Tíminn - 15.12.1970, Blaðsíða 2

18 TIMINN ÞRIÐJUDAGUR 15. desember 1970.
Er lýsíng Halldórs Sigurðssonar
278.00
um eins og eiga sér stað í bók-
inni, hljóta að gerast mjög
svipaðir atburðir þessu
kannski á 20—30 stöðum í
einu, eitthvað áþekkt því að
kona sem á annað borð er kom
in út í æsingar og handalög-
mó'l, sparki á einn eða annan
stað á lögreglumanni. Annars
gefur hver höfundur sér á-
kvec/inn sjónarhól til að lýsa
heiminum frá. Það sem höf-
undur bókarinnar „Á heitu
sumri“ setur sér er sýnilega
það, að lýsa veröidinni eins og
hún er í augum hinna upp-
reisnargjörnu ungmenna.
Ragnar: Það er engri mann-
eskju lýst beint í þessari bók.
En langflestir sem lesa hana,
hugsa i því sambandi um þenn
an atburð, sem varð á Austur-
velli 1968, og er lýst þarna.
Þessi atburður var kærður
bæði af sjónarvottum og Birrrn
sjálfri, en málið var ekki einu
sinni rannsakað. Mönnunum,
sem kærðu var raunar stungið
inn í fangáklefa og látnir dúsa
þar. — Mér finnst það talsvert
alvarlegt mái að taka frásögn
af þessum atburói upp úr mið-
ur góðum fjölmiðlum og ýta
þannig undir víðtæka skoðun,
sem þeir hafa skapað. Það er
lítið l£kt margrómuðu frelsi og
sjálfstæði rithöfundanna. Höf-
undur er undir Mafa áróðurs-
ins í kringum hann og alveg (
eins ófrjáls og þeir rithöfund- |
ar erlendis, sem við teljum !
mjög ófrjálsa.
Örlygur: Þetta finnst mér |
alger útúrsnúningur. Frelsi i
mannsins til að skrifa hvað '
sem hann vill liggur Ijóst fyr- !
ir. Höfundurinn tekur þarna
ákveðinn atburð, sem hann
anna'd hvort býr til eða faer !
að láni, til þess að vefja sög-
una utan um. Hann er ekki
að gera þetta að aðalatriði í
bókinni.
Ragnar: Nei, en þessi yfir-
borðsmennska og litla tiltrú á
sannleiksleit. ..
Örlygur: Hvar er þessi yfír-
borðsmennska?
Ragnar: Hún gegnsýrir alla
bókina.
Dansfólk og pólitísk æska?
Örlygur: Nei það er alger-
lega rangt. Höfundurinn er
einmitt í sannleiksleit og læt-
Hins vegar hefur það einkennt
mjöig andófsbaráttuna á fs-
landi, og mifclu fremur en víða
annars staðar, hversu þátttaka
eldra fólks er mifcil. — Al-
mennar skoðanir unga fólks-
ins í bókinni eru einnig frá-
brugðnar því, sem þær eru i
raun. Meðal leiðtoga andófs-
baráttunnar og einnig að ég
held megnsins af straumnum
hefur veri&' nokkuð djúpstæð
þjóðfélagsgagnrýni, gagnrýni
á auðvaldssfcipulagið sem slíkt.
Þessi einfalda mynd, sem höf-
undur gefur, af gagnrýni á
stofnanir og þess háttar, gaml
ingjanna eins og hann yfirleitt
kemst að orð.i, á engan veg-
inn við. — Ég held lífca að
hann hafi gert eitt stórt
glappaskot í þessari þók, ef
hann vill þessu fólfci vel.
Eldra fólk líka í andófs-
baráttunni
Ragnar: Það fer ekki hjá
því, að þeir sem lesa þessa
bók hugsa til þeirra atburða,
sem hér hafa gerzt undanfar-
in ár, sérstafclega í árslok 1968
og um það leyti. Jafnvel þótt
höfundurinn hafi efcfci ein-
göngu haft þá í huga, eru lýs-
ingar atburða sögunnar þann-
ig, að lesendur hljóta að
tengja þá raunveruleikanum.
Ég tel bókina gefa talsvert
ranga mynd af honum og því
sem búið hefur undir þeim að-
gerðum, sem þarna er skirskot
að til. Þessu er svona háttaó'
jafnvel þótt höfundur virðist
hafa talsverða samúð með þvi
fólki, sem um ræðir, þessu
andófsfólki unga. Það sem
fyrst og fremst er rangt hjá
honum hvað varðar undirstöð-
una eða grundvöllinn er,
hversu einhliða hann rýnir á
kynslóðaskiptin. Alls staðar
kemur fram, að það er gamla
fólfcið, eða gamlingjarnir eins
og hann orðar það. og unga
fólkið, sem er að tafcast á.
