Mánudagsblaðið - 23.11.1981, Blaðsíða 5

Mánudagur 23. nóv. 1981 MÁNUDAGSBLAÐIÐ 5
Árið 1903 steig ungur ítali,
Nicole Gentile að nafni, á land í
Bandaríkjunum. I heimabæ
hans, Siculian á Sikiley, var enga
atvinnu að fá, og því var hann
nú kominn sem laumufarþegi á
skipi til hins fyrirheitna lands
tækifæranna.
Þó hann væri varla læs eða
skrifandi, var hann, svo notuð séu
hans eigin orð, „gæddur viljastyrk,
sem var blátt áfram ógnvekjandi”.
Það var einmitt þessi „ógnvekjandi”
þáttur í skapgerð hans, sem átti eftir
að greiða honum veginn til skjóts
frama í Mafíunni.
„Ég var ósköp líkur hinum
fjölmörgu fátæku ítölsku innflytj-
endum, sem stigu af skipsfjöl í New
York með aleiguna í poka á bakinu
og rauðan, hvítdoppóttan höfuð-
klút, sem festur var yfir gagnaugun-
um,” sagði^ Gentile mörgum árum
seinna, „ Ég var með ræsknislega
ferðatösku bundna saman með
snærisspotta, og sjómaður, sem ég
þekkti, fylgdi mér heim til landa
míns, Domenico Taormina í Nr. 91
við Elísabetargötu. Hinn síðar-
nefndi gaf mér síðan fyrir fari til
Kansasborgar, og þangað kom ég
eftir vikuferðalag með lest, sem full
var af ítölskum innflytjendum.”
Leitaði bróður síns
Nicola var að leita að eldri bróður
sínum, sem farið hafði á undan
honum til Bandaríkjanna og vann
nú við járnbraut í Kansas eins og
þúsundir annarra innflytjenda.
Piltinum ægði „hinar óteljandi
húsaraðir og hinar endalausu
götur”. En það , sem honum þótti
samt mest til koma, var fas íbúanna.
Þeir voru léttir í spori og gengu eins
og þeir ættu „brýnt erindi” fyrir
höndum.”
„Þetta var gjörólíkt því, sem ég
var vanur að heiman. Þar gengu
menn hægt og reigðu höfuðið. með
hátíðavip og kræktu þumalfingri
hægri handar undir buxnabeltið, en
létu húfuna slúta yfir hægri auga, og
*
>
_
Stóri Jim Colosimo.
Kafli úr bókinni ..The Mobs And The
Mafia” eftir þá Hank Messick
og Burt Goldblatt
meðlimir. Auðvelt var að kúga þá til
að gjalda skatt af rýrum tekjum
sínum eins og þeir höfðu gert í
gamla landinu. „ Einkennismerki”
Mafíunnar þá var svört hönd, enda
gekk leynifélagið i nokkur ár undir
nafninu „Svarta höndin.” Meðlim-
irnir sjálfir voru, vitaskuld undan-
þegnir þessu skattgjaldi, og var það
nýliðum frekari hvatning til að
ganga í félagið.
Gentile segir frá því, að einu sinni
hafi hann sett niður deilu milli eins
meðlimar og bróður sonar hans með
því einfaldlega að gera hinn
síðarnefnda að meðlimi. Föður-
bróðirinn, sem hafði hótað að drepa
þennan frænda sinn, var fljótur til
að gleyma reiði sinni, „ og
frændurnir tveir fóru að elska hvor
var í mótun. ítalir byrjuðu sem
járnbrautarverkmenn í Nýja Eng-
landi, en sneru sér síðar aðallega að
nýlenduvöruverslun. Þá bauð
rækjuiðtii.ourinn upp á sín tækifæri
við ósa Missisippi og ítölsk nýlenda
spratt upp í Bilaxi. Svampiðnaður-
inn dró marga Grikki til Tarpon
Springs á Flóridaskaga. Stálveriri í
Ohiodal kröfðust ungra manna með
sterk bök og margir Suður-Evrópu-
menn settust að í Youngstown,
Pittsburg og Gary.
Hvað gerðist þegar þessum nýju
landnemum lenti saman við hið
ráðandi siðgæði Púritananna?
