Tíminn - 15.12.1970, Blaðsíða 9

ÞREÐJUDAGUR 15. desember 1970.
TIMINN
25
3 Ijóðabækur
frá Almenna
Bókafélaginu
Fyrir tveimur árum hóf Al-
menna bókafélagið að gefa út sér-
stakan flokk nýrra ljóðabóka. Var
tilgangur félagsins að hjálpa með
þessum hætti ungum höfundum
til þess að „ná tali“ af þjóð sinni,
enda þótti ekki þætti tiltækilegt
að binda flokkinn við verk þeirra
einna. Gert var ráð fyrir þremur
til fjórum bókum árlega, og með
því að hafa þær samstæðar að
ytri gerð og láta þær fylgjast að
hverju sinni, stóðu vonir til að
unnt reyndist að halda verði
þeirra í skefjum, án þess að slík-
ur sparnaður bitnaði í einu eða
neinu á frágangi þeirra. Virðist
þessi tilraun hafal heppnazt, og
hefur flokknum í heild verið vel
tekið. Eru bækurnar alls orðnar
sjö á tveimur árum, og þessa dag-
ana bætast þrjár nýjar við, en
þær eru sem hér segir:
Nóvember eftir Lárus Má Þor-
steinsson. Hann er yngsti höfund-
urinn að þessu sinni, fæddur í
Reykjavík, 9. okt. 1952. Hann
stundar nám í menntaskóla og
hefur ekki fyrr birt skáldskap
sinn á prenti. Ljóðagerð hans hef
ur á sér svipmót hinnar yngstu
skáldakynslóðar, en er þó naum-
ast bundinn jafnþröngu tónsviÓ*i
og þar hefur tíðkazt. í mörgum
j k'væðunum kennir skemmtilegr
j ar hugkvæmni, og þar sem höf-
undurinn einbeitir sér við knapp-
an stíl, nær hann stundum mark-
verðurn árangri.
Þytur á þekju eftir Jón Jó-
hannesson. Hann fæddist í Skál-
Á HÆTTUSLÚÐUM
Bók eftir Svein Sæmundsson
Sveinn Sæmundsson
eyjum á Breiðafirði árið 1903, en t
hefur frá tvítugsaldri átt heima í i
Rsykjavík, b'-r sem bann vir um ;
langt skeið hjúkrunarmaður, en;
síðan ájrmr, caroan 'u'.'gðavörður á !
HóteJ Bo'-g ITo-,i hefur aflað sér
góðrar menntunar af sjálfsnámi,
en er manna blédrægastur og hef
ur aðeins gefið út tvenn Ijóða-
á’ramnair a ols 30
FB—Reykjavík, laugardag.
Á hættuslóðum er ný bók um
ævintýri og hetjudáðir sjómanna,
eftir Svein Sæmundsson. Útgef-
andi er Setberg. Kaflaheiti bókar-
innar eiru: Mannrán á sjó, Fastir
í ísnum, Heimtir úr helju, Á loka
daginn, Með Gottu til Grænlands,
í byl og sorta um Breiðafjörð,
Örlög við Djúp og Stórskipi bjarg
að.
Þarna er meðal annars sagt frá
ferð Gottu til Grænlands 1929,
þegar minnstu munaði að skipið
færist í ísnum. Frá meistaralegri
björgun stórskips út úr Reykjavik
urhöfn í fárviðri og frá mann-
ráni á sjó í síðasta stríði. Frásögn
af íslenzkum togara, sem árið
1937 hlaut áfall í hafi, og var
hætt kominn, og af haró'ræðum og
hættuför hákarlamanna við Breiða
1970
Tímarit Sögufélags.
Ritstjórar Björ.n Sigfússon og
Björa Þorsteinsson.
Út er kominn áttundi árgangur
tímarits Sögufélags, Saga. Er þar
að vanda á ferð myndarlegt rit
og girnilegt til fróoleiks, samlþykk
is eða andsvara.
Fremst er að þessu sinni í rit-
inu grein eftir Arnór Sigurjóns-
son: Kveikurinn í fornri sagna.
ritun. Kveikja þeirrar greinar e?
raiunar önnur: Sendiför Úlfljóts
eftir Sigurð Líndal (Skirnir
1969). Það lætur nokkuð að lík
um að tímarit sem einkum er ætl
að nútímalegri bókmenntakönn
un, getur leyft sér öilu meiri fram
úrstefnu í skrifum um sagnræði
en tímarit helgað vísindalegri
sögukönnun. Grein Arnórs verður
lika sízt af öllu kennd við framúr-
stefnu. Sérkenni hennar er ekki
frumleiki heldur miklu fremur
mjö ' skynsamlegt vit og hógværð.
