Tíminn - 22.11.1970, Side 1

266. tbl. — Sunnudagur 22. nóv. 1970. — 54. árg.
Á planinu, þar sem strætis-
vagnar hafa bækistöð sína hitti
ég að störfum bóndason aust-
an úr Þingvallasveit. Hann hef
ur lengst af ævinnar, sem nú
er orðin 68 ár, alið aldur sinn
í Reykjaví'k og frá því í maí
1934 verið starfsmaður og
vagnstjóri hjá Strætisvögnum
borgarinnar.
Þar sem þessi farartæki
Skipta svo miklu máli í sam-
göngukerfi Reykjavíkur, þá
sýnist mér ekki úr vegi að fá
Þórð Guðmundsson, sem mun
vera sá maður, er þarna á
lengstan vagnstjóraferil þeirra
sem ennþá starfa, að segja
mér ögn frá reynslu sinni á
þessu sviði.
Til að byrja með voru vegir
borgarinnar engar breiðgötur
og vagnarnir engin „luxus“ far
artæki. Þeir fyrstu voru gefn-
ir upp fyrir 14—25 farþega og
óupphitaðir. Ekki vil ég þ.ó
segja, að farþégafjöldinn, sem
um borð steig, hafi alltaf ver-
ið í samræmi við þá tölu.
Mest varð yfirhleðslan á stríðs
árunum. Þá jókst umferðin í
bænum svo gífurlega, bæði af
völdum hernámsins og hinnar
öru fjölgunar, þar sem svo
margir leituðu hingað vegna
atvinnu.
Vagnsitjórarnir áttu þá ekki
alltaf sjö dagana sæla — held-
ur ekki fólkið, sem farartækiri
þurfti að nota. En endurnýi-
un og viðhald vagnanna var
miklujg erfiðleikUim bundið,
því nim varahlutir voru lítt
fáanleglr, sökum styrjaldar-
rekstursins.
Ferðirnar voru strax í upp-
hafi nokkuð margar en öku-
leiðir fáar. Árið 1934 voru 24
vagnstjórar en 2' eftirlitsmenn.
Tiu árum síðar, þegar bærinn
kaupir, eru vagnstjórar 33 en
eftirlitsmenn 2. Nú er svo kom
ið að vagnstjórarnir eru 125
Tveir aðalumsjónarmenn og
sex aðstoðarmenn við umsjón.
Ekið er á 28 leiðum og allt
upp í 4 bifreiðar á sumum
þeirra.
—Hverngi er svo starfið?
—Það er bindandi og út-
heimtir reglusemi og stundvísi
eins og öll vaktavinna. Ymsir
hætta því fljótfega. sem ekki
hafa í upphafi gert sér grein
fyrir álagi starfsins. Aðrir hafa
nú þegar.haldið út í 20—30 ár
Fram til ársins 1945 var
unnið á tveim vöktup* — tveir
á hverjum vagni. Var önnur
vaktin 7 stundir en hin 10
Matartimi var enginr, reiknað
ur né kaffihlé. Skýli fyrir vagn
stjórana voru heldu1 engin. Nú
Til að byrja með voru
vegir borgarinnar
engar breiðgötur og
strætisvagnarnir
engin „Iuxus“
farartæki
— jafnt yngri sem eldri — ti'-
litssamt og kurteist.
Helzt ber á því að farþegar
temji sér óþarfa spurningar við
vagnstjóra, sem viirðast benda
til að ekki sé fylgzt með ferða-
áætlun vagnanna, þótt sama
leiðin sé farin daglega eða
menn fari hana jafnvel oft á
dag.
— Hvað gerið þið ef til ykk
ar koma góðglaðir félagar eða
vel það og vilja fá far?
I

Þórður Guðmundsson vagnstjóri.
• „ —fSéu mennirnir kurtei.sir
og á heimleið að kvÖfdlagi, fá
þeir oftast að vera með. Slíkt
skapar örsjaldan óþægindi —
þvi ef farið er vel að fólki,
bæði í þessu tilfellí og öðrum,
er oftast allt í lagi. Þessir svo
kölluðu sídrykkjumenn vafda
aldrei óþægindum. Þeir eru
• •
A BREIÐGOTUM
BORGARI
er þetta mjög breytt og má
heita, að a.lur 2ðbúnaður sé
mjög viðunandi og vaktir að-
eins 6 stundir.