Will Herberg orðar það svo:
Hinum nýju landnemum er ætlað að
breyta mörgu: Þjóðerni, tungumáli,
menningu. Eitt er það þá, sem hann
var ekki um margar leiðir að velja til
þess að auðgast fljótt á því að brjóta
lögin, en þó er það á þessu tímabili,
sem skipulögð glæpastarfsemi fer að
taka á sig mynd.
Hvíta mannsalið
Vændi var eitt af því, sem krafðist
skipulagsgáfu, og blaðsala veitti
mörgum harðjaxlinum hans fyrstu
þjálfun í götubardögum um völdin í
hinum ýmsu bæjarhverjum. Þetta
tvennt fór saman, því að rosafyrir-
sagnir um „hvíta mannsalið” juku
blaðasöluna, og þá var betra fyrir
sölutstjóra blaðanna að vita, hver
réð hvaða götuhorni. reyndar var
„hvíta mannsalið” afleiðing hinnar
- frh. á bls. 7
„Svarta höndin
átti þetta að sýna, að hér væru
höfðingjar á ferð, sem sýna bæri
hæfílega virðingu.”
Þessi stutti samanburður skýrir
vel, hvers vegna leynifélag eins og
Mafían gat blómgast á Sikiley og
fest rætur í fátrækrahverfum Nýja
heimsins, en um leið skýrir hann,
hvers vegna það hlaut óhjákvæmi-
lega að líða undir lok, eftir því sem
afkomendur hinna fyrstu innflytj-
enda tóku upp fas og háttu þeirra,
sem fyrir voru í landinu. Hlustum á
lýsingu Gentiles á félaginu, sem
hann á efri árum kallaði gjarnan
„hið æruverðuga bræðrafélag”.
Ekki að afsaka
„Félagið átti rætur sínar langt
aftur í forenskju, og það veitti
meðlimunum rétt til að verja heiður
sinn, vernda lítilmagnann og bera
virðingu fyrir landslögum. Þó að
blöðin nú á dögum og almennings-
álitið bendi á það sem meinsemd á
þjóðarlíkamanum, þá er ekki hægt
að kenna þeim (þ.e. hinum
upprunalegu meðlimum Mafíunn-
ar) um það, heldur er hér um
úrkynjun að ræða, sem getið hefur af
sér alls konar einokunarfyrirtæki,
seméru með puttana í öllu og beita
hvers kyns þorparaskap. Ég er ekki
með þessu að afsaka hið „æruverð-
uga bræðrafélag” heldur bendi
aðeins á, að t.d. að því er viðvíkur
gagnkvæmri hjálpsemi, er það líkt
Frímúrurum, en Mafían var
upphaflega stofnuð af landeigend-
um til að halda uppi aga og reglu, og
það varð aðeins gert með valdbeit-
ingu. Það byrjaði í vanþróuðustu
héruðum Sikileyjar og fluttist þaðan
yfír hafið til Bandaríkjanna í þau
hverfi, þar sem innflytjendur frá
Sikiley, Kalabriu og Napoli voru
fyrir. Félagar þeirra eru kallaðir
fratellos, og þeir hlýða einum
capo, sem þeir kjósa sjálfir. Siðan
velur hver capo sér consigliari
(ráðgjafa), sem aðstoðar hann við að
framfylgja réttlæti og við að kveða
upp dóma. Þegar einn þeirra (þ.e.
fratellos) lendir í einhverskonar
vandræðum, reynir félagið aðhjálpa
honum og liðsinna. Eftir því sem
fram liðu tímar, voru slík félög
stofnuð í hverri einustu borg
Bandaríkjanna. I miðborg New
York og Brooklyn einni saman voru
fimm slík félög. Höfðingjar hinna
ýmsu borgates eða ættflokka völdu
sér einn allsherjar capo, sem þeir
kölluðu capo di capire, eða konung.
Það þýðir konungur hins æruverð-
uga bræðrafélags.”
Ævintýramaður
„Ég var ævintýramaður að
upplagi,” sagði Gentile að lokum.
„Náttúran hafði gætt mig hugrekki,
ég var framgjarn og stjórnsamur, og
drengskaparreglur mínar, sem ég
taldi réttar - allt varð þetta til þess,
að ég gekk í hið „æruverðuga
bræðrafélag.”