Njóta kostir Arnórs sín ágætlega
á þessu sviði. Saklausum lesara
kann að vísu að finnast sem heir
farist nokkuð á mis, Sigurður og
Arnór, þar sem Sigurður tali
meira um sögu einstakra persóna,
Arnór um sögu þjóðarinnar, eins
og Ari segir hana. Þó er þess að
vænta að þeir nái siðar saman. —
Hitt er þeim er þessar línur rit-
ar miklu leiðara, að sjá skjótast
fram í grein Arnórs bá kyndugu
tilhneigingu að vilja setja öll
forn rit á sama sannfræðistall.
Fyrst er að ræða sannfræði rita
Ara, sannfræði íslendingasagna er
allt annað miál og ástæðulaust
heiðarlegum sagnfræðingi eins og
Arnóri að hafa uppi háðsglósur
um „háskólamenn" þar að lút-
andi.
Trausti Eiriarsson á í Sögu
Nokkur atriði varðandi fund fs-
iands, stutta en skýra grein sem
einkum fjallar um siglingar forn-
manna og fleira að þeim lútandi.
Er jafnan fondtnilegt að sjá hvað
raunvísindamenn hafa til mála að
leggja varðandi forna sögu.
Sagan andspænis 8. sratugnum
nefnist erindi Edvards próf essors í
Bulls (hróður Francis Bulls, bók-1
menntafræðingsins kunna). Birt-.
ist erindi þetta nú nær samtímis j
á íslenzku og norsku. Mér er grun
ur á að þetta sé framtíðarspá sem
ekki sé síður þörf íslenzkum stétt
arbræo'rum Bulls en norskum, því
j að enn skemmra sýnist sagníræði
þó komin í átf tíl nútíðar og
framtíðar hér en þar.
Lengsbu grein ritsins (fullar
100 síður) skrifar Jón Sigurðsson
3 ÍSLENZKAR BARNA-
BÆKUR FRÁ BOB
FB—Reykjavík, þriðjudag.
Blaðinu hafa borizt þrjár barna
bækur eftir íslenzika höfunda, út-
gefandinn er Bókaforlag Odds
Björnssonar á Akureyri. Bækurn-
ar eru: Yfir fjöllin fagurblá, eftir
Ármann Kr. Einarsson, Blómin í
Bláfjöllum, eftir Jennu og Hreiðar
Stefánsson og Útilegubörnin í
Fannadal, eftír Guðmund G. Haga-
lín.
Yfir fjöllin fagurblá er þriðja
bindið í endurútgáfu á verkum
mns mikifvirka og vinsæla barna-
og unglingabóka'höfundar. Fyrstu
tvær bækurnar í heildarútgáfu á
verkum Ármainns Kr. Einarssonar
heita Tvö ævintýri og Gullroðin
ský.
í bókinni Blómin í Bláfjöllum
eru tvær fallegar og sbemmtilegar
sögur. Önnur ber sama nafn og
bókin, hin heitir Gæfukúlurnar. —
Bókin er sett með sfóru og greini-
fegu letri, seim auðveldar lesturinn.
Auk þess er hún ríkulega mynd-
skreytt, og hefur Baltazar teiknað
myndirnar.
Fyrir sautján árum sendi Guð-
mundur G. Hagalín frá sér bókina
ÚtílegU'bömin í Fannadal, sem
hann nefnir „sögu handa þroskuð-
um börnum, unglingum og foreldr-
um“. Bókin hlaut strax miklar vin-
sældir og hefur verið ófáanleg um
árabil. En nú kemur þessi ágæta
uingTingabók út í nýjum búningi.
Teikningar í bókinni eru eftir Hel-
enu Viktorsdóttur.
um þann sögufræga íslandsmála-
ráðherra Peter Adler Alberti.
Mun þetta að stofni til vera próf
ritgerð frá Háskóta íslands. Virð-
ist ritgerðin í alb staðj hin .traust
asta og læsilegasta.
Magnús Már Lárusson birtir and
mælaræðu frá doktorsvörn um ís-
lenzkan tréskurð, og ennfremur
er frá honum komið bréfkorn
eitt eoá skjal, býsna merkiiegt
Þó er svo að sjá sem Haraldur
Þéttfrs&n eílgi; skilinti' méiri héið-
ur af fundi skjalsins en Magnús,
en ekki virðist það fyrr hafa ver-
ið biirt öðrum. Þarna koma fram
þær gagnmerku upplýsingar að
ekki sé liðin nema ríflega hálf
önnur öld síðan lokaðist leið milli
Suður- og Norðurlands vestan
Hvítárvatns en austan Langjö'kuls.
