Tíminn - 05.11.1970, Blaðsíða 9

/VI' I ■’ | I ' /
J J / / , > J '
J ' ' 'f r ;;>:<■ Mi-n;
riMMTUDAGUR 5. nóvember 1910.
;,rivn ny!
TÍMINN
9
Útgefandi: FRAMSÓKNARFLOKKURINN
Framtovæmdastjóri: Kristján Benediktsson. Ritstjórar: Þórartan
Þórarinsson (áb), Andrés Kristjárasson, Jón Helgason og Tómas
Karlsson. Auglýsingastjóri: Steingríimir Gíslason. Ritstjómar-
skrifstofur i Edduhúsinu, simar 18300 —18306. Skrifstafur
Bankastræti 7 — AfgreitSslusími 12323. Auglýsingasími: 19523.
Aðrar skrifstofur sími 18300. Áskriftargjald kr. 195,00 á mánuði,
mnanlainds — í lausasölu kr. 12,00 eint. Prentsmiðjan Edda hí.
KINKAZU SAIONJI PRINS:
Mao er dáður,
en venjulegir
en á annan hátt
einræðisherrar
Lífshagsmunir
íslenzku þjóðarinnar
Það er lífsnauðsyn að nú þegar sé hafin skipuleg sókn
í landgrunnsmálinu. Þingmenn Framsóknarflokksins
hafa lagt fram á Alþingi tillögu um að auka samvinnu
við þær þjóðir, sem berjast fyrir sem stærstri fiskveiði-
landhelgi og hraða með því þróun þjóðaréttar í þá stefnu,
að viðurkenndur verði réttur standríkja, sem mikið eiga
undir fiskveiðum í þjóðarbúskap sínum til lögsögu á
öllu hafsvæði landgrunnsins. Fyrsti flutningsmaður þess-
arar tillögu er Jón Skaftason, þingmaður Reyknesinga.
í greinargerð með þessari tillögu greina flutnings-
menn frá því, að treglega hafi gengið á alþjóðavettvangi
að bægja þeirri hættu frá, að auðævi fiskistofna og matar-
búr milljóna manna verði eyðilagt vegna græðgi og
stundarhagsmuna, en þeir sem bezt þekkja til vita og
viðurkenna að þessi hætta er nú raunveruleg. Þær alþjóð-
legar stofnanir, sem vinna að framgangi reglna um skyn-
samlega nýtingu fiskistofna sjávarins virðast í starfi
sínu máttlitlar vegna hagsmunaárekstra þjóðanna og ein-
stakra hagsmunahópa, sem hindra skynsamlegar reglur
og réttlátar í garð strandríkja.
„Fari svo fram miklu lengur, verða þjóðir, sem byggja
lífsafkomu sína á sjávarafla eins og íslendingar, að grípa'
til þess eina ráðs, sem þær hafa til þess að koma í veg
fyrir eyðingu miðanna og það er að færa út fiskveiðilög-
sögu sína innan skynsamlegra og réttlátra marka.“
Brezka haftið
En í nauðungarsamningnum, sem ríkisstjórnin gerði
við Breta á árinu 1961, eru ákvæði um, að íslend-
ingar verði að tilkynna Bretum með tilskildum fyr-
irvara, ef þeir hyggja á frekari útfærslu fiskveiðiland-
helginnar, og ef þeir ekki vilja fallast á hana, þá geta
þeir skotið deilunni undir úrskurð Alþjóðadómstólsins
í Haag og verða íslendingar að hlíta þeim úrskurði. Um
þetta segja flutningsmenn m.a.:
„Með þessu samningsákvæði skapaðist óneitanlega
nýtt viðhorf 1 landhelgisbaráttu landsmanna. Land-
grunnslögin frá 1948 gerðu ráð fyrir einhliða rétti ís-
lendinga til útfærslu fiskveiðilandhelginnar, og útfærsl-
urnar, sem gerðar voru á áratugnum 1950—1960 voru
framkvæmdar á þeim grundvelli. Reglur þjóðaréttar
um víðáttu fiskveiðilandhelginnar, — sem Haag-dóm-
stóllinn mundi vafalítið byggja á — eru bæði óljósar og
ósanngjarnar gagnvart þjóðum eins og okkur að því
leyti, að þær taka ekki nægilegt tillit til þeirra lífs-
hagsmuna, sem fiskveiðiþjóð hefur af því að miðin um-
hverfis landið verði ekki eyðilögð með ofveiði og rán-
yrkju.“
„Að áliti flutningsmanna þessarar tillögu er mikil-
vægt að ná samstöðu með öllum þeim þjóðum, sem vilja
vinna að rúmri fiskveiðilandhelgi. Vegna sérstöðu ís-
lands nægir ekkert minna en vakandi forusta í þeim efn-
um, líkt og gerðist þegar fulltrúi íslands í laganefnd
Allsherjarþings Sameinuðu þjóðanna fékk samþykkt
1949, gegn mikilli andstöðu. að alþióðalaganefndin ynni
að setningu reglna varðandi landhelgina.