Hann tekur í lýsingum sínum
víða undir áróður lögreglunn-
ar, sem fram hefur komið í
blöðum og fréttatilkynning
um, og gefur þeim rangfærsl-
um, sem oft hafa verið hafð-
ar í frammi, í sambandi við mót
mælaaðgerðir hér, byr undir
báða vængi. Þetta kemur fram
strax í byrjun bófcarinnar, en
þar lýsir hann atburði, sem
átti sér stað í einhverri frunta
legustu lögregluárás, sem hér
hefur farið fram, þegar ráðizt
var á Birnu Þórðardóttur og
hún barin niður. Þegar lög-
reglan gerir slíkt verður hún
að finna ástæður fyrir því að
lemja fólfcið, og í þessu til-
felli átti ástæðan að vera, aö'
áðurnefnd stúlka hefði spark-
að upp í klofið á lögreglu-
þjóni. Þarna kemur höfundur
bókarinnar með beina lýsingu
lögreglunnar og fjölmiðla
hennar á atburðinum.
Örlygur: Mér finnst afstaða
þín, Ragnar, mótast einum um
of af því, að ein'hver atburð-
ur hafi átt sér stað í þjóðlíf-
inu, hliðstæö*ur þvi sem hann
lýsir. í uppreisnum og óeirð-
Skemmtilegar
handa allri
fjölskyldunni
>
ATH. Sölus&altur er inniíalinn
í verðinu.
Kr. 278.00
setur fram þama, og ég held,
að það sé ásetningur hans að
sýna þessa atburði í dálítið
ýktri mynd til þess að vekja
á þeim athygli. Ég hef það á
tilfinningunni við lestur bófc-
arinnar, þótt ég sé ekki ýkja
ánægður með hana, að höfund
ur sé heldur hliðhollur æsk-
unni. Fyrirmyndir hans eru
þannig. Hann sýnir að margt
rosfciö' fólfc, sem fordæmir
hvað harðast hina svokölluðu
uppreisn æskufólfcs, er sjálft
mjög rotið. Það má vísa til
þess, að í íslenzku þjóðfélagi
er miklu harðar tekið á því
ef Ragnar og hans fólk gerir
eitthvað, heldur en þegar ein-
hverjir aökir hópar gera svip
að, eins og t. d. Þingey-
ingarnir núna. Fáir for
dæma þá, og þótt þeir
noti dínamít og aðferðir, sem
ekki eru venjubundnar, finnst
fólki það bara sniðugí. — En
allt um þao', að mínu áliti er
bókin efcki raunhæf lýsing á
íslenzkum þjóðfélagsveru-
leika, enda þótt höfundur virð
ist hafa í huga afburði, sem
hér hafa átt sér stað.
Fyrir skömmu kom út bókin
^Á heita snmri" eftir Halldór
Sigurðsson, en hún fjallar m.
a. um uppreisn æskunnar. Sag
an gerist hér á landi, og lýs-
ingar hennar á óeirðum og
mótm ælaaögcrðum minna á at
burði, sem hér hafa átt sér
stað. Við fengum þrjá menn
til að ræða saman um bók
Halldórs, óg hvort hún gæfi
sanna lýsingu á andófshreyf-
ingu æskunnar á íslandi nú
á dögum. Þessir menn eru
Ragnar Stefánsson, formaður
Æskulýðsfylkingarinnar, Bald-
ur Óskarsson, fyrrum formað-
ur Sambands ungra Framsókn-
armanna, og Örlygur Hálfdán-
arson, bókaútgefandi. Fara um-
ræ@ur þeirra hér á eftir.
Baldur: Ég tel að sagan sé
efcki raunsönn lýsing á þeirri
þjóðfélagsumræðu, sem fer
fram meðal æsfcufólfcs á ís-
landi. Efni hennar mætti frem
ur lífcja við heita sumarið, sem
efcfci fcom, en var boö'að af
ungum byltingamanni í vor.
Hins vegar kannast maður við
nnargt af iþví, sem höfundurinn
VANDAMÁL ALLRA ALDURSFLOKKA?
DPPREISN
ÆSKUNNAR EÐA
GRUNDVALLAR-