Tíminn - 29.12.1970, Blaðsíða 9

ÞRIÐJUDAGUR 29. desember 1970. TIMINN 9
Útgefandi: FRAMSÓKNARFLOKKURINN
Framkvæmdastjóri: Kristján Benediktsson. Ritstjórar: Þórarinn
Þórarlnssor <áb> Andrés Kristjánsson, Jón Helgason og Tómas
j Karlsson. Auglýsingastjóri: Stemgri^yax Gíslason. flitstjómar.
skrifstofur 1 Edduhúsinu. simar 18300 — 18306 Skrifstofur
Bankastrætí 1 — Afgreiðslusimi 12323 Auglýsingasimi: 19523
Aðrar skrifstofux simi 18300 Askriftargjaid kr 195,00 á mánuðl,
mnaniands — í lausasölu kr. 12,00 eint. Prentsmiðjan Edda hf
Jóiagföf rikis-
st|ómarinnar
Ríkisstjómin færði skattþegnum eftirminnilega jóla-
gjöf að þessu sinni. Daginn fyrir Þorláksmessu birti
fjármálaráðherra tilkynningu þess efnis, að lokið hefði
verið við að ákveða skattvísitöluna fyrir næsta ár og
hefði hún verið ákveðin 168 stig, eða 28 stigum lægri
en hún ætti að vera, ef hún væri í samræmi við fram-
færsluvísitöluna, eins og gert var í fjármálaráðherratíð
Eysteins Jónssonar og Framsóknarmenn hafa lagt til á
Alþingi, að gert verði framvegis. Ef framfærsluvísitölu
væri fylgt og miðað við meðaltal ársins 1964, en tölur
skattalaganna byggjast á því, ætti skattvísitalan að verða
196 stig á næsta ári.
Hvað þetta þýðir fyrir skattþegnana sést bezt á þvi,
að samkvæmt skattvísitölu þeirri, sem nú hefur verið
ákveðin, verður frádráttur einstakiings við tekju-
skattsálagningu 134.400, en frádráttur hjóna 188.000
kr. Ef fylgt hefði verið framfærsluvísitölu og skatt-
vísitalan ákveðin 196 stig, hefði frádráttur einstakl-
ings orðið 178 þús. kr. og frádráttur hjóna 219.200 kr.
Hér munar rúmlega 40 þús. kr. hjá einstaklingum og
30 þús. kr. hjá hjónum. Þar sem þessar tekjur munu
hjá langflestum lenda í hæsta fékjuskatts- og ufsvars-
þrepi, svarar þetta til þess, að einstaklingur greiði um
24 þús. kr. meiri tekjuskatt og útsvar en ella, en hjónin
18 þúsund kr.
Með þessum hætti er tekinn aftur mjög ™nilo«ur
hluti þeirrar kaupuppbótar, sem láglaunafólk fékk á
síðastliðnu ári, enda þótt þar væri ekki um raunverulega
hækkun rauntekna að ræða, heldur væri verið að bæta
mönnum þá skerðingu dýrtíðarbóta, sem beir höfðu orðið
fyrir á árunum 1968 og 1969. Það, að ekki hefur átt
sér stað raunveruleg hækkun rauntekna. sést bezt á bví,
að kaupmáttur tímakaups er nú talinn svinaður og 1967.
Skattarnir, sem menn verða að greiða af tekjum ársins
1970, verða hins vegar miklu hærri en skattarnir. sem
þeir þurftu að greiða af tekium ársins 1967, ef skatt-
vísitalan 168 verður látin gilda við skattálagningu næsta
árs.
Skattbegnarnir mega ekki sætta sig lengur við þau
ólög, að skattvísitalan sé ákveðin ár eftir ár miklu lægri
en framfærsluvísitalan. Alþingi verður að breyta þessari
ákvörðun ríkisstiórnarinnar, þegar það kemur saman
eftir áramótin. Verði Alþingi ekki við þessari réttmætu
kröfu skattþegnanna, verða þeir að minnast þeirrar af-
stöðu þess á réttan hátt í kosningunum á vori komandi.
Nýr y@fningyr?
