. Kvikmyndin er sýnd með
þeim skilyrðum að öryggisverðir
leita á gestum til að ganga úr
skugga um að ekki sé hægt að
taka myndir á sýningunni og ann-
ar leikstjóra myndarinnar þarf
alltaf að vera viðstaddur. What
Remains of Us er aðeins til í örfá-
um eintökum og verður aldrei
sýnd í sjónvarpi eða dreift á mynd-
bandaleigur, því vernda þarf fólk-
ið sem talar í myndinni fyrir
stjórnvöldum í Peking.
Myndin fjallar um það við-
kvæma viðfangsefni sem er Tíbet.
  
Það er kanadíski leikstjórinnFrançois Prévost sem leik-
stýrði myndinni ásamt landa sín-
um Hugo Latulippe. Þeir tóku
myndina upp með leynd og í óþökk
kínverskra stjórnvalda á árunum
frá 1996 til 2004: „Það voru tvær
ástæður fyrir því að við vorum
svona lengi að gera myndina,“
segir François mér þar sem við
sitjum saman að morgunverð-
arsnæðingi á Nordica hóteli. „Fyr-
ir það fyrsta var verkefnið of
áhættusamt fyrir venjulegar fjár-
mögnunarleiðir. Ég þurfti því að
fjármagna verkefnið sjálfur. Til
þess þurfti ég að vinna lungann úr
árinu og hafði síðan varla nema
þrjá mánuði á ári til að ferðast til
Tíbet. En einnig fór mikil vinna í
rannsóknir og undirbúning því
það er erfitt að smygla myndefni
frá Tíbet.“ Það reyndist vanda-
samt verkefni að taka upp efni, og
oft gafst ekki gott tækfæri til
myndatöku svo dögum skipti. Sem
dæmi um öryggisráðstafanirnar
sem François og félagar viðhöfðu
var það að vera alltaf með við
höndina snældur með venjulegum
ferðamannaupptökum, en öllu efni
sem búið var að taka upp vegna
myndarinnar var pakkað inn og
látið líta út fyrir að snældurnar
væru ónotaðar.
  
Vandasamast af öllu reyndist þóað afla trausts þeirra sem
fram koma í myndinni. Í What
Remains of Us er sögð saga Kals-
ang Dolma sem ólst upp í Kanada,
dóttir landflótta Tíbeta. Kalsang
heldur til Tíbet til að gera sér
grein fyrir ástandi mála í landinu
og þeim ofsóknum og ofríki sem
Tíbetar þurfa að þola – en í far-
teskinu hefur hún upptöku með
skilaboðum frá Dalai Lama.
François segir mér að upp-
haflega hafi staðið til að myndin
væri í formi viðtala við landflótta
Tíbeta, og þaðan þróaðist vinnan á
þá leið að François, Hugo og Kals-
ang fóru að bera skilaboð milli
ættingja innan og utan Tíbet. Það
varð um leið lykillinn að því að
vinna traust viðmælendanna, enda
blasir löng og ömurleg fangels-
isvist við (og jafnvel eitthvað enn
verra) ef upp kemst um þá sem
tjáðu sig við kvikmyndatökuliðið.
„Við tókum með okkur í hvert
skipti skilaboð frá ættingjum utan
Tíbet á myndbandi eða snældu, og
jafnvel gjafir. Það opnaði margar
dyr, en mestu skipti þó aðkoma
Kalsang Dolma. Það skipti sköp-
um að hafa hana, sem talar sjálf
tíbesku og er tíbesk, því hún gat
opnað okkur leið að grasrótinni.“
  
Nokkur siðferðisleg umræðahefur spunnist um réttmæti
myndarinnar, og ég spyr François
hvort honum þyki hafa tekist að
vernda þá sem koma fram í heim-
ildarmyndinni: „Hvötin að baki
myndinni er að vernda alla Tíbeta,
og jafnvel – án þess að hljóma til-
gerðarlega – að vernda allt mann-
kynið. Því ef við lítum á heiminn í
dag þá sjáum við að helsta mein
mannkyns í dag er ekki AIDS eða
SARS, berklar eða malaría. Það er
stríð, og afleiðingar stríðs. Og það
skiptir öllu máli að við lærum að
búa saman í friði á þessari litlu
plánetu.
Allir Tíbetarnir sem koma fram
í myndinni áttu val um hvort þeir
tóku þátt eða ekki. Við leituðum
ráða hjá skrifstofu Dalai Lama, og
hjá mörgum siðfræðistofnunum,
og ég get ekkert endanlegt svar
veitt um siðferði myndarinnar. Ég
vet hins vegar að þeir sem kusu að
taka þátt, þeir báðu okkur að færa
heiminum skilaboð þeirra, – að
láta þá áhættu sem þeir tóku ekki
verða til einskis.“
Jafnvel var sá kostur íhugaður
að bregða móðu yfir andlit fólks-
ins í myndinni: „En ef við gerum
það, þá verður ekkert úr kvik-
myndinni og allteins gott að skrifa
bók. Kvikmynd snýst um mynd-
ræna framsetningu og tilfinning-
arnar sem skína þannig í gegn. Og
það er þar sem áhrif myndarinnar
liggja: Í þeim fimmtíu árum af þol-
inmæði sem sjá má í andlitum og
tárum gamla fólksins.
Besta leiðin til að vernda fólkið
er í raun að koma skilaboðum þess
áleiðis, því það beinir um leið kast-
ljósi heimsins að Kína. Stjórnvöld í
Peking eru síður líkleg til að of-
sækja þetta fólk ef allur heim-
urinn lætur sig málið varða.“
  
