Morgunblaðið - 22.12.2005, Síða 10

10 FIMMTUDAGUR 22. DESEMBER 2005 MORGUNBLAÐIÐ
FRÉTTIR
SAMTÖK atvinnulífsins lýsa furðu
sinni á ákvörðun Kjaradóms, að
sögn Ara Edwald, framkvæmda-
stjóra SA. Hann
segir samtökin
taka undir það
sem fram kom í
máli Gylfa Arn-
björnssonar,
framkvæmda-
stjóra ASÍ, í
Morgunblaðinu í
gær, en þar lýsti
Gylfi einnig
furðu sinni á hækkun Kjaradóms
sem hann sagði að væri mun meiri
en sést hefði hjá öðrum hópum.
„Það hefur ekkert það gerst á
almennum vinnumarkaði sem
skapar forsendur fyrir þessari pró-
sentuhækkun,“ segir Ari. „Við telj-
um að þetta sé um tvöföld hækkun
á við það sem þar hefur verið að
gerast.“
Með þennan dóm á bakinu á
launaráðstefnu í janúar
„Okkar finnst líka ámælisvert að
það er ekki haft fyrir því að setja
fram nein sérstök rök fyrir þessum
úrskurði. Það er eingöngu sagt að
aðalástæðan fyrir þessum breyt-
ingum umfram almennar launa-
breytingar, séu einhverjar til-
færslur í töflum hjá kjaranefnd.
Það er engin leið að átta sig á
hvað er á bak við það. Í lögum er
eingöngu miðað við að kjaranefnd
fylgi þeirri línu sem Kjaradómur
leggur.“
Ari segist telja algerlega nauð-
synlegt fyrir Kjaradóm, ef nið-
urstöður hans eiga að hafa ein-
hvern trúverðugleika, að hann geri
betri grein fyrir þeim forsendum
sem hann byggi svona róttæka nið-
urstöðu á.
„Samtök atvinnulífsins hafa á
undanförnum misserum gagnrýnt
ýmsar launaákvarðanir hjá hinu
opinbera og talið þær vera ósam-
rýmanlegar verðstöðugleika og í
hærri takti en almennur markaður
hefur getað fylgt. Maður fær ekki
betur séð en að þessi dómur verði
ein allsherjar fjarvistarsönnun fyr-
ir hvaða ábyrgðarleysi sem er á
þeim vettvangi. Í hvaða aðstöðu
eru til dæmis kjörnir fulltrúar
sveitarfélaga á launaráðstefnu í
janúar með þennan dóm á bakinu
um 8% hækkun umfram almennar
árlegar hækkanir?“ segir Ari.
Algerlega ósamrýmanlegt
2½% verðbólgu
„Ég tel að grundvallarvanda-
málið sem við stöndum frammi fyr-
ir í launaumræðunni, sé að menn
virðast bæði hættir að hafa
áhyggjur af verðbólgu og algerlega
búnir að gleyma því að of miklar
launabreytingar eru höfuðástæðan
fyrir verðbólgu á Íslandi,“ segir
Ari.
Hann bendir á að í nýjasta hefti
Peningamála Seðlabankans sé gerð
mjög góð grein fyrir því hvaða
launabreytingar eru samrým-
anlegar því verðbólgumarkmiði
sem ríkisstjórn og Seðlabankinn
hafa sett sér. „Að öllu meðtöldu,
samningsbundnum hækkunum og
launaskriði á markaði, er það 3 til
4% árleg breyting. Þegar Kjara-
dómur er svo að ákveða tæp 14%,
verður ekki framhjá því litið að
það er yfirlýsing. Dómurinn ber
efnahagslega ábyrgð og menn geta
ekki sagt sem svo, að þeir séu ey-
land og að ákvarðanir þeirra skipti
engu um þróun efnahagsstærða í
þjóðfélaginu. Dómurinn er klárlega
að taka forystu í því að marka
launabreytingum hærri tón. Svona
háar breytingar á einu ári myndu
samrýmast 8 til 10% verðbólgu.