Stærri og fleiri skip á íslandsmiðum með afkasta-
meiri veiðitæki og fiskleitartæki gera ónóga þá vernd,
sem fiskistofnarnir umhverfis landið fá við einkalög-
sögu okkar á 12 mílna fiskveiðilandhelgi. Hún var í
minnsta lagi 1958, þegar fært var út i 12 sjómílur, en
allsendis ónóg nú 12 árum síðar.“ — TK
Það er háttur einræðisherra að segja fólki að setja allt sitt traust á
leiðtogann. Mao brýnir fyrir mönnum nauðsyn þess að hugsa sjálfir
og taka sínar eigin ákvarðanir.
MAO TSE-TUNG
Kinkazu Saionji prins hef
ur dvalið í Peking í rúman
áratug en er nú nýfluttur
aftur til Japan, og er ein-
dreginn stuðningsmaður
kínversku kommúnista-
stjórnarinnar.
HVENÆR sem huganuai er
rennt til ATþýðulýðveldisins
Kína, stígur nafn Mao Tse-tung
fram af sjálfu sér. Oft er hann
kenndur við einræði eða per-
sónudýrkun.
Það er hverju orði sannara,
að enginn Kínverji, sem nú er
uppi, nýtur jafn mikillar al-
mennings hylli og virðingar og
Mao og álit hans er miklu
þyngra á metunum en álit nokk
urs annars manns. Öruggt er
fyrirfram, að hvenær sem hann
flytur ræðu, hyllir hann mikill
fjöldi kínversku þjóðarinnar og
fagnar orðum hans. Ég hefi
hvað eftir annað verið djúpt
snortinn af þeim ómótstæði-
lega fögnuði, sem glampar í
augum hvers einasta Kínverja,
"sém “hlotnast sá heiður og sú
hamingja að hitta sinn heitt-
elskaða leiðtoga Mao formann.
Gildir einu hvort um er að
ræða verkamann, bónda, her-
mann, stúdent eða erindreka
flokksins.
ÉG hefi á liðnum áratugum
no'kkrum sinnum hitt einstakl-
inga, sem taldir voru einræðis-
herrar og stuðluðu vísvitandi
að persónudýrkua meðal þjóð-
ar sinnar eins og þeir til dæmis
Hitler og Mussolini. Þegar ég
leit i augu þess fólks, sem
horfðu á þessa nazista- og fas-
istaleiðtoga sína, varð ég fyrir
sterkum, en sársaukablöndnum
áhrifum. Þótti mér sem ég sæi
þar í senn ólýsanlegan ótta,
uppgjöf og brjálað harðýðgi.
Persónudýrkun er ævafornt
bragð einræðisherra. Hideki
Tojo, hinn herskái forsætisráð-
herra í Japan, þegar hfc>
óvænta árás var gerð á Pearl
Harbour, reyndi að leika þenn-
an varasama leik. Hann sagði
japönsku þjóðinni, að — eins
og einræðisherra er siður, —
að þegnarnir þyrftu ekki að
afla sér vitneskju eða sannfær-
ingar hver um sig, en ættu
einu-igis að setja traust sitt á
leiðtogann. í þessu kemur ein-
mitt fram. hve Mao Tse-tung
ferst allt öðru vísi en þessum
einræðisherrum.