Til að ganga úr skugga um að
myndir af fólkinu kæmist ekki í
hendur stjórnvalda í Kína voru
hinar ströngu öryggisreglur sett-
ar um sýningu myndarinnar. En
François ýjar einnig að því að viss
listræn sjónarmið séu að baki því
að sýna myndina eingöngu í kvik-
myndahúsi: „Þetta snýst líka um
þá upplifun sem kvikmyndahúsið
býður upp á. Nú á dögum situr
fólk fyrir framan imbakassann og
skoppar á milli stöðva. Það er ekki
djúp upplifun og flestir horfa í
raun á sjónvarp til að hvíla heil-
ann, ef eitthvað er. Kvikmynda-
húsin eru að sækja á, og meðal
annars af þeim sökum að heimild-
armyndir eru að sækja í sig veðr-
ið. Kvikmyndahúsið færir saman á
einn stað fólk úr ólíkum áttum og
á ólíkum stöðum í lífinu. Í eina og
hálfa klukkustund deilir þessi
hópur upplifun. Hlið við hlið, í
sama rýminu, andandi að sér sama
loftinu. Og þegar þú deilir tilfinn-
ingalegri upplifun með ein-
hverjum öðrum þá magnast hún
um leið. Það skapast einhver taug,
– einhver tenging – sem skiptir
sköpum.“
  
Það vill svo skemmtilega til aðkvikmyndaferill François
Prévost hófst fyrir alvöru á Ís-
landi. Það var um svipað leyti að
hann kynntist Tíbet. François
fæddist í smáþorpi dágóðan spöl
frá Montreal. Hann lærði lækn-
isfræði og fiktaði örlítið við kvik-
myndagerð en stóra tækifærið
kom þegar hann var valinn í sér-
stakt verkefni á vegum CBC sjón-
varpsstöðvarinnar: „Átta ung-
menni voru valin til að ferðast um
heiminn og gera örstuttar heim-
ildarmyndir, 5 mínútur af efni í
hverri viku. Þessi þáttur gekk í 15
ár og naut mikilla vinsælda í
Franska-Kanada.“ François var
svo heppinn að verða valinn: „Og
þau réttu mér landakort og
spurðu mig hvert ég myndi vilja
fara. Fyrsti staðurinn sem ég valdi
var Ísland.“ Afraksturinn varð ör-
stutt heimildarmynd um Surtsey.
„Annar viðkomustaður það árið
var Tíbet. Sú ferð opnaði augu
mín og eftirá fór ég að hugsa með
mér hversu margir væru eins og
ég; óupplýstir um ástandið í þessu
landi.“ François gerði sér líka
grein fyrir að ný tækni myndi
gera það kleift að fjalla um Tíbet
með öðrum hætti en áður: „Litlar
DV-kvikmyndatökuvélar voru
bylting sem myndu gera okkur
kleift að taka upp hágæða myndir
með fyrirferðarlitlum tækjabún-
aði og þannig gera alvöru kvik-
mynd án þess að láta mikið bera
á.“
  
Afraksturinn af starfi François,Hugo og Kalsang er sláandi
mynd sem gefur hispurslausari
sýn á innviði Tíbet en lengi hefur
sést og vekur áhorfandann til um-
hugsunar um málstað Tíbetbúa –
en um leið um aðgerðarleysi
heimsbyggðarinnar: „Fyrir fimm-
tíu árum, þegar Kína hertók Tíbet
var upplýsingastreymi ekki nógu
gott til að heimsbyggðin gerði sér
fyllilega grein fyrir hvað ætti sér
stað. En nú, árið 2005, er ekki
hægt að afsaka andvaraleysi
heimsins. En myndin fjallar ekki
bara um málstað Tíbeta. Hún
fjallar um hve mikið getur verið
eftir af manngæsku okkar, þegar
við leyfum þessu að eiga sér stað.
Hún fjallar um þá ábyrgð sem við
þurfum að þroska með okkur.
Núna er tíminn til að við könnum
okkar eigin innviði, hvernig við
fáumst við heift og hvernig má
leysa úr málunum. Hvernig við
getum þroskað þá kosti í fari
mannskepnunnar sem geta gert
heiminn að betri stað. Það er enn
svo margt sem mætti taka fram-
förum.“
Forboðna kvikmyndin
AF LISTUM
Eftir Ásgeir Ingvarsson
Morgunblaðið/Árni Sæberg
François Prévost, leikstjóri myndarinnar „What Remains of Us“.
asgeiri@mbl.is
’En myndin fjallar ekkibara um málstað Tíbeta.
Hún fjallar um hve mik-
ið getur verið eftir af
manngæsku okkar, þeg-
ar við leyfum þessu að
eiga sér stað.‘