Tíminn - 05.09.1970, Qupperneq 9

^AUGARDAGUR 5. september 1970.
Útgefandi: FRAMSÓKNARFLOKKURINN
Framkvœ'Tnjdastjóri: Kristján Benediktsson. Ritstjórar: Þórarinn
Þórarinsson (áb), Andrés Kristjánsson, Jón Helgason og Tómas
Kairlsson. Auglýsingastjóri: Steingrimur Gíslason, Ritstjórnar-
sfkrifstofur í Edduhúsinu, símar 18300—18306. Skrifstofur
Bankastræti 7 — Afgreiðslusími 12323. Auglýsingasími 19523.
Aðrar síkrifstofur sími 18300. Áskriftargjald br. 165,00 á mánuði,
tnnanJands — f lausasölu kr. 10,00 eint. Prentsm. Edda hf.
Misheppnuð land-
búnaðarstefna
Það er nú orðið meira en fullljóst, að landbúnaðar-
stefnan, sem hófst með „viðreisninni“, og þeir Ingólfur
Jónsson og Gylfi Þ. Gíslason hafa mótað í sameiningu,
hefur leitt til hreins öngþveitis. Vaxandi sölutregða á
landbúnaðarvörum er ótvírætt merki um það.
Meðan Framsóknarmenn réðu landbúnaðarstefnunni,
var stefnt að því að hafa rekstrarkostnað landbúnaðar-
ins sem lægstan, m. a. með lágum vöxtum, löngum lán-
um, niðurgreiðslu á ýmsum rekstrarliðum. Þannig var
stefnt að því að verðhækkanir á landbúnaðarafurðum
yrðu sem minnstar. Jafnframt voru þær niðurgreiddar á
innlendum markaði, en útflutningsbætur nær engar
greiddar úr ríkissjóði.
Þegar ,,viðreisnarstjórnin“ kom til sögunnar, var að
ráði þeirra Ingólfs og Gylfa algerlega horfið frá þessari
stefnu. Ingólfur og Gylfi töldu óþarft að gera ráðstafanir
til að halda rekstrarkostnaðinum niðri. Allt væri í lagi
að láta hann hækka, því að bændur skyldu fá það bætt
með hækkun á verðlaginu innanlands og v.erulegum út-
flutningsbótum úr ríkissjóði. í samræmi við þetta hef-
ur rekstrarkostnaðurinn verið síhækkaður með opinber-
um aðgerðum, t. d. með því að hækka vextina, stytta
lánstímann, leggja 11% söluskatt á allar rekstrarvörur
landbúnaðarins og bæta við ýmsum nýjum sköttum.
Þessu til viðbótar koma svo gengisfellingar, er hafa meira
en fjórfaldað rekstrarvörurnar í verði. Reynt hefur verið
að bæta bændum þetta upp með stórfelldari hækkunum
á verði innanlands en áður eru dæmi um og með veru-
legum útflutningsbótum. Þetta hefur þó ekki nægt til að
koma í veg fyrir versnandi kjör þeirra. Það bætist svo
við, að sökum hins háa verðlags hefur salan dregizt sam-
an innanlands og hafa t. d. þannig myndazt miklar smjör-
birgðir. Ríkisstjórnin hefur líka stórminnkað niðurborgan
ir á innlendum markaði frá því sem áður var.
Versnandi kjör bænda annars vegar og minnkandi sala
landbúnaðarvara á innlendum markaði hins vegar, tala
ótvírætt því máli, að landbúnaðarstefna þeirra Ingólfs
og Gylfa hefur fullkomlega misheppnazt. Það er ebki
fær stefna, að hækka rekstrarkostnaðinn gegndarlaust
og ætla að bæta það með hækkun á verðlaginu innan-
lands, þegar kaupmáttur neytenda eykst hvergi nærri að
sama skapi. Það leiðir til óviðráðanlegs smjörfjalls og út-
flutningsuppbóta.
Þetta er bændum sjálfum manna bezt ljóst. Þess vegna
iögðu þeir til á nýloknum aðalfundi Stéttarsambands
bænda að kannað yrði til hlítar, „hvort fleiri úrræði en
beinar \»erðhækkanir finnist ekki til þess að leiðrétta
hlut bændastéttarinnar." Vissulega eru slík úrræði til,
eins og t. d. lækkun vaxta, lenging lána, afnám sölu-
skatts á rekstrarvörum landbúnaðarins, svo að nefnd
séu nokkur þau úrræði, sem Framsóknarflokkurinn beitti
í stjórnartíð sinni.