Vel mætti draga þá ályktun af ritstjórnargrein-
um Þjóðviljans, að nýr klofningur væri að hefjast í Al-
þýðubandalaginu. Þjóðviljinn hefur dag eftir dag birt
lofgreinar um þá þingmenn bandalagsins, sem greiddu
atkvæði gegn hækkun benzínskattsins og birta kafla úr
ræðum þeirra. Hins vegar segir blaðið ekkert frá af-
stöðu hinna, sem sátu hjá við atkvæðagreiðslu eða voru
fjarverandi og veittu hækkuninni þannig óbeinan stuðn-
ing, en í hópi þeirra voru Lúðvík Jósefsson, Jónas Árna-
son, Geir Gunnarson og Eðvarð Sigurðsson.
Hvers vegna gerir Þjóðviljinn hlut þessara þingmanna
Alþýðubandalagsins svona miklu minni en þeirra Magnús-
ar líjartanssonar cg Gils Guðmundssonar? Er Alþýðu-
bandalagið að klofna enn einu sinni? Þ.Þ.
r
ERLENT YFIRLIT
Jotin B. Connally - demokratinn,
sem ætlar að hjálpa Nixon
Hann tekur viS vandasamasta embætti stjórnarinnar
EFNAHAGSMÁLIN valda
Nixon forseta mestum áhyggj-
um um þessar mundir. Fjár-
málastefna hans hefur verið
reist á þeirri gömlu kenningu,
að öruggasta leiðin til að hamla
gegn vaxandi dýrtíð væri hæfi-
legt atvinnuleysi. Stjórnin hef-
ur því beitt ýmsum samdrátt-
araðgerðum, sem hafa orðið til
þess að auka atvinnuleysi, og
er það nú meira í Bandaríkjun-
um en það hefur verið um
.'angt skeið. En dýrtíðin hefur
jafnframt haldið áfram að
vaxa hraðara en nokkru sinni
fyrr og þannig afsannað eina
aðalkenningu íhaldssamra hag-
fræðinga. Fleiri og fleiri banda
rískir hagfræðingar gerast nú
sammála um, að vænlegasta
leiðin til að ná því tvíþætta
markmiði, að draga úr atvinnu-
leysinu og hamla gegn dýrtíð-
inni, sé að auka þjóðarfram-
leiðsluna, en slíkt getur ekki
orðið nema horfið verði frá
samdráttarstefnunni o; það
gert a.lt í senn, að lækka vexti,
auka útlán banka og hafa halla
á fjarlögunum.
I þingkosningunum, sem fóru
fram í byrjun nóvembeý kóm
það glöggt í ljós, að dýrtíðar-
vöxturinn og atvinnuleysið
áttu meginþátt í því, að úrslit-
in urðu republikönum óhag-
stæðari en Nixon gerði sér von
ir um. Hann hefur því takmark
aða von um endurkjör 1972,
nema honum takist að draga úr
dýrtíðarvextinum og atvinnu-
leysinu. Eftir kosningarnar
hleraðist það líka fljótt, að
Nixon hefði ákveðið að skipta
um fjármálaráðherra, enda
hafði núverandi fjármá.'aráð-
herra, David Kennedy, látið
skilja á sér áður, að hann vildi
gjarnan komast frá Washing-
ton. Hann er gamall banka-
stjóri, sem ekki hefur náð tök-
um á hlutverki fjármálaráð-
herrans, enda hrærzt í hugar-
heimi gamalla, úreltra ihalds-
kenninga.
EFTIR að kunnugt varð um,
að Nixon myndi skipta um
fjármálaráðherra, hefur for-
vitni blaðamanna mjög beir.zt
að því, hver yrði eftirmaður
Kennedys. Líklegt þótti, að
Nixon myndi reyna að vanda
vel val hins nýja fjármálaráð-
herra og veita honum mikið
vald. Fjármálaráðherrar í
Bandaríkjunum hafa oft verið
áhrifamestu menn viðkomandi
stjórna, eins og t. d. Henry
Morgenthau í stjórn Frankl-as
D. Roosevelts og George
Humphrey í stjórn Eisenho'.v-
ers. Mikið vald fyl'**- líka
stöðu fjármálaráðherrans
Áhrif fjármálaráðherrans og
afskipti geta náð til allra ann-
arra ráðuneyta, ef hann telur
það nauðsynlegt. Verkefni hans
er þó fyrst og fremst að móta
og marka fjármá.'astefnu ríkis-
stjórnarinnar jafnt inn á við
og út á við. Athafnasamur og
ráðríkur maður í embætti fjár-
Nixon og Connally
málaráðherrans getur því orð-
ið valdamikill, bæði beint og
óbeint.
