Tíminn - 18.02.1970, Blaðsíða 1

Meiri rannsóknir á rækjunni svo
við eyðileggjum ekki fyrir okkur
- segir Böðvar Sveinbjarnarson framkvæmdastjóri á ísafirði
Á ísafirði eru nú starfræktar þrjár rækjuverksmiðjur,
en þar hófst rækjuvinnsla fyrst hér á landi árið 1936,
en síðan hefur þessi atvinnugrein breiðzt út um landið,
fyrst víðar um Vestfirði, en siðar til annarra landshluta.
„Það voru allir hræddir við þetta hérna fyrst," sagði
Böðvar Sveinbjörnsson framkvæmdastjóri Niðursuðu-
verksmiðjunnar h.f. á ísafirði á dögunum, er fréttamað-
ur Tímans spjallaði við hann og Viggó Nordquist verk-
stjóra, um þennan mikilvæga atvinnuveg við ísafjarðar-
djúp.
— Það var Bæj arsjóður ísa-
fjarðar sem átti fyrstti verk-
STniðjuna hér á ísafirði, og hún
var niðri á Taniga, segir B'öðvar.
— Verksmiðjan var sett upp til
þess a5 bæta atvin nuástand ið
í bœmuim, eg það voru um 130
manms í vinnu þarna.
— Kvernig var ræfcjan verk-
að þá?
— Hiúin var soðin niður, aW
soðið niður. I>að var efcfci fyrr
en árið 1)950 að við flóruim að
fryista rækjuna, og það var
fyrir Aimerífcumarkað. Síðau-
var byrjað í fyrra á því að
setja hana í pækil. Við héma
í n i ðursuðuve rksmiðjun n i verk-
um alla ofckar raelkju í pækil
núna, en erum með niðúnsuðu
Iífca.
Allt fer í veizluna
á NorSurlöndum
— Og til hivaða landa seljið
þið núna?
— Það fer a®lit frá ofcfcrjr
til annarra Norðurllanda. Ræfcj-
an er „luxu's“ maitur, og und-
anfarin ár hefur verið góðæri
hjá frændum ofckar þar, og
rækjan fer í veizluna til
þeirra.
—Er hún flutt beint héð-
an?
— Nei, núna fer öll rækjan
héðan frá ísafirði flugleiðis til
Reyfcjaví'kur, og síðan flytur
Gu'llfoss hana út. Það er nú
hálfigerð öfugþróun orðin í
flutningamálum hjá okfcur, þvi
áður fór rœfcgan i skip hér á
ísafirði, sem fluttu hana svo
beimt til Norðurlandánna en >
núna verðum við að flytja
hana í flu'gvélum fyrsta spöl-
inn af leiðinni til Norðurland-
anna.
— En hvað með innanlands-
neyzluna?
í fyrra veiddust
Isaf jarðardjúpi,
— Hún var nú lítil í fyrstu,
og eins og ég sagði áðan, þá
voru allir hraeddir við ræfcj-
una hér, en efltir því sem árin
hafa liðið, hefur innanlands-
neyzlan aukizt, og það er
feannsfci etoki sízt að þafcka
auiknum ferðamannastraum, því
erlendum ferðamönnuim finnst
það tillheyra íslandsdvölinni að
fá íslenzka ræfcju úr hinum
Viggó Nordquist verkstjóri í NiðursuSuverksmiSjunni. Auk þess sem
þar er unnin raekja, sjóða þeir niður graenmeti fyrir Vestfjarða-
markaðinn undir merkinu NES.
um 2 þúsund tonn af rækju í
að verðmæti um 70 milljónir
tæra og ómengaða sj'ó sem um-
lytour landið.
— Hvernig fer svo rækju-
vinnslan fram, Vigigó?
— Ef við byrjum á byrjun-
inmi, þá sfcila bátamir ræfcjunni
í kassa á bryiggjunia, þaðan
sem henni er ekið hingað í
vertosmiðjuna. Við sjóðum
hana fyrst í 4—5 mínúttir, og
sáðan tafca toonurnar við henni
hérna frammi í salnum, þar
sem þær siitja við borðin og
pilla. Þetta eru tvö handtök
hjá þeim. Fyrst kippa þær hal-
anum af, og síðan taka þær
sjálfan fisfcinn, eða það af
rsefcjunni sem er hirt.
— Hvað vinna margar bonur
hérna núna?
Úr vinnslusal Niðursuðuverksmiðjunnar h.f. á ísafirðl. Konurnar sitja við að pilla rækjuna. (Tímamyndir Kári)
— Það er nú misjafnt, eu
venjulega eru þær 35—40, það
fier aldrt eftir því hive sjjkið
berst af ræfcju, og svo er
vinnutíminn ekfci alveg í föst-
um sfcorðum. Sumar ikoma
kannski fyrir hádeigið, og svo
aðrar eftir hádegið, og þar
fram eftir götunum.
ær fá 51 krónu
fyrir kílóið
— Qg þær vinna í átovaeð-
isvinnu?
— Já, þetta er átovæðis-
vinna, og þær fá kr. 51.40
núna fyrir kílóið af pillaðri
rælkju, og er þá miðað við að
efcfci fari fleiri en 350 næikjur
í kílóið.
— Hver eru afköstin hjá
konunum?
— Þær afkastamestu komast
í 3 kí'ló á fclutokutim'ann, ef
rækjan er góð, en annars enu
þær með eitt og hálft kfló og
upp í tvö kíló á fclufckutimann.
— Það hefur mifcið verið tal
að um fjölgun ræfcjuveiðileytf-
anna í Djúpinu að undanförnu,
Böðvar, en hvað kemur mifeið
af rækju úr ísafjarðardj'úpi á
éri?
— Það er nú fcannsfci erfitt
að segja um það náfcvœmlega,
en í fyrra held ég að hafi kom-
ið 2 þúsund tonn af ræfcju úr
Djúpinu, en það samsvarar um
350 fconnum af verfcaðri ræfcju.
— Oig verðm-æti þessara 350
tonna?
— Það er eitthvað í fcring
um 70 milljónir kióna, laus-
lega reiknað.
Nokkuð smá í vetur
— Hvemig hefur ræfcjan svo
verið í vetur?
— Hún hefur verið nofcfcuð
smá, það sem af er í vefcur, en
trúnaðarmaður ráðuneyfcisins
fylgist með því að efcki sé lát-
in of smá rækja í vinnslu. Af-
hugar hann afla bátanna um
leið og þeir koma að landi, eh
ekfci mega vera fleiri en 350
ópillaðar rækjur í fcílóinu, en
nýtingin í vinnslu er um 17%
miðað við rækju upp úr sjó.
— Hvað er svo belzt fram-
undan í ræfcjuveiðimálum hér
við Djúpið?
— í dag finnst oktour, sem
stöndum í þessu, segir Böðv-
ar, — að meiri rannsóknir séu
mjög aðkatlandi. Það þarf að
fylgjast sem bezt með hegðun
rækjunnar, hvaðan hún fcemur
t. d., og eins að fylgjast sem
bezt með veiðinni, svo við eyði
leggjum efcki fyrir okfcur.
Þetta er bráðnauðsynlegt að
gera strax, og efcki bannsfci
sízt í sambandi við fjöligun
ræfcjuveiðileyfanna núna í janú
ar. — Kári.