Mér finnst að menn verði að
fara að ræða það af fullri alvöru á
hvaða leið þeir eru,“ segir Ari enn-
fremur. „Ef þetta er það umhverfi
sem opinberir aðilar eru almennt
að fara inn í, eins og við sáum
núna síðast í flötum hækkunum
Reykjavíkurborgar […] og sá tónn
sem þarna er gefinn, þá verður all-
ur almenningur að átta sig á því,
að það mun fela í sér að hér verð-
ur ekki stöðugt verðlag. Þessar
niðurstöður eru algjörlega ósam-
rýmanlegar 2½% verðbólgu. Mér
finnst að dómurinn geti ekki vikið
sér undan ábyrgð á því að hann er
segja að hér eigi að vera 10% verð-
bólga en ekki 2½%,“ segir Ari Ed-
wald að lokum.
Ákvörðun Kjaradóms vekur margs konar viðbrögð hjá aðilum vinnumarkaðarins og þingmönnum
Fjarvistarsönn-
un fyrir hvaða
ábyrgðarleysi
sem er
„ÞETTA er eins og að hella olíu á
eld,“ segir Einar Oddur Krist-
jánsson, alþingismaður og varafor-
maður fjár-
laganefndar, um
ákvörðun Kjara-
dóms, sem hann
segist fordæma
og líkir Einar
Oddur niðurstöðu
Kjaradóms við
kjaftshögg.
„Ef við komum
ekki í veg fyrir að
þetta nái fram að ganga, þá verður
enginn mórall eftir í þjóðfélaginu
gagnvart launamálum. Það fer allt í
vitleysu. Ég segi fullum fetum að
það þarf að eyðileggja þennan úr-
skurð og taka hann úr sambandi.“
Langt umfram aðrar
hækkanir í þjóðfélaginu
Einar segir að á umliðnum árum
hafi laun hér á landi hækkað langt
umfram það sem efnahagslífið þoli
til langframa og umfram það sem
aðrar þjóðir hafa treyst sér til að
gera. „Svo koma þessir vitlausu og
óábyrgu samningar Reykjavík-
urborgar sem eiga eftir að fara í
gegnum allt kerfið, hvað sem menn
segja. Og þetta kemur síðan þar of-
an á og þá þarf ekki um að binda,“
segir Einar Oddur.
Hann segist ekki fá skilið hvernig
hækkanir Kjaradóms eru fundnar
út. Hann hafi farið nákvæmlega yfir
launatölur Hagstofunnar og Kjara-
rannsóknanefndar og skv. þeim upp-
lýsingum séu þessar hækkanir sem
Kjaradómur úrskurðar langt um-
fram aðrar hækkanir í þjóðfélaginu.
Það þarf
að eyðileggja
þennan
úrskurð
„NÚ hefur Kjaradómur hækkað
tekjuhæsta fólkið hjá hinu opinbera
langt umfram það sem almennt
hefur gerst í
kjarasamningum
hjá launafólki.
Þetta á ekki að-
eins við þegar
horft er til um-
saminna launa-
hækkana í samn-
ingum, heldur
einnig þegar tek-
ið er tillit til
launaskriðs,“ segir Ögmundur Jón-
asson, formaður BSRB.
Hann bendir á að hér sé ekki
eingöngu um það að ræða að við-
komandi einstaklingar, sem fá laun
skv. ákvörðun Kjaradóms, fái
margfalt fleiri krónur í vasann en
þeir tekjulægstu, heldur séu launa-
hlutföllin að breikka enn eina ferð-
ina.
„Mér finnst að þetta hljóti að
verða umhugsunarefni fyrir hreyf-
ingu launafólks í landinu almennt,
sem hefur verið allt of sundruð á
undanförnum árum við samninga-
borðið, að taka höndum saman þeg-
ar næst kemur að kjarasamningum
og ráðast gegn launamisréttinu í
landinu. Það verður aðeins gert
með samræmdu átaki,“ segir Ög-
mundur.
Mynda þjóðarsátt
gegn launamisréttinu
„Þetta verður ekki gert með því
að höfða til réttlætiskenndar kjara-
nefndar eða Kjaradóms. Þessar
nefndir vísa hvor á aðra um rétt-
lætingu fyrir hækkunum til sinna
skjólstæðinga. Það þarf að mynda
einskonar þjóðarsátt um að draga
úr kjaramisrétti í landinu,“ segir
Ögmundur.