Menn verða að gera sér lióst, að landbúnaðarstefna
þeirra Ingólfs og Gylfa er ekki fær lengur. Ný stefna og
ný úrræði verða að koma til sögunnar. Að verulegu leyti
má þar hafa hliðsjón af þeirri stefnu, sem áður var fylgt,
en að sjálfsögðu með fullu tilliti til þess, að mikil breyt-
ing hefur orðið á ýmsum aðstæðum síðasta áratuginn-
Þ.Þ.
TÍMINN
9
JAMES RESTCN, NEW YORK TIMES:
Tillaga Fulbrights um Palestinu-
máiið veröskuldar nána athugun

Hún minnir á hina frægu ræðu Wandenbergs 1945
TILLAGA Fulbrights ö.’dunga
deildarþing'manms um að Banda
ríkin geri samning um að
tryggja öryggi ísraels, minnir
fljótt á litið dálítið á tilboð
Spine Agnews um að taka að
sér ritstjórn The New York
Times. Þetta er furðuleg tiliaga
úr óvæn-tri átt á undarlegum
tímum, en þrátt fyrir það er
hún fy.’lilega þess verð að vera
athuguð nánair.
Bandaríkjamenn er-u nú sið-
ferðislega, lagalega og hernað
arlega skuldbundnir tii að
koma í veg fyrir tortímingu
israelsríkis. Valdhafarnir í
Washington áttu sannarlega
drjúgan h.’ut. í því að ríkið
varð til. Samkvæmt stefnuskrá
Sameinuðu þjóðanna eru þeir
skyidir að verja israel gegn
hernaðarárás. Þeir hafa einnig
skuldbundið sig til að varð-
veita núverandi hernaðarjafn-
vægi við austanvert Miðjarðar
haf með hliðsjón af því, að
valdhafannir í Moskvu seilast
til æ meiri áhrifa á því svæði.
Þrátt fyrir þetta verður ekki
hjá því komizt að hugleiða
— einkum með hliðsjón af von-
brigðunum, sem Bandaiíkja-
menn hafa orðið fyrir í Viet-
nam og eins því, að Sameinuðu
þjóðunum hefur mistekizt í við-
leitni sinni, — hvað Banda-
ríkjamenn tækju til bragðs,
ef hernaðarmáttur Sovétríkjl-
anna og eyðingarmáttur Araba
væru smátt og smátt að koma
ríki Gyíðinga fyrdr kattarnef.
ENGINN gerir ráð fyrir í
raun og veru, — þrátt fyrir
fómirnar og vonbrigðin í Viet-
nam, — að Bandarikjamenn
sætu hjá með hendur í skauti,
ef Sovétmenn væru að notfæra
sér Araba til að gera innrás
í ísrael og ná va.’di á svæði,
sem er iðnaði Vestur-Evrópu
jafn mikiis virði og raun ber
vitni og auk þess á vegamótum
Asíu, Evrópu og Afríku. A þvl
er heldur ekki hætta, að ísraels
menn verði „hraktir í sjóinn“
en hitt vofir yfir, afð Sovét-
menn ógni þeim, Arabar vaxi
þeim yfir höfuð og Bandaríkja
menn snúi við þeim bakinu og
lífið verði smátt og smátt murk
a ð úr þeim.
Fulbright ,formaður utanríkis
málanefndar er hreint enginn
Zionisti — og er þá ákaflega
vægilega að orði komizt. Hann
hefur síður en svo takmarka.
Iausan áhuga á skuldbindingum
Baindaríkjamanna í fjar.’ægð,
þegar Vietnam-styrjöldin er um
garð gengim. Ræða hans am
deilurnar fyrir botni Miðjarðar
hafsins mininti afar mikið á
fyrtinn skólastjóra, og hann var
svo staðráðinm og áfjáður í að
vera á öndverðum meiði við
flesta starfsbræður sína í þing
Lnu, sem eru á bandi ísraeis-
manna, að hann lét sér um
munn fara margt, sem er svo
ívinsamlegt í garð ríkisstjórn-
irinnar í ísrael og Zionistanna,
jem eru á henmar bandi, að
það spillti verulega fyrir því,
sem fyxir honum vakti fyrst
og fremst, sem þó var mjög
svo miki.Yægt atriði.
NIXON forseti vakti máls á
hinu sama fyrir skömmu, eða
að deilurnar í löndunum fyrir
botni Miðjarðarhafsins væru
miklu lík'.egri til að leiða til
heimss'tyrjaldar en styrjöldim
í Vietnam, og Bandaríkjamenn
ættu birýnmd og miki.'vægari
hagsmunum að gæta við Mið-
jarðarhafiið en í Suð-austur
Asíu. Og hversu mjög sem Ful-
bright hefur gagnrýnt Zionism
amn og stefnu ísraelsstjórmar,
þá er hann engu að síður sann-
færður um, að forustumemn
Rússa og Arabaríkjanna láti
ekki sannfærast um, að ágengni
á ísrael sé tilgamgslaus, nema
því aðeims að Bandaríkjamemn
lýsi yfir, að þeir séu staðráðn
ir í að vernda Ísraelsríki.