Þörf hefði að sönnu veriö á frek-
ari útskýringum með skjalinu,
t.a.m. yrði ókunnum væntanlega
fyrst spurn hvort enn sést móta
fyrir slóðum norðan vatns eða
sunnan, jafnframt sem kunnugum
mun þukja sem þröngfarið yrði
milli Skriðufells og vatnsins, þó
svo Jökullinn væri vikinn undan.
Er fuíl ástæða til að vænta frek-
ari umræðna.
Grein Hallfreðar Arnar Eirfks-
sonar þjóðsagnafræí^ngs um Þjóð
sögor og sagnfræði er fróðlea iesn
ing og ýmsar athyglisverðar app
lýsingar þar að fá. Forvitnilegra
hefði ófróðum þó e.t.v. orðið að
fá eitt eða tvö skýr dæmi um
heimildargildi hjóðsagna. Er von-
andi að meira heyrist frá Hall-
freði um svið hans og betur verði
að honum og hans fræðum búið
héðan af en hingað til af opin-
berum aðilum.
Enn skal getið greinar Þórðar
Tómassonar: Vikið að landi og
sögu í Landeyjum. Sú grein er
einkum svár við grein Trausta
Einarssonar í Sögu 1967 um sama
efni. Þórður skrifar af geysileg-
um fróðleik og þekkingu á sögu
og landi, — en mikið hefcÆ nú
verið gott að fá þó ekki væri
nema eitt-tvö kort til skýringar.
Svona greinar verða ókunnugum
næsta gagnslitlar án korta.
Enn er fleira efnj í ritinu bótt
ekki sé talið upp hér, og skal að-
eins að lokum ritstjórum bakkað
myndarlegt rit, höfundum góðar
greinar — og fróðleiksfúsir lesar-
ar hvattir tíl að Láta Sögu 1970
ekki framhjá sér fara.
Heimlr Pálsson.
fjörð. Og hér segir frá örlögum
sjómanna á ísafjart/ardjúpi, sem í
fárviðri fyrir aðeins tveimur ár-
um reyndust sannkallaðar hættu-
slóðir.
Sveinn Sæmundsson, höfundur
bókarinnar, er Akurnesingur.
Hann hleypti snemma heimadrag-
anum, og var lengi í siglingum.
Síðar var hann við nám og stöi-f
í Kanada og Þýzkalandi. Hann
stundaði blaðamennsku um hríð.
en hefur verið blaðafulltrúi Flug-
félags íslands síðastliðin 13 ár.
Sveinn er kunnur fyrir bækur sín
ar um ævintýri, harðræ./i og hetju
dáðir sjómanna og fyrir útvarps-
og sjónvarpsþætti. Fyrri bækur
hans, sem hlutu frábærar móttök-
ur eru: í brimgarðinum. Menn í
sjávarháska, í særótinu og í stríði
og stórsjóuín.
LIFIÐ EFTER DAUÐANN
- NÝ BÓK EFTIR
RUTH MONTGOMERY
FB—Reykjavík, laugardag.
Bókaútgáfan Fifill gefur út að
þessu sinni bókina Lífið eftir
dauðann eftir Ruth Montgomery,
þýðandi er Hersteinn Pálsson. í
þessari sérstæðu bók eftir Ruth
Montgomery, sem einnig hefur
skrifað bókina í leit að sannleik-
anum, sem varð metsölubók og
fjallar um hugræn fyrirbæfi,
'segja margir þekktir Bandaríkja-
meún frá afleió'ingum þess, að
þeir ákváðu að komast að orsök-
um þessarar skyndilegu tilfinn-
ingu um endurfundi.
Hin áhrifamikla reynsla, sem
höfundurinn segir frá, varpar
birtu á margt, sem annars er lítt
skiljanlegt, s.s. kynþátta-, trúar-
og efnalegt misrétti, mótmæla-
öldu ungs fólks um heim allan,
líkamlega bæklun og erfið veik-
indi, mikilvægar ákvarðanir, sem
við tökum í lífi okkar, sorg og
ástvinamissi, sem virðast tilgangs-
laus. Svörin í bók þessari eru öll
komin frá lifandi fólki, sem margt
er framarlega -á ýmsum s'viðum
mannlifsins, og sem er þess full-
visst, að við séum rétt að byrja
að komast að sannleikanum um
tilveru mannsins og sálar hans.
Frásagnir þeirra kunna að vera
hjálp viV ráðningu hinnar miklu
lífsgátu. Bókin er 187 bls.
Bómullarskyrtan, scm ekki þarf að strauja.
- Hlý, falleg þægileg og I mörgum litum.