„Þessi ákvörðun Kjaradóms hef-
ur ekki aðeins þýðingu fyrir ein-
hverja afmarkaða hópa. Þetta er
táknræn aðgerð og það segir sína
sögu að þetta skuli alltaf gert þeg-
ar gengið hefur verið frá kjara-
samningum á launamarkaði og þeg-
ar ætla má að hugurinn sé bundinn
við önnur viðfangsefni eins og und-
irbúning jólanna,“ segir hann enn-
fremur.
Hækkunin
er langt umfram
almennar launa-
breytingar
.
RITSTJÓRN um sögu þingræðis á
Íslandi kom saman í gær og skipti
með sér verkum. Formaður ritstjórn-
ar verður dr.
Ragnhildur
Helgadóttir, lekt-
or í stjórnskipun-
arrétti við Háskól-
ann í Reykjavík.
Auk hennar skipa
ritstjórnina Helgi
Skúli Kjartans-
son, prófessor í
sagnfræði við
Kennaraháskóla
Íslands og dr. Þorsteinn Magnússon
stjórnmálafræðingur, forstöðumaður
á skrifstofu Alþingis.
Í fréttatilkynningu kemur fram að í
samræmi við samþykktir forsætis-
nefndar Alþingis mun ritstjórnin á
næstu vikum móta ritstjórnarstefnu
þar sem útfærð verða markmið og
viðfangsefni ritsins. Í framhaldi af því
verða settar fram tillögur um verklag
og efnistök og gerð kostnaðar- og
tímaáætlun fyrir verkið. Á næstunni
verður leitað eftir samstarfi við fræði-
menn á sviði stjórnskipunarréttar,
stjórnmálafræði og sagnfræði. Rit-
stjórnin leggur áherslu á að verkið
verði heildsætt verk um þingræði þar
sem m.a. verði fjallað um uppruna
þingræðis, eðli og inntak þingræðis-
reglunnar, sögu þess og framkvæmd.
Ragnhildur
Helgadóttir
ritstýrir sögu
þingræðis
Ragnhildur
Helgadóttir
HALLDÓRI Ásgrímssyni, forsætis-
ráðherra, var í gær afhent fyrsta
eintak bókarinnar „Í ljósi vís-
indanna – Saga hagnýtra rann-
sókna á Íslandi“. Bókin er gefin út
af Verkfræðingafélagi Íslands og
var það Steinar Friðgeirsson, for-
maður félagsins, sem afhenti for-
sætisráðherra bókina.
Með þessu riti kemur út þriðja
bindið af tíu í ritröð Verkfræðinga-
félags Íslands um sögu verkfræði
og tækniþekkingar á Íslandi. Að
þessu sinni er viðfangsefnið hag-
nýtar rannsóknir í þágu atvinnu-
veganna.
Í ritinu er rakinn aðdragandinn
að stofnun Atvinnudeildar Háskól-
ans og Rannsóknaráðs ríkisins á
fjórða áratug síðustu aldar. Þá er
fjallað um rannsóknastofnanir at-
vinnuveganna sem spruttu af At-
vinnudeildinni: Hafrannsóknastofn-
un, Iðntæknistofnun, Rannsókna-
stofnun byggingariðnaðarins,
Rannsóknastofnun fiskiðnaðarins
og Rannsóknastofnun landbúnaðar-
ins svo og Orkustofnun, sem mynd-
uð var upp úr embætti skrifstofu
Raforkumálastjóra.
Greint er frá helstu verkefnum á
þessum stofnunum og áhrifum
þeirra á framþróun í landinu. Ljóst
þykir að þessar stofnanir hafa lagt
þekkingarlegan grunn að nýtingu
auðlinda lands og sjávar.
Morgunblaðið/Þorkell
Steinar Friðgeirsson, formaður Verkfræðingafélags Íslands, afhendir
Halldóri Ásgrímssyni forsætisráðherra fyrsta eintak bókarinnar.
Þriðja bindið um sögu
hagnýtra rannsókna
STJÓRN Samtaka um betri byggð
hefur sent frá sér yfirlýsingu þar
sem þess er krafist að borgarstjórn
Reykjavíkur söðli um og slíti nú þeg-
ar samstarfi sínu við samgönguráð-
herra um framtíð flugstarfsemi í
Vatnsmýri.
Flugstarfsemi þar eigi sér enga
framtíð enda sé fórnarkostnaðurinn
að minnsta kosti einn milljarður
króna á mánuði.