Fulbright öldungadeildarþimg
maiður Jeggur til, að ríkisstjórn
in í Jerusalem endurgjaldi yfir
lýsingu Bandaríkjamanna um
ábyrgð á öryggi ríkisins með
tilslökunum í l'andayfiri'áðum
og málefnum arabiskra flótta-
manna — tilslökunum, sem hin
sundurþykka ríkisstjórn ísraels
ríkis getur ekki með nokkru
móti gengið inn á að svo
stöddu. Hann krefst þess, að
þeir hörfi til landamæranna,
sem giltu fram að styrjöldinmí
árið 1967. Hann vill ennfremur,
að hún taki við miklu fleiri
flóttamönnum frá Palestínu tu
hún telur sér fært, án þess að
þröngva um of kosti Gyðinga
heima fyrix.
ÞRÁTT fyrir þetta snýr
öldumgadeildarþingmaðurinm
sér beint að kjarna má-'sins eins
og það kemur honum fyrir sjón
ir. Hann heldur fram, að þetta
séu ekki staðbundim vandræði
ísraels og Arabaríkjamma, held-
ur heimsins alls. Hanin þykist
viss um — eins og raunar flest-
ir aðrir — að ísraelsmenn hafi
hernaðarlega í fullu tré við
Araba, em fái ekki staðizt tækni
Sovétmamma eða eyðingarmátt
Araba, þegar tL' lengdar lætur,
jafmved þó að þeir fái að halda
Golam-hæðumum og trúarlegum
he.'gistöðum, sem þeir halda nú
fram að þeir megi til að hafa
ráð yfir.
Hvort sem Fulbright hefur
á röngu að standa eða réttu,
þá hefur hann, lagt þunga
áherzlu á það atriði, að ísrae.'s
menm séu fómarlömb kalda
stríðsins. Þeir geta haldiö hlut
sínum hermaðarlega gegn Aröb-
um, em ekki Sovétmömnum.
Þeir verða að velja um, hvort
þeix meti meira aukið land-
svæði eða ábyrgð Bandaríkja-
manma á öryggi ríkisins, þar
sem þeim geti ekki meö neimu
móti hlotnazt hvort tveggja.
Merkilegt er, að Fulbright
sku.’i vera upphafsmaður tillög
unnar, þar sem han,n hefur
verið andvígur Zionistum og
oft og eimatt gagmrýnt ríkis-
stjórn Israels óvægilega. En
tillaga hans er enn merkilegri
vegna þess, hve gagmrýninn hann
hefur verið til þessa, en býður
nú fram skýlausa yfirlýsingu
um ábyrgð Bandaríkjamanna á
öryggi ísraelsríkis, sem eng-
inn hefur haft kjark til að
krefjast áður annar em Ben-
Gurion.
ÞETTA minnir töluvert á
sögu'eg skoðamaskipti annars
formanins utamríkismálamefndar
öldungadeildarinnar, eða Art-
hui's Vandenbergs frá Michigao.
Vandenberg hafði verið einangr
uinarsinni og þess vegna brá
valdhöfuinum í Washington í
brún, þegar hanm krafðist
nýrra, opinberra miilirikjasamn
inga Sovétmamna og Bamdaríkja
manna um Þýzkalandsmálið. Sú
krafa gjörbreytti stefnu Banda-
ríkjamamma í styrjaldarlok.
Vandenberg hé.’t hiraa frægu
ræðu sína í janúar 1945, en
taldi hana sjálfur engu merki-
legri en Fulbright taldi tillög-
ur sínar um lausn deilunnar
fyrir botni Miðjarðarhafsims.
Til.’aga hans gæti markað tímia-
mót eins og tiliaga Vandenbergs
— enda þótt hún sé um margt
óráðin eins og hin var. Alit
veltur á því, hvernig forsetinn
tekur henni, svo og afstöðu
rikisstjórnarinmar í ísrael.
Skoðanaskipti Vandenbergs
þóttu vekja nýjam vanda í
fyrstu, bæði í augum Trumams
forseta og F.vrópumanna. Síðar
var litið á hana sem kærkomi(&
tækifæri og hún gjörbreytfc
stefnu Bandaríkjamanna ofi
Evrópumamna í heimsmálunum
á síðeri hluta fimmta tugs a.'d-
arinnar.