Óhætt mun að fullyrða, að
val Nixons á hinum nýja fjár-
málaráðherra hafi komið á
óvart. Sá, sem hlaut hnossið,
ef þannig mætti orða það, var
John B. Connally, fyrrum ríkis-
stjóri demokrata í Texas. Utan
Bandaríkjanna er Connally fræg
astur vegna þess, a@ hann sat
við hlið forsetahjónanna, þeg-
ar John F. Kennedy var myrt
ur, og særðist þá hættu.'ega
Heima fyrir er Connally lands.
þekktur sem athafnasamur
ríkisstjóri, áhrifamaður í hópi
demokrata og náinn vinur
Johnsons fyrrv. forseta.
ÞEGAR Nixon skýrði frá
vali Connallys í fjánmálaráð-
herraembættið, lét hann svo
ummælt, að forseti Bandaríkj-
anna væri republikani, demo-
kratar hefðu melrihluta á
þingi, en vandamálin, sem for-
setinn og þingið fjölluðu um,
væru sameigin.'eg vandamál
beggja aðalflokkanna. Það hef-
ur líka oft gerzt áður, að for-
setinn hefur valið fjármí'aráð-
herrann úr hópi andstæðing-
anna. T. d. gerði John F. Kenn-
edy republikanann Douglas
Dillon að fjármálaráðherra
sínum.
Val Connallys í embætti fjár-
málaráðherrans vakti þó mun
meiri athygh nú en Dillons á
sínum tíma. Astæðan er sú, að
Connally er stórum áhrifameiri
stjórnmálamaður en Dillon
var. Connally er, ásamt Johnson
áhrifamesti maður demok-ata-
í Texas. Ef hann beitir áhrif-
um sínum þar, getur hann
sennilega ráðið miklu um,
hvaða forsetaefni hlýtur kjör-
mennina þaðan í næstu for-
setakosningum. Sumir segja, að
Nixon hafi með skipun Conn-
allys í fjármálaráðherraemb-
ættið verið að tryggja sér kjör-
mennina frá Texas. Aðrir
segja, að slíkt fari mjög eftir
því, hvernig samvinna þeirra
takist, en Connally sé ekki mað
ur, sem láti segja sér fyrir verk
um. Hann hafi tekið við emb-
ættinu til þess miklu frekar
að vinna sjálfum sér frama en
Nixon. Nixon taki því tals-
verða áhættu, er hann velji
jafn ráðríkan og sjálfstæðan
mann í embætti fjármálaráð-
herrans og Connally. Það sé
Connally hins vegar ómetanleg-
ur styrkur, að hann er ve’ ,'át-
inn af íhaldssömum demokröt-
um í báðum þingdeildum, en
þó einkum í fulltrúadeildinni,
én formenn flestra helztu fjár-
málanefnda þar eru frá Texas.
Þótt Connally tilheyri hægra
armi demokrata, þótti hann
sýna frjálslyndi og umbóta-
áhuga á mörgum sviðum sewi
ríkisstjóri. Hann er því ekki
ta.lnn kreddubundinn íhalds-
maður, heldur tækifærissinnað
ur. Það getur reynzt honum
heppilegt í fjármálaráðherra-
stólnum, því að þar er augljós-
lega þörf fyrir að beitt veíði
nýjum úrræðum.
JOHN B. CONNALLY er 53
ára gamall. Faðir hans var
upphaflega smábóndi, en gerð-
ist síðar bílstjóri. Connally var
yngstur sjö systkina. Hann
Framhald á bls. 14.