Í yfirlýsingunni segir að sam-
gönguráðherrar hafi í sívaxandi
mæli síðastliðin 60 ár haft afdrifarík
áhrif á borgarskipulagið og þróun
byggðar í Reykjavík fyrir atbeina
kjörinna fulltrúa landsmálaflokka í
borgarstjórn Reykjavíkur, til tjóns
fyrir borgarsamfélagið.
Segir í yfirlýsingunni að héðan í
frá eigi borgarstjórn að einbeita sér
að hagsmunum Reykvíkinga, meðal
annars með lýðræðislega unnu að-
alskipulagi með þéttri og blandaðri
miðborgarbyggð í Vatnsmýri svo
Reykjavík geti tekið eðlilegt og af-
gerandi frumkvæði um heilbrigða og
skilvirka þróun byggðar á höfuð-
borgarsvæðinu. Þá eigi ráðuneyti
samgöngumála að einbeita sér að því
að uppfylla þá frumskyldu sína að
leysa samgöngumál lýðveldisins á
faglegan og hagkvæman hátt í sátt
við borgarana.
Samtökin hafa sent Degi B. Egg-
ertssyni, formanni skipulagsráðs
Reykjavíkur, 37 spurningar um störf
samráðsnefndar um hagræna úttekt
á Reykjavíkurflugvelli og 15 spurn-
ingar um störf stýrihóps um alþjóð-
lega samkeppni um Vatnsmýrar-
svæðið.
Borgin slíti
samstarfi við
ráðuneyti
ÁRNI Magnússon félagsmálaráð-
herra hefur skipað innflytjendaráð
til næstu fjögurra ára, en megin-
verkefni þess verður að fjalla um
helstu atriði er varða aðlögun út-
lendinga að íslensku samfélagi.
Einnig á ráðið m.a. að vera stjórn-
völdum til ráðgjafar við stefnumót-
un.Árni Gunnarsson verður formað-
ur og Bjarni Ragnar Brynjólfsson
varaformaður, samkvæmt tilnefn-
ingu ráðherra. Arir eru Hildur Jóns-
dóttir, Vilborg Ingólfsdóttir, Þor-
steinn Davíðsson, Kristín Jónsdóttir
og Tatjana Latinovic.
Innflytjenda-
ráð skipað
♦♦♦
MAGNÚS Stefánsson, formaður
fjárlaganefndar, segir að það hafi
komið sér á óvart hversu miklar
hækkanir Kjara-
dómur kveði á
um í úrskurði
sínum.
,,Ég átti svo
sem von á dómi
Kjaradóms fljót-
lega en ég átti
ekki von á að
þetta yrði svona
mikið,“ segir Magnús. Aðspurður
segist hann ekki gera sér grein fyr-
ir því hvort ákvörðun Kjaradóms
muni hafa víðtækari áhrif í þjóð-
félaginu.
Kom á óvart hvað
þetta er hátt
„ÞAÐ kemur mér ekki á óvart þó
ýmsir séu ósáttir við þessa
ákvörðun,“ segir Ingibjörg Sólrún
Gísladóttir, for-
maður Samfylk-
ingarinnar, um
ákvörðun Kjara-
dóms.
„Þetta er eig-
inlega alltaf
sama sagan. Það
hefur áður gerst
þetta leyti árs
að [Kjaradómur]
kveður upp einhvern Salómons-
dóm um kjaramál æðstu
ráðamanna, sem oft vill vera
nokkuð úr korti við það sem er að
gerast í kjarasamningum. Það er
kannski vandinn við Kjaradóm að
hann skuli ekki taka þessi mál oft-
ar til úrskurðar, fremur en að
gera þetta í svona stökkum,“ segir
hún.
Ingibjörg Sólrún segir erfitt að
spá fyrir um hvort niðurstaða
Kjaradóms muni draga dilk á eftir
sér. „Honum hefur verið falið
þetta verkefni og það hefur ekki
fundist önnur betri leið til þess að
taka ákvörðun um þessi kjara-
mál,“ segir hún. „Mér finnst hins
vegar skjóta nokkuð skökku við að
Kemur ekki á
óvart að ýmsir
séu ósáttir
þingmenn sem tóku þátt í því að
skammta sjálfum sér lífeyriskjör
langt umfram það sem almennt
gerist, skuli nú koma og hneyksl-
ast á þessum úrskurði.“