Um notkun vagnanna er það
að segja, að hún fer stöðugt
minnkandi. Ofhleðsla er því
orðin nær óþekkt, nema
helzt í morgunferðum. Áður
var mikill kvöldakstur t.d. að
og frá kvikmyndahúsunum. nú
má bað heita dottið úr söa-
unni.
— Hver mundi vera orsök
þess?
— E' V: ég fullyrða neitt
um bað. en svo virðist sem að
sókn að þessum skemmtistöð
um hafi minnkað til muna
sennilega ver'-z áhrifa frá ~:ón-
varpinu. og ef til vill fara bei:
sem • kvikmyndahúsin sækja
mikið á eigin bílum, því eins
og allir vita hefur bifreiðum
í einkaeign fjölgað mjög hin
síðari ár.
Hvað viltu segja um um
gengnishætti fólksins sem not-
ar strætisvagna?
— Ætli framkoma fólksins
sé ekki mjög svipuð þar og
annars staðar. Það er ekkj lík
legt að neinn teav* sér nýjar
eða breyttar siðven.iur fvrir
það eitt að vera farþegi með
strætisvagni. Hins vegar finnst
mér umgengnin fara batnandi
síðan nýju strætisvagnarnir
komu, enda þeir margir rúm-
betri, meira af sætun. og minni
troðningur. Annars tel eg
ástæðulaust að kvarta undar
viðskiptavinunum. með sárafá-
um undantekningum er fólkið
ævinlega hæg.’átir — það eru
öllu fremur tækifærismennirn-
ir, sem hafa dottið í það í ein-
hvers konar veizlu. sem eiga
til að láta dálítið a sér bera.
— En ég vil taka bað fram.
að vagnstjórastarfið útheimtir
þolinmæði og sterkar taugar.
— Við lítum á okkur sem
skylduga þjón'* þeirra sem
vagnana nota.
— Hvað gerir vagnstjórinn
ef einhver farbegi hefur lent
í þeirri villu, t. d. með síðustu
kvö.’dferð, fara með "gni
upp í Árbæjarhverfi. þegar
ferðinni var heitið út á Sel-
tiarnarnes?
—Við reynum m venjulega
að greiða ur bessu eftir föng-
um og sjaláan hl.ioiast af bvi
aðrir erfiðléikar fvrir farþeg-
ann en þeir, að hann verður
eitthvað seinni i háttinn.
Stundum getur þetta skapað
dálítið brosleg atvik, sem
menn taka eins og gengur,
misjafnlega vel. Oftast eru
þessir vegvilltu viðskipta-
menn með niður á verkstæði
og fá svo ökuferð heim með
einhverjum vagnstjóranum.
— Hvað segirðu svo um um-
ferðina?
— Umferðarbreytingin hefur
mér virzt orsaka meiri tillits-
semi og háttvísi. Umferð gang-
andi vegfarenda hefur því nær
horfið, a. m. k. í úthverfum
bæjarins.
—Hvernig kannt þú starf-.
inu sem einstaklingur?
— Mér hefur látið fremur
vel að aka bíl. Ég byrjaði á
því vegna heilsubrests, þá var
akstur talinn auðveldari en
önnur vinna. — Erfiðisvinna í
þá daga var raunverulegt erf-
iði.
—> Upp á hvernig kjör býð-
ur starfið?
— Ég tel að það þokist allt- ,
af í átt til betri hags. Aðbúð
er orðin vel viðunandi. Vinnu-
tíminn ekki lengri en svo, að
hraustir menn geta drýgt tekj
ur sínar með aukavinnu ef
hún stendur til boða.
— Verða nú ekki margir far
þegar fastagestir í vögnunum?
—Jú, stundum jafnvel svo
að manni finnst eitthvað vanta
séu þeir ekki mættir að
morgni. Ég hef séð þá sem ég
fyrst ók börnum vaxa til full-
orðinsára og koma með sín
eigin börn til að taka þátt í
ferðunum — og miða.’dra
menn verða gráhærða öldunga
— og nú á síðustu árum hafa
margir horfið úr röðunum. —
En mikili sýnist mér munur á
því hve gamalt fólk á betri
daga og ber það með sér í
svipmóti öllu en fyrst þegar
ég byrjaði á þessum farþega-
flutningum,
Nú er ég sjálfur orðinn gam
all og fer senn að hætta störf
um. Börnin eru íarin að heim-
an og við orðin tvö í kotinu
— ég og kona mín, Sigríður
Sæmundsdóttir.
— Ojá, allra leið liggur fyrr
en varir að lokamarki
ÞM.
-.1