Á þessum fyrstu árum Mafíunnar
í Bandaríkjunum var hún mjög lík
Mafíunni á Sikiley, fórnarlömbin
voru landar þeirra, sem ekki voru
annan”. Gentile hafði skapað
samband sem sterkara var en
blóðbönd.
Sáttasemjari
Það var með góðverkum sem
þessu, ef trúa má orðum Gentile, að
hann varð aðalsáttasemjari Mafí-
unnar í Bandaríkjunum. Þar sem
blóðhefndir og svik var daglegt
brauð meðal Mafíumanna, þá var
ekki vanþörf á slíkum friðastilli. Um
langt árabil ferðaðist „Cola
frændi”, eins og farið var að kalla
hann, um Bandaríkin þvers og
endilöng og var raunar valinn capo í
nokkrum borgum.
Italir og Sikileyjabúar voru ekki
þeir einu sem litu á Bandaríkin sem
Fyrirhyitna landið. Áður höfðu
Þjóðverjar og Irar og síðar Austur-
Evrópubúar, gyðingar komið í
stórum hópum - á flótta undan
hungri og trúarbragðaofsóknum.
Það var ekki aðeins, að þessi nýju
þjóðerni lentu í samkeppni og
árekstrum sín á milli, heldur urðu
þau líka að gera það, sem erfiðara
var - að sætta sig við hina
„óopinberu trú” Bandaríkjanna -
Engilsaxneska hreintrúarstefnu -
púritisma - og siðgæði hennar.
Ný og einkennileg stéttaskipting
þarf ekki að breyta: trúin. Siðgæði
Púritananna átti sér þó mjög
jarðbundinn grundvöll: Því. var
trúað, að Guð umbunaði hinum
siðgóða með efnalegri velgengni.
Fyrir hina nýju landnema voru
Bandaríkin vissulega Fyrirheitna
landið: staður þar sem hinn
fátækasti innflytjandi gat auðgast á
skömmum tíma. I stuttu máli: hann
féllst á niðurstöður hins púritanska
siðgæðis um efnalega velferð án þess
að skilja eða þá að viðurkenna -
hinar siðferðislegu foresndur, sem
lágu að baki kenningunni um
veraldleg laun hins rétta siðgæðis.
Nýtt frelsi
Fyrstu landnemarnir ráku sig
ekki á þetta vandamál. Hið nýja
frelsi fyllti þá ugg og ótta og flestir
þeirra undu sér best í fátækrahverf-
um Nýja heimsins. Það voru synir
þeirra, sem komið höfðu sem börn
til Nýja landsins, sem fyrstir urðu til
að skynja þennan grundvallar
ágreining. Auðævi hins nýja heims
og félagslegt frelsi vakti hjá þeim
óþolinmæði með eldri kynslóðina og
lífsviðhorf hennar. Þeim var meira í
mun að komast fljótt áfram en svo,
að þeir færu að láta annarlegar
mannasetningar halda aftur af sér. I
þeirra augum var aðalmunurinn sá,
að Engilsaxarnir höfðu komið fyrr á
vettvang og síðan reynt að tryggja
veldi sitt með lögum, sem
mestmegnis byggðust á hræsni.
Samkvæmt því sem Gentile kallar „
mannlegt lögmál” áttu þeir líka rétt
á því að taka það, sem þeir gátu mælt
sér í. Þetta var í raun og veru ekkert
annað en lögmál frumskógarins, og
það er í krafti þess sem réttlætingu
skipulagðar glæpastarfsemi er að
finna nú á dögum.
Fyrstu tuttugu ár þessarar aldar
Ekkjan
fór á
Broadway
Ekkja Stóra Jims var snarlega
gerð að Broadway-stjörnu eftir
lát Jims. bað tók Mafíuna ekki
nema mánuð að kippa sliku
smáraeði í liðinn.
„Ég var ósköp líkur
hinum fjölmörgu. fátæku
ítölsku innflytjendum,”
er haft eftir einum
af stofnendum „Svörtu
handarinnar”, undanfara
mafíunnar illræmdu.