Morgunblaðið - 22.12.2005, Blaðsíða 19

MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 22. DESEMBER 2005 19
ERLENT
BRESK stjórnvöld hafa ákveðið að
draga verulega úr opinberri þróunar-
aðstoð við Úganda en þau hafa miklar
áhyggjur af stöðu lýðræðis í landinu.
Verður fénu í staðinn beint til hjálp-
arsamtaka sem eru á vettvangi á
stríðshrjáðum svæðum í norðurhluta
Úganda.
Hilary Benn, ráðherra þróunarað-
stoðar í bresku stjórninni, greindi frá
ákvörðuninni en hún felur í sér að 15
milljóna punda beingreiðsla, um 1.650
milljónir ísl. króna, til stjórnvalda í
Úganda verði felld niður. Sagðist
Benn hafa áhyggjur af þróun mála en
Yoweri Museveni, forseti Úganda,
sætir nú harðri gagnrýni í kjölfar
þess að Kizza Besigye, sem helst er
talinn geta ógnað Museveni í forseta-
kosningum í febrúar, var handtekinn
og ákærður fyrir landráð og nauðgun.
Neitar öllum ásökunum
Besigye hefur neitað öllum
ákærum og segir þær af pólitískum
rótum runnar. Réttarhöld eiga að
hefjast yfir honum í janúar og hann
gæti átt yfir höfði sér dauðadóm,
verði hann fundinn sekur.
Hann hefur ennfremur verið
ákærður fyrir hryðjuverkastarfsemi
af herrétti í landinu en þær ákærur
eru sagðar til marks um aukin áhrif
herforingja á stjórn Úganda.
Museveni hefur jafnan verið talinn
tilheyra „nýrri tegund“ leiðtoga í Afr-
íku, tegund er ekki tíðkaði valdníðslu í
embætti. En efasemdir tóku að vakna
þegar hann tók að vinna að stjórn-
arskrárbreytingum sem gera honum
kleift að sitja áfram á valdastóli – en
Museveni hefur nú verið forseti Úg-
anda í tuttugu ár.
Í yfirlýsingu breskra stjórnvalda á
þriðjudag sagði að aðstoð við Úganda
yrði hætt vegna þess að í tengslum við
handtöku Besigye hefðu efasemdir
vaxið um sjálfstæði dómstóla í land-
inu gagnvart stjórnvöldum og um
frelsi fjölmiðla. Þá er gagnrýnt að taf-
ir hafi orðið á því að hrinda í fram-
kvæmd lýðræðisumbótum, sem heitið
hafði verið, og að ríkisstyrkjum til
flokks Musevenis forseta skuli haldið
áfram þrátt fyrir að fjölflokkakerfi
hafi verið komið upp og þrátt fyrir
halla á rekstri ríkissjóðs.
Bretar frystu fyrst greiðslur til Úg-
anda í april vegna þess hversu hæg-
fara lýðræðisþróunin væri í landinu. Í
kjölfarið fylgdu Írar, Hollendingar og
Norðmenn og nú síðast Svíar.
Besigye var áður einkalæknir
Musevenis forseta en flýði land eftir
að hafa tapað fyrir Museveni í
forsetakosningunum 2001. Sakaði
Museveni hann síðar um að hafa
reynt að standa fyrir valdaráni.
Besigye sneri aftur úr útlegð 26. októ-
ber sl. og hét því að taka upp baráttu
gegn einræðistilburðum Musevenis.
Hann var hins vegar handtekinn
þremur vikum síðar.
Reuters
Stuðningsmenn Kizza Besigye mótmæla málaferlum á hendur honum fyrir framan hæstarétt Úganda í Kampala.
Eftir Davíð Loga Sigurðsson
david@mbl.is
Bretar draga
úr aðstoð
við Úganda
Þróunarsamvinnustofnun Íslands
hefur að sögn Sighvats Björgvins-
sonar, framkvæmdastjóra ÞSSÍ,
ekki stundað það að setja peninga
beint inn í ríkissjóð Úganda, líkt og
Bretar og Svíar hafa gert. Því horfi
mál öðruvísi við okkur. Menn fylgist
þó grannt með þróun mála í Úganda.
Íslendingar hófu þróunarsam-
vinnu við Úganda 2001 og hafa
áherslurnar verið á sviði fiski- og
jarðhitamála, og í fullorðinsfræðslu.
„Við Íslendingar erum ekki að af-
henda þeim peninga til ráðstöfunar
heldur berum við kostnað af til-
teknum verkefnum sem við höfum
samið um. Við getum ekki rofið slíka
samninga,“ segir Sighvatur.
Hann segir
þróunaraðstoð
hins vegar jafnan
tengda tilteknum
umbótum hjá því
ríki sem þiggur
hana. „Og ef það
fer að síga mjög á
ógæfuhliðina í
Úganda þá gerist
það í fyrsta lagi
að óöryggi
skapast fyrir okkar fólk sem þarna
starfar. Það hefur að sjálfsögðu
áhrif á okkur og okkar starfsemi. Í
öðru lagi þá munum við auðvitað
taka mið af því ef það fer að byrja öf-
ugþróun í þessu landi, sem hefur
verið á mikilli framfarabraut.“
Á Sighvatur von á því að mál
Úganda verði rædd á fundi stjórnar
ÞSSÍ í janúar. Þá myndi þurfa að
ræða þau við utanríkisráðuneytið.
Má kannski ímynda sér að íslensk
stjórnvöld myndu á einhverjum
tímapunkti vilja senda stjórnvöldum
í Úganda einhver skilaboð?
„Já, það mætti ímynda sér það. Og
þá yrðu þau skilaboð þannig að það
yrðu ekki gerðir samningar um
frekari verkefni. Þá myndu menn
reyna að klára þau verkefni sem
þeir hafa lofað að klára – þó að auð-
vitað geti það breyst ef þarna verða
átök. Ef þannig fer þá köllum við
okkar fólk tafarlaust heim.“
ÞSSÍ fylgist vel með þróun mála
Sighvatur
Björgvinsson