EINHVER mikilvægasti ár-
angur af menningarbyltingu
öreiganna, sem Mao gekkst fvr
ir, var einmitt í því fólginn, að
honum tókst með henni að
sannfæra þorra kínversku þjóð
arinnar um mikilvægi þess, að
hugsa sjálfur og taka sinar
eigin ákvarðanir
Mao Tse-tung ræddi þessi
mál við ábyrga félaga > Komm
únistaflokki Kína mörgum ár-
um áður en Kína öðlaðist
frelsi. Hann lagði á þaS áherzlu
"bjbmIWWíjjubii WPIWPr>i'
að félagi í flokknum mætti alls
ekki fylgja því í blindni, sem
honum væri sagt, ekki einu
sinni þó að yfirmaður hans
ætti í hlut. Liu Shaochi og
áhangendur hans komu hvað
eftir annað í veg fyrir að hugs-
un Maos fengi að njóta sín.
Mao tókst ekki að fá þjóðina til
að skilja hana til fulls og iðka
fyrri en í menningarbylting-
unni.
MAO tókst að drepa tvær
flugur í einu höggi með menn
ingarbyltingunni, þar sem hún
bjargaði honum sjálfum frá
bráðri hættu. Bandaríski blaða
maðurinn Anna Luise Strong,
sem átti heima í Peking í fjöl-
mörg ár og lézt í fyrra, sagði
mér einu sinni þessr. sbgu:
„Ástralskur vinur minn kom
eit sinn til mín og sagði mér
athyglisverða sögu. Hann hafði
hitt Mao formann daginn áður
og Mao þá sagt við hann glað-
ur í bragði, að honum hefði þá
alveg nýverið tekizt að sleppa
við að vera gerður að Buddha.
Skilurðu hvað hann átti við
með því?
Jú, sjáðu til. Liu Shaochi og
áhangendur hans reyndu að
koma Mac fyrir uppi á hillu
eins og Buddha, svo að fólk
gæti dýrkað hann þar i blindni
meðan Liu Shaochi og samsær-
ismenn hans réðu málum ríkis-
ins til lykta með sínum hætti.
sem var ekki háttur Maos En
þarna voru þeir of bjartsýnir.
Litla, rauða kverið, „Tilvitn-
anir í Mao formann", olli því,
að fólkið öðlaðist skilning á
hugsjónum Maos og virti hann
og elskaði enn meira en áður.
Þetta er góð saga og sönn“. —
Svo vill til, að það var Anna
Louise Strong, sem var boðin
til Yenan árið 1946 og Mao
sagði við orðin frægu, að heims
valdastefnan og áhangendur
hennar væru „pappírstígris-
dýr“.
LÍÐI svo nokkur tími að ekki
fréttist neitt frá Peking um at-
hafnir Maos eru vestrænir
fréttamenn óðar búnir að koma
af stað sögum um alvarleg veik
indi hans og jafnvel dauða.
Komi svo Mao allt í einu fram
á fjölmennri samkomu kemst
sá orðrómur iðulega á kreik,
að þetta hafi verið nýr maður,
dulbúinn sem Mao.
Engum þarf að koma á óvart
þó að Maos sé ekki getið um
stund. Hann er manna líkleg-
astur til að dveljast einhvers
staðar uppi í sveit og eyða
tima sínum í friðsamlegar og
ánægjulegar viðræður við fólk
ið á einhverju samyrkjubúinu.
Bændur hafa alltaf verið verð
ugir vinir Mao Tse-tungs og
vopnabræður síðan í upphafi
byltingarinnar Hann kann afar
vel við sig meðal fjöldans. I
Hann ber fullkomið traust til f
þjóðarinnar. sem fyrir sitt J
leyti treystir Mao formanni sía
um fyllilega.
m